Hoe Laurens Knoop ruimte maakt door samen te vallen met zichzelf
Happyplaces Stories (video)
We hadden al een tijdje heen en weer contact. En ik had al menig The School of Life evenement bezocht, boeken in de collectie én Alain de Botton zelf gefilmd, twee leden van de faculteit van The School of Life maar was nieuwsgierig geworden naar die Laurens die The School of Life Amsterdam heeft opgericht, én Brandstof én Brainwash Festival. Het duurde even dat we een moment hadden gevonden waarbij we allebei konden, maar het was eindelijk zover. Alleen moest Boet, de hond nog even gerepatrieerd worden naar Amsterdam. Dus reden we samen richting hond, wat tevens de mogelijkheid gaf beter kennis te maken. Later leerde ik dat Laurens een Chinees mensenfilter heeft waardoor hij wat zorgvuldiger kiest wie hij wel en niet ontmoet. Even later sprong Boet in de auto en terug in Amsterdam vonden we een plek in de nok van het hoofdkwartier van The School of Life.
Ik moest denken aan een interview dat ik las met Shula Rijxman dit weekend. Dat is de directeur van de NPO. Wat je niet weet, zo’n vrouw krijgt ongelooflijk veel kritiek, is dat ze net kanker heeft gehad en dat waarschijnlijk ook heeft overwonnen. Eén van de citaten van het interview die mij het meest bijbleef was: ‘Ik heb eigenlijk teveel tijd gemorst in mijn leven.’ Daar kom je natuurlijk pas achter als je zo’n heftige gebeurtenis hebt gehad, wanneer je. zo’n desastreuze doktersuitslag voor je neus krijgt. Dat raakt me wel, omdat je toch al snel geneigd bent over iemand te oordelen. Iedereen oordeelt natuurljk over de NPO en tegelijkertijd zit daar een heel kwetsbaar mens achter die een ongelooflijk heftige familiegeschiedenis heeft en volgens mij met hart en ziel voor de zaak gaat. En er op zo’n moment achter komt dat ze teveel tijd heeft gemorst. Dat is dan toch weer het oude idee uit de filosofie ook dat je natuurlijk pas gaat beseffen dat je leeft op het moment dat je de dood in de ogen kijkt. Dat maakt dat je op een heel andere manier gaat nadenken over tijd. Over tijd en ruimte dus.
Ik moet zeggen dat dat op dit moment bij mij ook wel een thema is. Dat je gedurende een lange tijd zo’n bedrijf hebt opgebouwd. Daar ben ik nu negen jaar mee bezig. Dat begon met Brandstof, dat is overgegaan in het Brainwash Festival. Tegelijkertijd hebben we The School of Life Amsterdam opgericht. In de beginjaren ben je ontzettend aan het buffelen. Dat is alleen maar draaien, draaien, draaien, proberen, proberen, proberen totdat je iets vindt waar je een soort spoor hebt ontwikkeld. Als je dan eenmaal in die modus zit, in die flow zou je kunnen zeggen, dan gaan dingen steeds meer lukken. Dan kom je op een gegeven moment in de positie dat je merkt dat je jarenlang veel te weinig hebt gedaan aan je persoonlijke ‘voeding’. Dat je helemaal niet na hebt gedacht over waar je zelf in dat verhaal nog voor komt. Dus hoe zorg je er dan voor dat jezelf als persoon of als persoonlijkheid blijft ontwikkelen? Daarom ben ik ook gefascineerd geraakt door Robert Green, die overigens ook vorige maand een hartaanval heeft gehad, hij woont in LA. Hij is bekend van het boek ‘The 48 Laws of Power’, de 48 wetten van de macht. Hij heeft daarna een boek geschreven over meesterschap.
Eén van de meest fascinerende beelden die ik mijzelf ook voor ogen houdt als een soort van droom om ooit zelf te belanden, is door ergens heel goed in worden uiteindelijk in een domein te komen waarin ik ook op andere gebieden creatief kan gaan worden. Zoals Goethe en Franklin.
