Hoe Pauline Westendorp ruimte maakt door hardop te denken
Happyplaces stories (video)
Ik heb een verschrikkelijk grote bewondering en ontzag voor mensen die helemaal een onderwerp kunnen vastpakken en daar dan helemaal voor gaan, zich maximaal inzetten om dat doel wat ze zich hebben gesteld te realiseren. Helemaal wanneer dat doelen zijn die groter zijn dan zijzelf. De straat, buurt, wijk, stad, land, wereld beter maken. Of een element daarvan. Opruimen van alle plastic, realiseren van nieuwe meer duurzame modellen, ruimte bieden aan anderen om die te laten groeien. Of om bijvoorbeeld ons van vieze energie op schone energie te krijgen en bij elke bijdrage, hoe klein dan ook, dat te vieren door een ijsje te gaan eten met de kinderen, zoals Pauline Westendorp dat doet.
Ik had het plezierige privilege om laatst, samen met groep impactmakers, met Pauline samen te werken aan plannen om Amsterdam in 2025 geheel op schone energie te krijgen. Schoon betekent geheel verschoond van fossiele energie. Dat niet alleen, maar om Amsterdam ook nog eens koploper te maken, een leidend voorbeeld als bewijs en houvast voor andere steden, waar dan ook in de wereld, om datzelfde doel te bereiken. De projecttitel vat het mooi samen: 02025. Waarbij 020 staat voor Amsterdam (kengetal van de stad) en 25 voor het jaar of, waar de nul staat voor de hoeveelheid fossiele energie in in 2025; dus nul, nakkes, nada.
Zelf vatten ze het zo samen:
Als Amsterdammers lopen we voorop in een schonere, duurzamere wereld. Onze vooruitstrevende hoofdstad blijft zich ontwikkelen en verbeteren, en heeft het opwindende plan om binnen nu en drie decennia volledig klimaatneutraal te zijn. De transitie naar een groen en houdbaar energiesysteem speelt daarin een belangrijke rol. En wij, de inwoners en organisaties van de stad, vormen de sleutelfiguren in het versnellen van deze overgang en het bouwen aan het Amsterdam van morgen.
Onze ambitie? Binnen vijf jaar als stad op schone energie. En dat kan! Tenminste, als we nu flink vaart maken en de handen ineen slaan. Want alleen onze eigen huizen en bedrijven aanpakken, is niet genoeg. Samen bereiken we veel meer in de realisatie van een toekomstbestendig Amsterdam. We krijgen onze buren mee, we overtuigen onze straten, we ondersteunen onze scholen en nemen onze buurten op de schop. En in die reis naar duurzame energie helpen we elkaar. Stap voor stap innoveren we onze stad door kennis te delen en krachten te bundelen.
02025 is een netwerk en platform voor en door Amsterdamse energiepioniers die verder willen kijken dan onze eigen voordeur — een community van koplopers in de energietransitie die samen de stad koploper energie maken. Als bewoners en organisaties vinden we elkaar, leren we van elkaar en versterken we elkaar door kennis, ervaringen, initiatieven en netwerk te delen. Samen lukt het ons: schone, eerlijke en veilige energie voor heel 020. In 2025.
Ik zocht Pauline thuis op, een woonboot om de hoek van het Olympisch Stadion Amsterdam. ‘De ruimte’ heet de boot. We geven elkaar een corona-afstandsknuffel, kletsen bij over de sessie die we samen hadden een tijdje geleden, wat er sindsdien allemaal gebeurd was en ons wederzijdse lijstje met vragen en mogelijkheden: we hadden tijdens die sessie in elk geval besloten dat we samen iets moeten gaan doen. Pauline = energie. Niet alleen geeft ze het, maar alles staat in het teken van, en bijdragen aan, de grote energietransitie. Vanuit Amsterdam voor de rest van de wereld. Sinds 2001 zet ze zich actief in voor een ‘nog mooie wereld’ en neemt ze samen met anderen lokale, regionale en waar nodig landelijke initiatieven om de energietransitie te bevorderen. Maar hoe doe je dat dan? Hoe creëer je ruimte bij anderen om die stap te willen maken? Hoe houdt ze zelf ruimte om zich daarvoor in te kunnen zetten?
We besluiten om haar verhaal op te nemen in het Olympisch Stadion, de nieuwe locatie van het kantoor van 02025. Een symbolische plek, wat ze zelf later uitlegt, als het gaat over het maken van ruimte en vormgeven van initiatieven. En straks, als alles goed gaat, ook een belangrijke plek voor haar initiatief.
