Ruimtemaker: Gjalt Koopmans
Spacemakers
Ik had net Lucas, de roerganger van De Groene Afslag vastgelegd met zijn verhaal over bomen voor de eerste Boomtop van Nederland. Terwijl hij weer naar binnen snelde, sprak een vrolijke, vriendelijke meneer me aan over mijn camera. Hij vroeg wat ik aan het doen was. Ik legde het uit, en zo raakte ik met Gjalt in gesprek.
Hij vertelde dat hij even in Nederland op bezoek was, maar al jaren in Zweden woont en daar inmiddels 43 jaar als fysiotherapeut werkt. Als geboren Rotterdammer had hij ooit een mooie baan in Den Haag, maar hij wilde Europa ontdekken. In de grootste krant van Nederland stuitte hij op een klein advertentietje: “Kalmar zoekt een fysiotherapeut”, met alleen een adres en telefoonnummer. Hij belde, zocht Kalmar op in een papieren atlas (Google bestond nog niet) en ontdekte dat het aan de oostkust van Zweden lag, 400 kilometer onder Stockholm en 300 kilometer van Malmö. Hij ging kijken en kwam er aan het werk.
Nu zou je waarschijnlijk vliegen, maar toen deed je dat per trein. Vanuit Amersfoort nam hij de nachttrein naar Helsingborg, aan de westkust. Vanaf daar pakte hij de trein naar Kalmar: 300 kilometer lang uitzicht op bomen. Rechts bomen, links bomen. Tot hij uiteindelijk door het bos in Kalmar aankwam, waar zijn contactpersoon hem onder een boom bij het station oppikte en naar het ziekenhuis bracht voor zijn sollicitatiegesprek. We namen dit hele verhaal direct ook op.
Gjalt werkt nog steeds als fysiotherapeut en ergonoom in Zweden. Zo’n twintig jaar geleden viel hem op dat steeds jongere patiënten last kregen van hoofdpijn, uitstralingen in de armen en nekklachten. Toen waren er nog geen mobieltjes of laptops, maar wel de eerste desktopcomputers. Het was voor hem een wake-up call: slechte houding en langdurig stilzitten vormen een groot gezondheidsrisico, zeker voor jongeren.
Hij zag hoe de snelle digitalisering leidde tot eenzijdige, statische belasting van het lichaam. Dat resulteert niet alleen in stijve nekken, rugklachten en hoofdpijn, maar ook in psychische problemen zoals eenzaamheid, slaapproblemen en afhankelijkheid. Jongeren van 0–20 jaar zijn het meest kwetsbaar: in die periode wordt hun houding en motoriek gevormd. En een goede houding is de basis voor alle verdere fysieke ontwikkeling. Hij deed mij verschillende verkeerde zithoudingen voor en gaf hij meteen een paar praktische tips mee.
Daarom zet hij zich nu in om jongeren praktisch te leren hoe ze gezond omgaan met digitale apparaten — mobiel, tablet, laptop — met als doel een generatie te laten opgroeien met gezonde gewoonten rond houding, beweging en digitale balans. Zo bouwen ze aan een sterkere fysieke én mentale basis, waar ze hun hele leven profijt van hebben.
Voor mijn playful research project Happyplaces Project vraag ik mensen hoe zij ruimte maken, of wat ruimte voor hen betekent. Daarvoor heb ik inmiddels zo’n 1.150 ontmoetingen gehad. Hen leg ik veelal vast in film, foto en verhaal. Maar veel mensen die voor mij ruimte hebben gemaakt of me er terloops iets over hebben geleerd, heb ik niet vastgelegd. Dat doe ik nu alsnog. Zo ook Gjalt.