Dat boek heb ik misschien inmiddels vijf keer gelezen. En herlees ik met passages. Het gaat over de rode draad die een boel groten uit de geschiedenis met elkaar delen. Welke stappen hebben zij ondernomen om te komen tot meesterschap? Tot grote hoogte van creativiteit? De twee meest fantastische voorbeelden uit dat boek die worden aangehaald zijn Benjamin Franklin die prijkt op het honderd dollar biljet. Hij is groot is geworden omdat hij een belangrijke bijdrage leverde aan de grondwet van Amerika. De ander is Goethe. Dat is meer continentaal, een Europeaan. Hij wordt wel de laatste homo universalis genoemd. Zij hebben alle twee op heel late leeftijd de creativiteit gehad om heel bizarre uitvindingen te doen. In Benjamin Franklin zijn geval is dat hij in zijn tachtiger jaren zowel de eerste versie van een robot, de eerste versie van een kopieerapparaat en de eerste versie van de bifocale glazen heeft uitgevonden. Al die vindingen werden allemaal geboren uit zijn eigen confrontatie met zijn eigen eindigheid, met verlies van motorische mogelijkheden. Wat zo interessant is, als je al die verschillende mensen naast elkaar zet, dat ze hun eigen methodiek hebben ontwikkeld om die ruimte op te zoeken waarin ze weer creatief konden worden.
Eén van de meest fascinerende beelden die ik mijzelf ook voor ogen houdt, ook als een soort van droom om ooit daar zelf ook nog eens te belanden, is dat je uiteindelijk via één specialisatie, dus ergens heel goed in worden wat betekent dat je ook heel hard moet werken en dat je heel veel kilometers moet maken, uiteindelijk in een domein te komen waarin je ook op andere gebieden creatief kunt gaan worden. Dat is ook wat er met zo’n Franklin en Goethe is gebeurd. Dat Goethe de laatste homo universalis wordt genoemd, dezelfde titel als Leonardo van Vinci, is dat hij op ongelooflijk veel verschillende gebieden actief was. Op zo’n manier actief, dat hij zowel de eerste versie van de evolutietheorie heeft bedacht als dat hij een kleurenleer heeft bedacht die een bepaalde natuurkundige waarde heeft. Daar zijn de hardcore Newton-natuurkundigen het niet mee eens, maar dat boeit verder niet. En tegelijkertijd is hij schrijver van de meest fantastische toneelstukken zoals ‘Faust’ en boeken als ‘Het lijden van de jonge Werther’. Al die verschillende domeinen, daar ervaar ik het geluk of de gelukzaligheid van ruimtebeleving; dat is ergens in een soort abstract gebied de ruimte in kunnen duiken en daar creatief kunnen zijn. Daar dingen kunnen bedenken, of maken, in samenwerking met anderen dingen tot stand te brengen. Creatie is natuurlijk een heel breed begrip. Maar dat is de ruimte waar ik eigenlijk naar verlang.
Al die verschillende domeinen, daar ervaar ik het geluk of de gelukzaligheid van ruimtebeleving; dat is ergens in een soort abstract gebied de ruimte in kunnen duiken en daar creatief kunnen zijn. Daar dingen kunnen bedenken, of maken, in samenwerking met anderen dingen tot stand te brengen. Creatie is natuurlijk een heel breed begrip. Maar dat is de ruimte waar ik eigenlijk naar verlang.
Dat verlangen zet ik ook om in daden op zo’n manier dat ik probeer om de onbelangrijke dingen uit mijn leven te leren herkennen en ook te laten. Wat wij hier met The School of Life doen is proberen mensen wat meer emotioneel intelligent te maken. Dat is een wat ingewikkelde term voor het hebben van wat meer zelfkennis. Door meer zelfkennis te krijgen weet je ook beter wat bij je past. En als je jezelf op emotioneel terrein beter leert kennen dan weet je ook makkelijker welke keuzes je wel of niet maakt, waar je wel of niet voor kiest. Dat leidt ertoe dat ik probeer op dit moment veel strenger te zijn en alleen kies voor datgene dat echt bijdraagt. Daardoor moet je ook weten wat je wilt. Wat ik wil is dat ik The School of Life en Brainwash Festival verder ontwikkel. Zowel in omvang als in perfectie, als in diepgang. Daardoor is het belangrijk dat je kiest om heel veel dingen niet te doen. Ik heb heel veel dingen laten gaan. Dat geldt ook voor mensen. Voor vrienden. Heel veel vage bekenden heb ik laten gaan. Dat zijn soms ook beter bekende mensen.