Het transcript is licht bewerkt voor leesbaarheid
Ruimte voor schone energie
Ik maak ruimte door hardop te denken. Ik maak ruimte door te doen en te ontdekken. Gezien mijn missie om Amsterdam, de regio Amsterdam én een andere regio in de wereld én misschien nog wel een derde regio in de wereld in 2025 koploper in schone energie te maken, is dat best wel nodig. Want die ruimte om op schone energie over te gaan betekent dat alle fossiele energie weg gaat en dat er schone energie voor in de plaats komt. Dat gaat niet zonder slag of stoot, tenzij je dat gewoon doet. Door te doen maak ik ruimte. Dus we leggen zonnepanelen bijvoorbeeld hier op het dak van het Olympisch Stadion, waar we over twee weken ons kantoor openen met de wethouder Marieke van Doorninck. Dit dak heeft een ander bedrijf gedaan, maar we leggen met elkaar overal in de stad zonnepanelen op het dak. Alle Amsterdammers die mee willen doen zijn van harte welkom om zonnepanelen op daken te leggen, of windmolens neer te zetten. Door het gewoon te doen maak je ruimte op het energienet voor de schone energie. Die komt er dan in, dan halen wij die er aan de andere kant weer uit. Dat is hoe we ruimte maken voor energie.
Ik maak ruimte door hardop te denken. Ik maak ruimte door te doen en te ontdekken. Door te doen maak ik ruimte.
Ruimte voor nieuw en anders
Er zijn heel veel mensen in Amsterdam die voorop lopen, zogenaamde koplopers. Die hebben ook ruimte nodig, net zoals mandaat en middelen (kennis, geld, mensen) en status. Dan vraagt iedereen: ‘Wat is dan die ruimte die ze nodig hebben?’ Ruimte is ook nodig, zeker als je iets nieuws doet, voor het experiment. Je hebt ruimte nodig om te kunnen mislukken en daarvan te kunnen leren. Je hebt ook ruimte nodig om niet aan alle regels te hoeven voldoen, want als iets nieuw is, dan is er nog geen wet voor.
Regels zijn natuurlijk gemaakt voor het bestaande regime. Dus is ruimte voor nieuw alleen te krijgen door het gewoon te gaan doen.
Ik heb bijvoorbeeld een keer een tankstation geopend. Daar kon je tanken. Je kon je auto vol tanken én jezelf vol tanken. Dat laatste was meer mediteren, daarvoor kwamen we niet zo in de problemen. Maar die ruimte voor het tanken was moeilijker. Het was plantaardige koolzaadolie. Wanneer iemand er iets naast liet vallen, dan kwam mijn hond en die likte dat op, puur natuur. Toen we bij de gemeente kwamen om te vertellen dat we een tankstation gingen openen met plantaardige olie, was de reactie: ‘Dan moet er wel een lekbak onder. Het moet voldoen aan allerlei eisen, want misschien kan het wel ontploffen.’ Terwijl als je een fles olijfolie of koolzaadolie op de grond laat vallen, er niks ontploft… Regels zijn natuurlijk gemaakt voor het bestaande regime. Dus is ruimte voor nieuw alleen te krijgen door het gewoon te gaan doen. Voor die koplopers zijn we aan het lobbyen voor middelen zoals mensen, geld en kennis. Maar ook voor ruimte, fysieke ruimte. Zoals we hier in het Olympisch Stadion een ruimte openen waar je kunt vergaderen of waar je kunt samenkomen als je iets wilt vieren, heb je ook ruimte nodig om te kunnen mislukken, te experimenten en om te doen. Dat vind ik een belangrijk aspect van ruimte.
De nieuwe Olympische gedachte
We zijn hier in een hele mooie ruimte. In 1928 hebben hier de Olympische Spelen plaatsgevonden. De Olympische Spelen zijn geloof ik in 1500 voor Christus begonnen om ruimte te maken in de oorlog. Het was altijd oorlog in Griekenland. Toen zeiden ze: ‘We gaan de sterke mannen onderling laten strijden. Daar maken we de Olympische Spelen van.’ Ineens ligt dan de oorlog stil. ‘Dan kunnen die steden en die sterke mannen, het ging alleen om mannen toen, onderling strijd leveren. Dan gaan we gewoon spel doen. Wie het hardst kan rennen, of wie het meest kan opdrukken of kogelstoten…’
De Olympische Spelen zijn begonnen om ruimte te maken in de oorlog. Het was altijd oorlog in Griekenland. Toen zeiden ze: ‘We gaan de sterke mannen onderling laten strijden.’ Ineens ligt dan de oorlog stil.
Dat is heel tof aan die Olympische gedachte. Dat je zegt: ‘We gaan naast de ellende in de wereld ook iets moois doen. We gaan samenkomen in een stadion en mensen toejuichen die iets heel goed kunnen doen. Die heel hard kunnen lopen of kunnen kogelstoten.’ Wij zijn daarom ook blij dat we nu met de Stichting Olympisch Stadion die Olympische gedachte weer terug kunnen brengen.
