Blockchain Revolution in Financial Transactions ή πως το blockchain φέρνει επανάσταση στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές
Το παρακάτω κείμενο είναι αρκετά εισαγωγικό και σκοπός είναι να δώσει μια γρήγορη επισκόπηση των εφαρμογών της τεχνολογίας blockchain/DLT στις χρηματοοοικονομικές συναλλαγές. Βασίζεται στην εισήγησή μου στο πλαίσιο του workshop που διοργάνωσε ο ΣΕΒ σε συνεργασία με το μη κερδοσκοπικό σωματείο Hellenic Blockchain Hub, στο οποίο έχω την τιμή να είμαι Αντιπρόεδρος Δ.Σ., τη Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2018. Αποτέλεσε μια πολύ επιτυχημένη έναρξη συνεργασίας των δυο φορέων και έδωσε την αφορμή και στα μέλη του H.B.H. να συνομιλήσουν με έμπειρα στελέχη της αγοράς σε μια ανοικτή συζήτηση, να λύσουν ορισμένες απορίες και να θέσουν ερωτήματα και προτάσεις.
Εύχομαι σε όλους/ες ένα δημιουργικό 2019!
Εισαγωγικά
«Η τεχνολογία των αποκεντρωμένων βάσεων ασφαλών δεδομένων έχει στον πυρήνα της τη λέξη εμπιστοσύνη πάνω στην αποθήκευση, αλλά και τη διανομή κάθε μορφής αξίας, από χρήματα μέχρι διαμάντια, μετοχές κλπ
Σε μεγάλο βαθμό αφορά κάτι πέρα από τη ψηφιοποίηση του χρήματος.
Μιλάμε για χρήμα που μπορεί να προγραμματιστεί με τη χρήση έξυπνων συμβολαίων και να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για αυτοματοποιημένες συναλλαγές και εμπόριο μεταξύ μηχανών, χωρίς ανθρώπινη παρεμβολή.
Ακόμα και υψηλοί θεσμικοί παράγοντες έχουν αρχίσει να αποδέχονται αυτήν την αλλαγή.
Η κα Λαγκάρντ στο πρόσφατο Singapore Fintech festival προέτρεψε τις κεντρικές τράπεζες να δοκιμάσουν τη δημιουργία ψηφιακού νομίσματος. Περισσότερα εδώ.
Ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες με μεγάλο unbanked πληθυσμό η μετάβαση μπορεί να είναι πιο εύκολη λόγω απουσίας legacy συστημάτων.
Ο κλάδος της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας το λεγόμενο Fintech έχει παρουσιάσει μια τεράστια ανάπτυξη και δημοσιότητα τα τελευταία χρόνια από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
Σε μια χαρτογράφηση του FinTech από την Ευρωπαϊκή Βουλή αποτυπώνονται τα ψηφιακά νομίσματα αλλά και το Blockchain ως μια από τις λεγόμενες enabling τεχνολογίες μαζί με την τεχνητή νοημοσύνη. Αποτελεί μάλιστα μια από τις βασικούς παράγοντες του disruption σύμφωνα με τα τραπεζικά στελέχη.
Πάνω από 50% διερευνά ή αναπτύσσει λύσεις Blockchain σύμφωνα με μια έρευνα της PwC. Ενώ σε μια άλλη έρευνα της Bain το συντριπτικό ποσοστό των στελεχών των χρηματαγορών πιστεύει ότι θα ότι μέχρι το 2020 θα χρησιμοποιούν την τεχνολογία.
Ήδη υπάρχουν περιοχές του χρηματοπιστωτικού συστήματος που φαίνεται να ξεχωρίζουν από πλευράς ενδιαφέροντος use case σύμφωνα με μια μελέτες της McKinsey, αλλά και της PwC: international money transfers και trade finance.
Use Cases και Πρωτοβουλίες
Η εφαρμογή της τεχνολογίας Blockchain έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα όρια των κρυπτονομισμάτων ή ψηφιακών νομισμάτων αν προτιμάτε, τα οποία βασίζονται σε δημόσια Blockchain.
