Değişen Sosyo-Politik Atmosferde Avrupa Yeşilleri
ALİNA İLTUTMUŞ
Avrupa Yeşiller Partisi, Avrupa Parlamentosu’nda Avrupa Yeşilleri olarak da bilinen siyasi partidir. 22 Şubat 2004'te, Avrupa çapında yeşil politikayı destekleyen 34 siyasi partinin Roma’da düzenlenen Avrupa Yeşil Partiler Federasyonu Dördüncü Kongresi için bir araya gelmesiyle doğmuştur (Greens, tarih yok). Bununla beraber, hem Avrupa Birliği içinde hem de ötesinde tüm Avrupa kıtasında aktif olan ve aynı yeşil değerleri paylaşan ulusal partileri bünyesinde barındırmaktadır. Toplumda yaygın olan genel kanının aksine, Avrupa Yeşilleri politikalarını sadece iklim kriziyle mücadele, sürdürebilirlik ve çevre perspektifinde sınırlandırmakla kalmamış, toplumsal cinsiyet eşitliği, hukukun üstünlüğünü, temel haklar, sosyoekonomik adalet, iltica hakkı, demokrasi ve barış gibi temel değerler çerçevesinde şekillendirmiştir. Özellikle pandemiyle giderek daha da belirginleşen eşitsizliklerin, zorlukların ve değişim ihtiyacının sosyopolitik atmosfere yansımasıyla, yeşil dalga hem yerel hem de bölgesel seçimlerde kendini göstermeye başlamıştır.
Fransa’da Değişen Sosyopolitik Atmosfer ve 2020 Yerel Seçimleri
Emmanuel Macron’un 2017’de cumhurbaşkanlığını devralmasıyla ülke içindeki politik ve sosyal gerilim, 2018’de hükümetin akaryakıt fiyatlarına ek vergi getireceğini açıklamasıyla toplumun her kesiminden gelen tepkilerle artmış ve halen devam etmekte olan Sarı Yelekliler Hareketi’yle gün ışığına çıkmıştır (Nossiter, 2020). Bununla birlikte 2019’da ilan edilen emeklilik reform paketinin uzun zamandır artarak devam eden ekonomik eşitsizliği derinleştirmesiyle de protestolar Paris sokaklarına taşınmıştır. Fransa’nın içinde bulunduğu istikrarsız durum, hükümetin yılın başında bütün dünyayı kökten etkileyen COVID-19’a karşı gereken önlemleri geç alması ve pandemiyle başa çıkma konusunda yetersiz olduğunun açığa çıkmasıyla da sürmüştür.
Bu atmosferde gerçekleştirilen 2020 Fransa yerel seçimleri, Macron’un partisi Cumhuriyet Yürüyüşü Hareketi (LREM)’nin hezimeti ve çevreci parti olarak bilinen Avrupa Ekolojisi-Yeşiller (EELV)’in sol partilerle ittifaka girerek Lyon, Bordeaux, Strazburg, Poitiers, Tours, Annecy, Besançon ve Marsilya gibi önemli kentleri kazanarak tarihi bir başarı elde etmesiyle sonuçlanmıştır (Euronews, 2020).
Her ne kadar yeşil dalga söylemi için daha erken olsa da, Macron hükümetinin çevre ve sosyal meselelerdeki başarısızlığı ve pandeminin de etkisiyle derinleşen ekonomik sorunlara kalıcı bir çözüm getirmemesiyle, özellikle küresel iklim krizi ve çevreye olan duyarlılığın hız kazandığı bugünlerde yeşillerin sorunlara ışık tutmasını ve adından sıklıkla söz ettirmesini beklemek yanlış olmayacaktır.
Avusturya’da Değişen Sosyopolitik Atmosfer ve 2019 Avusturya Genel Seçimleri
Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz’ün aşırı sağ parti olarak da bilinen Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) lideri Heinz-Christian Strache ile 2017’de kurduğu koalisyon hükümeti, Strache’nin yolsuzluk skandalına karışmasıyla çökmüştür (DW, 2019). Aşırı sağ partinin koalisyon ortağı olması sebebiyle ayrıştırıcı, Müslüman ve göçmen karşıtı politikaların yoğun olarak hissedildiği ve seçmenin en büyük kaygısının göç konusu olduğu bu atmosferde ülke iki yıl sonra yeniden seçimlere gitmiştir.
Avusturya’nın yeşil partisi olarak bilinen Yeşil Alternatif (GRÜNE), 2017’de beklenilenin altında bir performans göstermiş olsa da 2019’da gerçekleştirilen erken seçimlerde önemli bir başarıya imza atarak şimdiye kadarki en iyi sonucunu elde etmiştir. Partinin seçim kampanyasını iklim değişikliği ve ekolojik konularda yatırım yapılması üzerine kurması, söylemlerini göçmen ve Müslüman karşıtlığı üzerinden yürütmemesi ve önceki koalisyon hükümetinin iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik politikalar izlememesi sonucu seçmenlerin dikkatini çeken parti, bir kez daha çevre sorunlarının ülkenin önemli bir kesimini ilgilendirdiği ve toplum içerisindeki kaygının başka yöne kaydığını açıkça göstermiştir.