We doen ook wedstrijdjes tussen allerlei andere regio’s in de wereld wie het eerst op schone energie is. Wat mij betreft mag iedereen winnen. Dan winnen we met z’n allen samen. Met alle regio’s in de hele wereld, als het aan mij ligt in 2025 als de stad Amsterdam 750 jaar bestaat. De hele wereld is misschien wel heel snel, binnen vier tot vijf jaar. Maar het zou kunnen. Dat iedereen wint. Dat we met z’n allen de finishlijn halen en zeggen: ‘We zijn op schone energie over!’ Want dan zijn er een heleboel wereldvraagstukken opgelost.
We gaan het vieren. Tijdens WeMakeThe.City. In de zomer. En in 2025 zitten wij hier ook, op 27 oktober 2025. Op stoel 177 rij 9 is een plekje gereserveerd voor Marcel. Iedereen die meedoet krijgt een stoel. Dan zitten we hier met denk ik 45.000 mensen in en om het stadion die dit mogelijk hebben gemaakt. Die zeggen: ‘We hebben het gered met z’n allen; 45.000 mensen hebben meegedaan om Amsterdam koploper schone energie te maken.’ Niet alleen Amsterdam, maar ook de grootste stad van Bangladesh en de grootste stad van Mexico. Bijvoorbeeld. Of São Paulo. Zoiets. Dus we gaan drie steden uit de eerste, tweede en derde wereld op schone energie krijgen met z’n allen. En samen leren. Dat is het idee van de ruimte zoals ik die zie.
Ruimte die status geeft, status die ruimte geeft
De ruimte die ik voor mezelf creëer zodat ik dit ook kan doen, is op zich vrij eenvoudig beginnen in 2001 toen ik dacht: ‘Ik ga iets met schone energie doen.’ Toen ben ik gaan leren hoe de bouw werkt. Hoe energie werkt. Toen ben ik gaan werken bij een bedrijf dat mij heeft geleerd hoe je je eigen ruimte kunt bouwen, voor je bedrijf of voor je woning. Dat bedrijf heet De Regie. Daarna ben ik mijn plek gaan vinden tussen een heleboel mensen die daar ook mee bezig waren in Amsterdam en in de rest van de wereld, op het gebied van schone energie. Zo heb ik een positie verworven, omdat ik het aan het doen was, net als veel anderen. Eerst tien, toen 100 en nu 2.000 in Amsterdam.
Op 27 augustus 2020 ga ik die ruimte ook officieel krijgen. Dan word ik Energiecommissaris van Amsterdam. Dat is een ruimte die een soort status geeft. Het is bijzonder om daarmee een positie te krijgen. We brengen al heel lang de wethouder op de hoogte over hoeveel energiecoöperaties er zijn in Amsterdam en hoeveel die opwekken. Ik heb met een schoolklas de wethouder al twee keer een update gegeven over hoe het met de stad gaat. We hebben haar ook een opdracht gegeven, namelijk om de hele stad op schone energie te krijgen. Dat hebben die kinderen al gedaan. Die hebben in het WTC tijdens WeMakeThe.City in 2018 toen de wethouder net begonnen was, de wethouder de opdracht gegeven om de stad op schone energie te krijgen. Die ruimte wordt nu offcieel als Energiecommissaris van Amsterdam.
Toen de eerste Tesla zagen, kregen de kinderen een ijsje. Nu rijd er elke twee minuten een Tesla voorbij, dus die ijsjes zijn wat minder geworden. Maar we vieren alles, elk dak met zonnepanelen, elke windmolen. Die ruimte gaan we claimen, om er een feest van te maken als iets lukt.
Dan gaan we elk halfjaar het college van burgemeester en wethouders updaten. Over hoe het met de stad gaat, hoeveel kilowattuur we opwekken. De Energiecommissaris die presenteert de oogst en de bevindingen en zorgt dat alles daarmee ook voortgang houdt. Dat je kunt meten hoe hard je met elkaar rent. Hoe hard Mexico gaat en hoe hard Amsterdam. Hoe kan het dan bijvoorbeeld dat zij veel harder lopen dan wij? Dan gaan we samen kijken. Dan gaan we samen naar Mexico om te leren hoe ze dat doen. Met een zeilboot. Dat soort ruimte.
Ik heb dit vol kunnen houden omdat ik het heel leuk vind. Energie vind ik heel leuk. Het is leuk met mensen te werken die dit ook heel leuk vinden. Vanaf nu gaat het alleen maar feestvieren zijn. Dat was het al 14 jaar. Toen we de eerste Tesla zagen, kregen de kinderen een ijsje. Nu rijd er elke twee minuten een Tesla voorbij, dus die ijsjes zijn wat minder geworden. Maar we vieren alles, elk dak met zonnepanelen, elke windmolen. De tijd komende nog meer, want dan hebben we een officiële functie als Energiecommissie van Amsterdam. Dan mogen alle kinderen van Amsterdam helpen met bloemetjes brengen om mensen te feliciteren met wat we bereiken. Die ruimte gaan we claimen, om er een feest van te maken als iets lukt.
Dat!