Het is belangrijk dat je kiest om heel veel dingen niet te doen. Ik heb heel veel dingen laten gaan. Ook mensen, vrienden.
Wij maken zelf mooie programma’s en we nodigen ook allemaal fantastische mensen uit die bij ons komen spreken. Het is een enorme luxe om dat mee te kunnen maken. We hadden recent een mevrouw, Christine Cayol uit Parijs, maar ze woonde nu al volgens mij meer dan tien jaar in China. Ze had net een boek geschreven over de Chinese cultuur en vooral de tijdsbeleving daarvan. Ik was echt diep geraakt. Ze trad op hier in de Singelkerk voor een klein clubje mensen, ik denk ongeveer 250 bezoekers. Ze heeft de hele avond gepraat over de verschillen tussen Chinezen en Europeanen. Vooral over dat Chinezen een ongekende arbeidsproductiviteit en arbeidsethos hebben en tegelijkertijd, zo lijkt het, overal tijd voor kunnen maken. Hoe kan het nou zijn dat die mensen die het misschien wel het drukste hebben van alle mensen in de wereld als volk, dat die wanneer je daar komt als gast gewoon alles opzij kunnen schuiven en tijd kunnen maken om jou in alle hartelijkheid te ontvangen en te verzorgen? Dat vroeg zij zich ook af toen ze naar China verhuisde. Dat komt eigenlijk door iets heel simpels. Daar waar de Europeanen, de westerlingen, maar in dit kader de Europeanen eigenlijk vooral spreken over ‘when’, dus wanneer? Daar spreken de Chinezen vooral over ‘who’, dus wie? En als je dus in je eigen afwegingen van je tijdsbeleving, dus het creëren van ruimte waar je zelf nu ‘when?’ zegt, vervangt door ‘who?’ Dan krijg je een totale andere beleving van hoe je je leven gaat inrichten. Dan ben ik sindsdien gaan proberen en dat gaat met vallen en opstaan, maar ik moet zeggen dat het een fantastische manier is om tegen je dagelijkse realiteit aan te kijken. Want omdat dat inderdaad in zich draagt dat je je afweegt hoe die ‘who’ belangrijk voor je is? Wat diegene op dat moment eigenlijk betekent voor jou als mens of voor een project wat je aan het doen bent. Draagt hij of zij bij aan de doelstellingen waar je mee bezig bent? Je hebt te maken met je eigen karakterstructuur, en dat je soms natuurlijk ook wordt uitgenodigd door mensen waarvan je denkt dat je het voor hen wel móet doen. Dat je gastvrij moet zijn, of dat je geraakt wordt in je ego of in je weet ik veel wat. Er op die manier naar gaan kijken is voor mij een heel belangrijk mantra geworden. Om daar op die manier mee te proberen meer ruimte te creëren in mijn eigen leven. En het werkt. Met vallen en opstaan wat ik al zei, maar het werkt.
Door niet meer ‘wanneer’ te denken, maar ‘wie’, dat is voor mij een heel belangrijk mantra geworden. Draagt iemand bij aan je doelstellingen? Ik probeer daar op die manier mee meer ruimte te creëren in mijn eigen leven. En het werkt. Met vallen en opstaan wat ik al zei, maar het werkt.
We hadden het net al eventjes buiten de camera om over artifical intelligence and emotional intelligence en in welke mate dat nu dominant is voor de ontwikkeling van de mensheid, om het maar even grootst te vatten. De technologie belooft ons eigenlijk dat het ons veel tijd ging helpen besparen. Dat is de impliciete belofte van technologie, dat het je gaat helpen je een gemakkelijker leven te leiden. Waarmee je eventueel ook de intepretatie kan maken dat je er dus meer tijd door vrij houdt. Door je mobieltje te gebruiken hoef je immers niet iedere keer naar je huiskamer te lopen. Maar we weten natuurlijk allemaal dat het tegenovergestelde dat het tegenovergestelde het geval is. Ik was recent in Zuid-Korea. Op bezoek bij mijn collega oprichter die daar The School of Life Korea heeft opgericht in Seoul. En ook naar een Boeddhistische monnik, Jeong Kwan die ook in een aflevering van Chef’s Table van Netflix zit. Een prachtige aflevering. Daar was ik ook door geraakt. Ik ben twee keer op haar klooster geweest. Dat was een oase van rust, concentratie en ruimtelijkheid.