Αυτό που είπα προηγουμένως για τη δυνατότητα που δίνει η τεχνολογία να αποθηκεύσει και να μεταφέρει αξία, αλλά και να σηκώσει κεφάλαια φαίνεται από τη μεγάλη δραστηριοποίηση που υπάρχει από τη συντριπτική πλειοψηφία των χρηματοπιστωτικών οργανισμών,
Η μεγάλη εξέλιξη είναι στα development frameworks τα οποία είναι consortia συνήθως με πρωτοβουλία μιας ομάδας όπως το Ethereum ή και τραπεζών όπως το Quorum της JP Morgan τα οποία έχουν μια πιο enterprise λογική. Μεγάλοι τεχνολογικοί παίχτες όπως η ΙΒΜ και η Oracle αλλά και πιο πρόσφατα η Amazon παρέχουν πλατφόρμες προγραμματισμού πάνω στις οποίες χτίζονται proof of concepts.
Μπορεί λοιπόν να είχαμε μια πρώτη εκκίνηση με τα Initial Coin Offering που στη συντριπτική τους πλειοψηφία βασίζονται στο Ethereum αλλά πλέον πάρα πολλές τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες πειραματίζονται με την τεχνολογία.
Το ζητούμενο βέβαια εδώ είναι η διαλειτουργικότητα των διαφόρων πλατφορμών γιατί δε φαίνεται να έχει επικρατήσει κάποια.
Stablecoints
Σε ότι αφορά τα ψηφιακά νομίσματα έχει μεγάλο ενδιαφέρον η τάση των stablecoins. Λόγω της μεγάλης μεταβλητότητας της τιμής των βασικών κρυπτονομισμάτων έχουν αναπτυχθεί τελευταία και είναι συνδεδεμένα με σταθερές σχετικά αξίες ή βασίζονται σε αλγόριθμους εξισορρόπησης προσφοράς και ζήτησης. Αυτό δίνει πλεονεκτήματα ως προς τη χρήση τους σε καθημερινές συναλλαγές αλλά βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή.
Ripple
Η Ripple είναι ο βασικός παίχτης με το αντίστοιχο νόμισμα το XRP για άμεση μεταφορά χρημάτων από χώρα σε χώρα, ανάμεσα σε 27 χώρες.
Έχουν μπει στο αναπτυσσόμενο δίκτυο της RippleNet αρκετές τράπεζες και ανταγωνίζεται ευθέως τη SWIFT, συγκριτικά βέβαια με πολύ λιγότερα μέλη, περίπου 100.
Τα οφέλη από την άμεση εκκαθάριση είναι σημαντικά και υπολογίζεται μείωση κόστους 60% και πολύ σημαντική μείωση χρόνων.
ICO
Μια άλλη κατηγορία εφαρμογών που ξεκίνησαν ως μια μορφή χρηματοδότησης Blockchain project είναι τα λεγόμενα ICOs, κάτι σαν crypto — IPO.
Οι επίδοξοι επενδυτές δεν αγοράζουν μερίδια στην εταιρία αλλά tokens.
Περισσότερο στοιχηματίζουν ότι το project το οποίο περιγράφεται σε ένα white paper θα πετύχει.
Έχουν γραφεί διάφορα για τον τρόπο που σηκώνουν τα κεφάλαια είτε σε fiat νομίσματα είτε σε crypto αλλά το γεγονός παραμένει ότι έχουν μια μεγάλη δυναμική όπως φαίνεται από τους αριθμούς.
R3 & Quorum
Το R3 είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα consortium 200 περίπου εταιριών.
Εχει αναπτύξει την open-source πλατφόρμα corda με έμφαση σε ιδιωτικά Blockchain και με επίκεντρο τις ανάγκες που έχουν οι επιχειρήσεις, ειδικά για ασφάλεια δεδομένων.
