Token economy. H ευκαιρία μέσα στην κρίση

Μετατρέποντας τα illiquid assets σε liquid ή αλλιώς: Νέα ρευστότητα και οικονομική συμμετοχή με χρήση της τεχνολογίας blockchain.

Στο πρώτο μέρος αναφέρθηκα στο internet of value. Στον τρόπο που μπορούν να μετασχηματιστούν τα παραδοσιακά οικονομικά και κοινωνικά μοντέλα μέσα από την εφαρμογή της τεχνολογίας blockchain. [Διαβάστε για την τεχνολογία blockchain]. Από την οικονομία της διαμεσολάβησης και του διαμοιρασμού στην οικονομία της αποκέντρωσης που βασίζεται στην ανταλλαγή αξιών και ψηφιακών αγαθών με έμπιστο τρόπο και χωρίς ενδιάμεσους (ή με λιγότερους). Εδώ θα επιχειρήσω να εστιάσω σε ένα νέο οικονομικό περιβάλλον. Aφορά την μελλοντική εφαρμογή της τεχνολογίας blockchain στους παραδοσιακούς χρηματοοικονομικούς μηχανισμούς και διαδικασίες τιτλοποίησεων (securization) στοιχείων αγαθών & αξιών. Αξιοποιώντας την τεχνολογία blockchain είναι εφικτή η επέκταση και κλιμάκωση χρήσης των μηχανισμών σε νέους και παραδοσιακούς οικονομικούς κλάδους (tokenized assets).

Τιτλοποίηση (securitisation)

Oνομάζεται η έκδοση τίτλων (π.χ. ομολογιών) που βασίζονται στις ταμειακές ροές που απορρέουν από στοιχεία του Ενεργητικού μιας οντότητας (π.χ. δάνεια μιας τράπεζας), των οποίων τίτλων η αποπληρωμή καλύπτεται από την ταμειακή ροή που δημιουργούν τα ίδια τα δάνεια με την αποπληρωμή τους. Η πρακτική αυτή εξυπηρετεί τις πληρωμές μεταξύ πιστωτών και δανειζομένων, ενώ η οντότητα δεν κρατά τα ίδια τα στοιχεία του Ενεργητικού για αποκόμιση τόκων. Η πρακτική είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη σε τραπεζικά περιβάλλοντα. Μπορεί να βρει εφαρμογή και σε άλλους τομείς όπως (π.χ μελλοντικά κέρδη από λαχεία, επενδύσεις υψηλού ρίσκου σε startups από Venture capitals κ.α)

Ανάγκη μεγαλύτερης ρευστότητας και συμμετοχής

H ρευστότητα σε μια αγορά είναι μια έννοια σχετική. Ένα αγαθό (ή στοιχείο ενεργητικού) μπορεί να είναι αδύνατο να είναι εμπορεύσιμο(tradable) ή να έχει μεγάλο κόστος εμπορευσιμότητας. Η ρευστότητα μιας συγκεκριμένης αγοράς ή κλάδου, συσχετίζεται άμεσα με το μέγεθος των συναλλαγών της αγοράς του προοϊόντος και μπορεί να υπολογιστεί από τις διαφορές τιμών προσφοράς ζήτησης (bit — ask spread). Στην αγορά παραδοσιακών προϊόντων και υπηρεσιών, πλατφόρμες marketplaces, όπως το ebay και το amazon δημιουργησαν ανταγωνιστικά περιβάλλοντα εμπορικών συνναλαγών με περισσότερους συμμετέχοντες, μέγεθος συναλλαγών. Με μεγαλύτερες δυνατότητες εμπορευσιμότητας και “ρευστότητας” για συγκεκριμένα αγαθά (π.χ μεταχειρισμένες ηλεκτρικές συσκευές). Aν δεν υπήρχαν αυτές οι πλατφόρμες οι συναλλαγές one to one ή one to many θα γίνοταν με μεγαλύτερο bid ask spread. Δείτε την υποθετική περίπτωση όπου το μεταχειρισμένο μου iphone θα μπορούσε να το αγοράσει μόνο ο γείτονας μου. Πολύ πιθανό να το πουλούσα στην τιμή που θα μου όριζε.. :P).

Μέσω μηχανισμών που επιτρέπουν τη δημιουργία marketplaces και συνδυάζουν παραδοσιακούς χρηματοοικονομικούς μηχανισμούς τιτλοποιήσεων μπορούν να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες ώστε τα παραδοσιακά assets να είναι εμπορεύσιμα. Βασικός κορμός της προσέγγισης είναι η τεχνολογία blockchain και οι μηχανισμοί αντιστοίχησης αξιών στην μορφή των tokens (tokenization). Η προσέγγιση αυτή θα δημιουργήσει ρευστότητα στις αντίστοιχες αγορές.