Over ruimte gesproken. Ik bedoel, wat ik daar heb meegemaakt… Het is natuurlijk een cliché zou je kunnen zeggen, maar dat boeit verder niet, maar ik heb daar ’s ochtends in het klooster gemediteerd, uitkijkend over de bergen van Zuid-Korea. Dat zijn onvergetelijke momenten. Dat ging maar over een half uurtje, niks geen poespas, geen opsmuk. Gewoon even zitten, lekker met de vogeltjes op de achtergrond die ruimte in kijken. Dat zijn gouden momenten. De paradox was dus dat in Zuid-Korea en vooral in Seoul, de mensen gewoon ziek zijn. Ze hebben een telefoonziekte, of een tabletziekte. Ze kijken zó veel naar dat schermpje. We waren in de sauna, wat trouwens een heel grappig beeld is omdat het een publiekssauna is waar iets van 3.000 Koreanen die hun schaamhaar niet scheren bij elkaar in de sauna waren, een wonderbaarlijke ervaring. Ze zaten dus in de sauna met hun waterdichte telefoons te appen en te bellen. Ze hebben daar Kakao, dat is daar de lokale WhatsApp. Het was echt ongelooflijk. Het is ziek. Het is ook het land waar het zelfmoordcijfer het hoogst is ter wereld. Als je daar in de metro’s bent dan staan er extra afscheidingen voor de metro zodat mensen zich daar niet voor kunnen gooien. Dat is iets wat zorgelijk is. Wij doen er met The School of Life ook wel wat aan, maar de grote vraag is met het grote aantal depressies in Nederland dat het miljoen nadert en het aantal burn-outs dat maar toeneemt. Ik vraag me altijd af wat daar de overlap in is. En de mate dat het überhaupt ook met elkaar te maken heeft. Het is het bekende verhaal; de buitenkant is mooi en de binnenkant is vaak een stuk rauwer.
Het is ongelooflijk belangrijk om kalm te worden in je hoofd. Bij The School of Life geven we geen antwoorden op vragen, maar proberen we mensen betere vragen te laten stellen aan zichzelf. Kalmte is denk ik wel één van onze belangrijkstse drijfveren waarom we onze programma’s maken.
We hadden het er net al even off-the-record over in een andere context, dat het ongelooflijk belangrijk is om kalm te worden in je hoofd. Bij The School of Life geven we geen antwoorden op vragen, we proberen mensen betere vragen te laten stellen aan zichzelf. Kalmte is denk ik wel één van onze belangrijkstse drijfveren waarom we onze programma’s maken. Dus om te proberen mensen uit te nodigen na te denken over de manier waarop mensen zelf kalmte in hun hoofd kunnen krijgen. En als je praat over technologie dan is dat een factor die in principe heel goed zou kunnen helpen en daar in zekere zin ook aan bijdraagt, maar tegelijk ook een public enemy is. Dus ook de omgang met technologie is iets waar we hier over nadenken. Maar uiteindelijk gaat het natuurlijk om de vraag hoe je beter kunt worden. Zijn er routes, zijn er manieren waarop je beter kunt ontdekken wie je zelf bent en dat je daar veel beter je leven op kunt afstemmen.
Op de Zuidas zitten heel veel mensen op de verkeerde plek. Daar zitten ongelooflijk veel mensen op de verkeerde plek. Mensen halen zich van alles in het hoofd over wie ze moeten zijn, hoe ze zich moeten gedragen en welke banen ze moeten kiezen, met welke mensen ze moeten om gaan. Die aannames en gedachten die ze hebben die kloppen natuurlijk vaak helemaal niet.