Το Quorum είναι ένα πρωτόκολλο ανάπτυξης εφαρμογών βασισμένο στο Ethereum, κάτι σαν εξέλιξη αυτού, με στόχο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε ένα permissioned, άρα ελεγχόμενο περιβάλλον.
Ο τραπεζικός κλάδος συμμετέχει ενεργά και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με τις 5 πρώτες τράπεζες ανάμεσά τους και η BBVA να έχουν μπει στο EU Blockchain platform.
Τρεις από τις πολύ ενδιαφέρουσες περιπτώσεις use case είναι τα διακρατικά εμβάσματα, το trade finance και το know-your-customer.
Διακρατικά εμβάσματα
Όπως είδαμε με το ripple στα διεθνή εμβάσματα επιτυγχάνονται σημαντικές εξοικονομήσεις. Πάνω σε αυτήν την πλατφόρμα η Santander ανέπτυξε τη δική της λύση σε mobile με την ονομασία one pay fx. Το σημαντικό εδώ πέρα από την ταχύτητα είναι και η ευκολία και η εμπειρία του χρήστη μέσα από μια εφαρμογή. Η Τράπεζα πιστεύει ότι περίπου το 50% του όγκου των συναλλαγών της μπορεί να περάσει σε αυτήν την πλατφόρμα.
Αλλά και η JP Morgan ξεκίνησε ένα δίκτυο πάνω στο Quorum για διεθνείς μεταφορές κεφαλαίων το Interbank Information Network με τη συμμετοχή 76 μεγάλων τραπεζών.
Trade Finance
Μια αλυσίδα αξίας που υπάρχουν πολλά εμπλεκόμενα μέρη (τελωνεία, εισαγωγικές και εξαγωγικές εταιρίες, τράπεζες κλπ) πολλά περιθώρια ψηφιοποίησης των εγγράφων που διακινούνται είναι ένα ιδανικό case για εφαρμογή DLT τεχνολογιών. Δεν είναι τυχαίο ότι αποτελεί το πιο σημαντικό πεδίο εφαρμογών Enterprise Blockchain.
Υπολογίζεται ότι θα έχει θετικό αντίκτυπο στην άνοδο του όγκου συναλλαγών κατά 1.1 τρις μέχρι το 2026 με βάση μια έρευνα της Bain και της HSBC.
Υπάρχουν ήδη πολλές πρωτοβουλίες και στη συνέχεια θα ακούσουμε αναλυτικά πως λειτουργεί το we.trade.
Θα μείνω όμως σε δυο χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
Η πρώτη είναι το project Marco Polo με την πλατφόρμα Trade IX πάνω σε corda R3
Με χρήση APIs και cloud και καλύπτοντας working capital financing εκτελείται με αμεσότητα και ασφάλεια πάνω στην πλατφόρμα της corda.
Συμμετέχουν πολλές μεγάλες τράπεζες όπως η ING και η Commerzbank.
Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα είναι η διαλειτουργικότητα της λύσης γιατί πολλοί προσπαθούν να φτιάξουν τη δική τους λύση αλλά τα συστήματα κάποια στιγμή θα χρειαστεί να «μιλήσουν».
Αντίστοιχα μια άλλη ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία είναι η Komgo με αντικείμενο το commodity trade finance, στην αρχή πάνω στην ενέργεια και μετά σε μέταλλα και αγροτικά.
Συμμετέχουν επίσης πολύ μεγάλες τράπεζες όπως ABN AMRO, BNP Paribas, Citi, Crédit Agricole Group και άλλες
Know-your-Customer
Ένα πολύ ενδιαφέρον case έχει να κάνει με το ψηφιακό onboarding πελατών, είτε πρόκειται για ιδιώτες είτε για επιχειρήσεις.
Έχει πολύ μεγάλο εύρος εφαρμογών και γίνονται πολλά και σε κρατικό επίπεδο, βλέπε e-Εσθονία που θεωρώ ότι θα αναφερθεί σε άλλη ομιλία.