2020 yılının başında Yeşil Alternatif (GRÜNE)’in elde ettiği önemli başarı sayesinde Sebastian Kurz önderliğindeki merkez sağda bulunan Avusturya Halk Partisi (ÖVP) ile koalisyon hükümeti kurulmuş, böylece yeşiller ülke tarihinde ilk kez yönetimin bir parçası olmuştur (BBC, 2020). Açıklanan hükümet programında her ne kadar göç sorunu hükümetin ajandasında yine önemli bir yer ediniyor gibi görünmüş olsa da iklim krizi ile mücadele ve yeşil politikalara öncelik verilmesi ilerleyen günlerde Avusturya gündeminin değişeceğinin bir işareti gibi gözüküyor. Her ne kadar Avusturya için de yeşil dalganın geldiğini söylemek erken olsa da, gelecekte bundan bahsetmek imkansız gibi gözükmüyor.
Türkiye’de Değişen Sosyopolitik Atmosfer ve Yeşiller Partisi
190’ın üzerinde ülkenin onayladığı Paris İklim Anlaşması’nı imzalamayan sayılı ülkelerden biri olan Türkiye, küresel iklim krizini ciddiyete almamaktadır. Bunun en çarpıcı örneği partilerin gündeminde çoğu zaman iklim ve çevre sorunlarının yer almaması ve pandemiyle de artan sosyoekonomik problemler karşısında bunların ikinci plana itilmesidir. Bununla birlikte evlerimize kapanmamızla birlikte kadına olan şiddetin artarak devam ettiği, eşitsizliklerin derinleştiği ve ekonominin kötüleştiği, ayrıca yeşil politikanın hiç konuşulmadığı bu iklimde, Türk siyasi tarihinin üçüncü Yeşiller Partisi kurulmuştur. Her ne kadar Avrupa Yeşiller Partisi’nin henüz üyesi olmasa da, Avrupa’daki ve dünyadaki yeşillerle sürekli temas halinde olan parti, yakın bir süreçte bu oluşumun bir parçası olabilecek gibi gözüküyor.
Yeşiller Partisi kuruluşuyla bizlere Türkiye’de de iklim krizlerinin, küresel çevre sorunlarının ve temel değerlerin artık görmezden gelinemeyeceğini ve buna yönelik çözümler üretilmesinin gerekliliğini göstermiştir. Koronavirüsün kısıtlayıcı koşulları altında ve pek çok zorluğun ön planda olduğu bir zamanda kurulmasına rağmen, parti politik alanda kendini yeşiller olarak konumlandırma isteği konusundaki kararlılığını göstermiştir. Türkiye’de yeşil dalga için konuşmak diğer Avrupa ülkelerine göre çok daha erken olsa da, partinin kuruluşu yeşil hareketin Avrupa Birliği ötesine de yayıldığını ve yeşil politikaların gittikçe artan önemini göstermektedir.
Son olarak, dünyada kutuplaşmaların, nefretlerin, eşitsizliklerin ve endişelerin giderek arttığı 21. yüzyılda, Avrupa Yeşilleri savunduğu çevreci, eşitlikçi, evrensel değerleri ve görmezden gelinen sorunlara yönelik sunduğu çözümleriyle bir umut ışığı olmakta ve giderek popülerliğini arttırmaktadır. Bununla birlikte pandemiyle yeni bir yıla daha girerken, Almanya’da, Hollanda’da, Çek Cumhuriyeti’nde yapılacak genel seçimler ile Danimarka’da yapılacak yerel seçimlerde yeşil partilerin performanslarını ve elde ettiği sonuçları gözlemlemek özellikle COVID-19’la birlikte insanların yeşil politikalara olan bakış açısının seçim tercihlerini ne derecede etkilendiğini anlamak açısından önemli olacaktır. En önemlisi yeşil partiler tarafından vurgulanan ve savunulan ‘herkes için eşit sağlık hizmeti’ politikasının seçmenler tarafından ne derece dikkat çektiğini ilerleyen seçimler ile analiz etmek, yeşil partilerin yükselişini konuşabilmemiz için önem taşımaktadır.
Kaynakça
BBC. (2020, Ocak 2). Austria backs green agenda with new coalition deal. https://www.bbc.com/news/world-europe-50969001 adresinden alındı
DW. (2019, Eylül 29). Avusturya’da yolsuzluk skandalı sonrası halk sandık başında. https://www.dw.com/tr/avusturyada-yolsuzluk-skandal%C4%B1-sonras%C4%B1-halk-sand%C4%B1k-ba%C5%9F%C4%B1nda/a-50630430 adresinden alındı
Euronews. (2020, Haziran 29). Fransa seçimleri: Çevrecilerin ‘yeşil dalgası’ ve ‘Macron’un hezimeti’. https://tr.euronews.com/2020/06/29/fransa-secimleri-cevrecilerin-yesil-dalgas-ve-macron-un-hezimeti adresinden alındı
Greens, E. (tarih yok). Organisation. https://europeangreens.eu/organisation adresinden alındı
Nossiter, A. (2020, Şubat 25). As Emmanuel Macron’s Impact Grows, So Does French Disdain. The New York Times: https://www.nytimes.com/2020/02/25/world/europe/macron-france-pensions.html adresinden alındı
Görseller
(tarih yok).‘Coronavirus Recovery: Let’s build a better tomorrow!’ in a nutshell. European Greens.