Ik ben dol op de Zuidas, een ware Zuidas fan, omdat daar allerlei dingen gebeuren die ook voor ons als The School of Life interessant zijn. Ik gaf daar laatst een lezing waarin in de vraag stelde, er waren denk ik 150 jonge professionals bij elkaar: ‘Wie van jullie doet nu eigenlijk hier waarvan hij denkt dat hij dat moet doen in deze wereld?’ Met andere woorden, in de termen van de oude Aristoteles, ligt je roeping daar waar je talenten liggen en waar de wereld behoefte aan heeft? Als je dat raakvlak weet te vinden dan krijg je vervulling. Er is niks lekkerder in je leven om op dat spoor te zitten. ‘Wie van jullie doet nu waarvan hij denkt dat zijn talenten samenvallen met waar de wereld behoefte aan heeft? Met andere woorden: wie doet echt wat hij ten diepste wil doen?’ Toen staken er van de 150 mensen twee hun vinger op. twee heel fanatiek ogende open-minder meisjes op de eerste rij. Toen maakte ik nog een grapje: ‘Volgens mij zijn jullie bazen er niet bij, dus wees alsjeblieft eerlijk’, maar toen kwamen er geen vingers bij. Daar zitten heel veel mensen op de verkeerde plek. Daar zitten ongelooflijk veel mensen op de verkeerde plek. En mensen halen zich van alles in het hoofd over wie ze moeten zijn, hoe ze zich moeten gedragen en welke banen ze moeten kiezen, met welke mensen ze moeten om gaan. Daarvan is een heel grote berg inauthentiek. Die aannames en gedachten die ze hebben die kloppen natuurlijk vaak helemaal niet. Die hebben grotendeels te maken met hechting, met opvoeding maar ook met beelden die ze bijvoorbeeld via social media krijgen.
Een van de grote veroorzakers van een burn-out is volgens mij is dat je datgene wat je denkt te moeten zijn verwart met wie je bent van binnen. Dat kun je een tijdje volhouden, dan neemt het stressniveau toe. Dan kun je dat nog een tijdje volhouden maar op een gegeven moment klap je gewoon. Omdat je twee levens lijdt.
Wat moet je nu doen, dat is een vraag die wij ons stellen, wat moet je nu doen om mensen te kunnen verleiden om eerlijk en dus ook moedig na te denken over datgene wat ze echt met hun leven moeten doen? Dat is ook moeten. Dat is een woord dat je bij veel mensen niet mag gebruiken. Maar ik doe dat nadrukkelijk wél. Wat is is geen andere keuze. Een van de grote veroorzakers van een burn-out is volgens mij is dat je datgene wat je denkt te moeten zijn verwart met wie je bent van binnen. Dat kun je een tijdje volhouden, dan neemt het stressniveau toe. Dan kun je dat nog een tijdje volhouden maar op een gegeven moment klap je gewoon. Omdat je twee levens lijdt. Wij hadden het net over een persoon die jij hebt geïnterviewd die twee levens leidt. Eentje in zijn werk en eentje privé. Hoe krijg je dat in godsnaam voor elkaar? Waar haal je de energie vandaan om dat te kunnen? Ik leid een bedrijf en ik leid een merk. Natuurlijk moet ik in de buitenwereld af en toe een rol aannemen om dingen uit te dragen. Dat hoort er ook bij. Maar ik val daar wel mee samen. Ik ben nooit ver weg van wie ik ten diepste van binnen ben. Het is de oude Conficius, wat een prachtige denker was en die heel veel invloed heeft gehad op vooral de Chinese cultuur, die zei: ‘Als je een baan vindt die bij je past hoef je nooit meer te werken’. Ik heb zelf wel echt een baan gevonden die bij me past. Nou ja, bij me past, ik bén dit gewoon. Daarmee ben ik nog steeds hartstikke doodop als ik thuis kom, maar wel volledig voldaan van het niet verspillen van tijd.
Thank you for taking the time to read the article and/or watch the video. I hope that you enjoyed it. If you did, don’t forget to hit the clap button (the icon of the hands below or on the left side of your screen) so I know I connected with you. Follow me here on Medium to automagically see new stories pop up on your Medium homepage. Or follow me on LinkedIn, I also share updates and stories there. Thank you for your support!