Οι τράπεζες και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί γενικότερα ξοδεύουν περισσότερα από 20 δις ετησίως για την ταυτοποίηση των εταιρικών τους πελατών, ενώ οι απαιτήσεις των Ρυθμιστικών Αρχών αυξάνονται συνεχώς, με περαιτέρω απαιτήσεις για κάθε εμπλεκόμενο.
Η Norbloc για παράδειγμα αυτοματοποιεί τις σχετικές διαδικασίες και εξαλείφει την ανάγκη για διπλούς ελέγχους μεταξύ διαφορετικών τραπεζών, μειώνοντας τα κόστη κατά το ήμισυ. Η εταιρεία έχει έδρα τη Στοκχόλμη, ενώ δημιουργεί τα προϊόντα λογισμικού της στην Αθήνα.
Επίσης η Tradle χρησιμοποιεί τον αποκεντρωμένο χαρακτήρα του Blockchain για να μεταφέρει με ασφάλεια πελατειακά δεδομένα τα οποία έχουν ελεγχθεί ώστε πάντα είναι κανονιστικά συμμορφωμένη η διαδικασία.
Λειτουργεί μέσω μιας εφαρμογής για κινητά. Δημιουργείται μια ψηφιακή ταυτότητα με φωτογραφίες όλων των σχετικών εγγράφων και μετά αποθηκεύεται ή επικαιροποείται.
Όλοι όσοι συμμετέχουν στην πλατφόρμα ενημερώνονται σε πραγματικό χρόνο και μπορεί να γίνει χρήση έξυπνων συμβολαίων.
Σημαντικό ρόλο μπορούν να παίξουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Αναφέρω ενδεικτικά ότι το UCL συνεργάζεται στενά και χρηματοδοτείται από το Ripple, το Imperial College από το Ethereum αλλά και στην Κύπρο το Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας κάνει εξαιρετική δουλειά με το πρώτο μεταπτυχιακό στον κόσμο για ψηφιακά νομίσματα και DLT.
Μάλιστα πρόσφατα διοργάνωσε στην Αθήνα το διεθνές συνέδριο Decentralized.
Επίλογος και συμπεράσματα
Το σημαντικό που θα πρέπει να συγκρατήσουμε από όλες αυτές τις εξελίξεις είναι ότι το Blockchain δεν είναι απλά άλλη μια τεχνολογία, αλλά όπως έχει αναφέρει ο Head of research της BBVA ανοίγει δρόμους προς την αποκεντρωμένη οικονομία.
Σίγουρα στο δρόμο αυτό υπάρχουν και εμπόδια και μπορεί να εκτυλιχθούν πολλά σενάρια.
Έχουν να κάνουν με την αβεβαιότητα ως προς την αντιμετώπιση των ρυθμιστικών αρχών, την έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των διαφορετικών παιχτών και τη διαλειτουργικότητα.
Σε κάθε περίπτωση όμως η τεχνολογία Blockchain ανοίγει νέες δυνατότητες στις τράπεζες για να κτίσουν οικοσυστήματα που αφορούν τη χρήση και εκμετάλλευση δεδομένων σε συνδυασμό με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, ξεφεύγοντας από την απλή παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.
Μιλάμε για κάτι πολύ πέρα από τα απλά crypto-economics και το crypto-trading, τα οποία έχουν δημιουργήσει αρκετά αρνητική δημοσιότητα, ειδικά τους τελευταίους μήνες.
Η επανάσταση θα έρθει μέσα από τις αλυσίδες αξίες σε διάφορους τομείς της οικονομίες που θα εκμεταλλευτούν τη χρήση του Internet of Value.
Μπορεί η επανάσταση να μην είναι ακόμα εμφανής αλλά είμαστε ακόμα στην αρχή και πάρα πολλά θα αλλάξουν τα επόμενα χρόνια.
Σας Ευχαριστώ!»