Eνδεικτικά παραδοσιακά — και μη — αγαθά που μπορούν να έχουν την μορφή tokens

• Κάθε συναλλαγή — συμβόλαιο υπηρεσίας
• Οι μετοχές, Μια μετοχή ή τμήμα / κλάσμα αυτής..
• Κάποια τετραγωνικά μέτρα ενός ακινήτου
• Μερίδια ιδιοκτησίας σε φωτοβολταϊκό πάρκου..
• Πατέντες, Πνευματική ιδιοκτησία
• Μεταβίβαση ιδιοκτησίας — γενικά δικαιωμάτων
• Το 10% μιας ακριβής συλλογής έργων τέχνης..
• H ημερήσια ή ωριαία χρήση ενός αυτοκινήτου
• Κουπόνια λογισμικού — έκπτώσεων
• API keys για πρόσβαση σε πλατφόρμες από προγραμματιστές και ανάπτυξη υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας.

σημειώνεται ότι μπορούν να υπάρχουν διαφορές στον τύπο των tokens και την αντιμετώπισή τους από την νομοθεσία / ρυθμιστικές αρχές. Διαβάστε εδώ και εδώ

Ο ρόλος της τεχνολογίας blockchain. Η εποχή του tokenization

Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η διαχείριση και διενέργεια συναλλαγών χωρίς τα 2 μέρη να χρειάζονται να γνωρίζονται ή να εμπιστεύονται το ένα το άλλο. Μπορούν να λειτουργούν αποκεντρωμένα (peer 2 peer). Η μεταφορά αξιών και η αποτύπωση της ιδιοκτησίας σε ενα δίκτυο blockchain είναι αδιάβλητη και διασφαλίζεται απο μαθηματικά μοντέλα και κρυπτογραφία. Ανάλογα με την περίπτωση μπορούν να εφαρμόζονται ανοικτά blockchain και ανταλλακτήρια (π.χ κρυπτονομίσματα) ή ιδιωτικά στα οποία τα μέλη ενός δικτύου έχουν πρόσβαση για να αλληλεπιδρούν. Διαβάστε για την λογική των tokens εδώ H αλλαγή ή η δημιουργία νέων μοντέλων τιτλοποίησης (securitazion) στην νέα εποχή του blockchain (tokenization) μπορεί να φέρει τα παρακάτω..

1. Επιχειρηματικά οφέλη για τους νέου τύπου ιδιοκτήτες / εκδότες των αξιών σε μορφή tokens (Asset token issuers)
2. Δυνατότητα μεγαλύτερης συμμετοχής από διεθνές κοινό επενδυτών και με λιγότερα εμπόδια
3. Δημιουργία δευτερογενών αγορών για παραδοσιακά αγαθά που δεν είναι εμπορεύσιμα (ή είναι δύσκολα εμπορεύσιμα). Ο νέος όρος που θα συναντήσουμε μπροστά μας είναι τα asset backed tokens
4. Αποτελεσματική διαχείριση πόρων / στοιχείων ενεργητικού με μηχανισμούς διαφάνειας και εμποστοσύνης.

Στο ακόλουθο σχήμα παρουσιάζεται η συσχέτιση παραδοσιακού μοντέλου securitization σε σχέση με το επόμενο βήμα του (tokenization)

Mοντέλο Α — Παρούσα κατάσταση

πηγή wikipedia

Mοντέλο Β — blockchain world

Στην περίπτωση Β το πληθος επενδυτών και τα σενάρια εφαρμογής ειναι ασφαλώς περισσότερα…και το πιο σημαντικό με εφαρμογή σε κλάδους εκτός από τον χρηματοοικονομικό (π.χ τιτλοποίηση δανείων τραπεζων για την πρώτη περίπτωση). Βασική προϋπόθεση είναι η συμβατότητα ή σύγλιση με ρυθμιστικό και θεσμικό περιβάλλον και η σταδιακή ωρίμανανση αυτών των μεθοδολογιών μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα. Σίγουρα μέσα από την ανάπτυξη επιχειρηματικής και τεχνολογικής αρχιτεκτονικής που θα υποστηρίζει διαδικασίες AML / KYC (anti money laundrering / Know Your Customer)

Ας δούμε τις παρακάτω ενδεικτικές (και παράλληλα ειδικές)περιπτώσεις:

• Μετοχές / Εταιρικά μερίδια. Μια μετοχή που είναι εμπορεύσιμη μέσα από το χρηματιστήριο είναι πιο ακριβή από τα εταιρικά μερίδια μη εισηγμένων.Υπολογίζεται για παρόμοιες εταιρίες διαφορά της τάξης του 20–30% (φαινόμενο illiquidity discount, καθώς στην πρώτη περίπτωση έχουμε περισσότερους συμμετέχοντες στην αγορά και μικρότερα bid ask spreads. Το εν λόγω περιθώριο κρύβει ανυπολόγιστα μεγάλη οικονομική αξία. H νέα εποχή θα έχει ως χαρακτηριστικό τη δημιουργία δευτερογενών market places που θα μπορούσαν μέσα από την μεθοδολογία securitazation & tokenization και νέων επενδυτών ππυ θα συμμετέχουν. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό / εθνικό επίπεδο και να υποστηριχθούν μικρομεσαίες και όχι μόνο επιχειρήσεις..
• Real estate. Kυρίως στο εξωτερικό μέσα από την λειτουργία Publicly listed Real Estate Investment Trusts, υπάρχουν μεγάλα όρια συμμετοχής που αποτρέπουν την συμμετοχή πολλών και ‘μικρών’ επενδυτών
• Fine arts. Μέσα από μικρές χορηγίες μπορεί να αγοραστεί ένας ακριβός πίνακας ζωγραφικής π.χ για ένα μουσείο ακολουθώντας κλασσική διαδικασία donation based crowdfunding. Στην περίπτωση των blockchain tokens μπορεί να αλλάξει το μοντέλο ιδιοκτησίας σε πολλά κλάσματα (fractional) των νέου τύπου επενδυτών (token holders). Το donation crowdfunding εν γένει μπορεί να μετασχηματιστεί σε επενδυτική πρακτική διατηρώντας τον κοινωνικό χαρακτήρα του
• Εφαρμογή σε επενδυτικά σχήματα venture capitals. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ένα fund μπορεί να “πάρει πιο εύκολα και πιο σύντομα πίσω” το απαραίτητο κεφάλαιο, που επένδυσε, αν εκδόσει tokens και τα πουλήσει σε τρίτους.

Δύο βασικά χαρακτηριστικά μιας υγιούς προσέγγισης

[O Kevin O’Leary είναι ο αγαπημένος μoυ shark από το skark tank TV show]. Σε πρόσφατη αναφορά του αναδεικνύει 2 σημεία τα οποία έχουν ενδιαφέρον αναδευκύοντας την συσχέτιση του παλαιού μοντέλου με το νέο και την ανάγκη της συνεργασίας με την ρυθμιστική αρχή κεφαλαιοαγοράς (SEC) και την Κυβέρνηση. Τα παραθέτω αυτούσια.

“Instead of a stock, a share, it’s a coin. With a smart contract approved by the SEC,” he said. “You will be an owner of a third of this hotel. If it works, it will be the first of its kind

“The key is to go to the regulator and say, ‘I want to work with you. I don’t want to tear the world apart. I want to be regulated. I want to do this by the rules,’” he said. “I don’t want to destroy the government. I want to make money.”

Προκλήσεις & επόμενα βήματα του Hellenic blockchain Hub

Σε όλο αυτό το περιβάλλον είναι απαραίτητο να ωριμάσουν επιχειρησιακές, τεχνολογικές και θεσμικές προσεγγίσεις. Ενδεικτικά

• Mηχανισμοί διακυβέρνησης. Θα πρέπει να αναπτυχθούν μηχανισμοί διακυβέρνησης της κατανεμημένης ιδιοκτησίας (fractional ownerships) ενός αγαθού ή στοιχείου ενεργητικού το οποίο είναι εμπορεύσιμο με την μορφή tokens
• Αναγνώριση — συμβατότητα με θεσμικό πλαίσιο ηλεκτρονικών συναλλαγών και διαδικασίες AML / KYC των νέου τύπου σχημάτων (Εταιρειών επενδυτικών υπηρεσιών.. που θα δημιουργηθούν και θα παρέχουν τις υπηρεσίες tokenization)
• Ανάγκη συνεργασίας και διαβούλευσης με ρυθμιστικούς και ελεκγκτικούς φορείς με στόχο την αξιοποίηση των νέων ευκαιριών που αναδεικύονται προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας.

Αρχές του 2018, στελέχη μεγάλων οργανισμών, φίλοι και ενδιαφερόμενοι για την τεχνολογία blockchain και τις προοπτικές της, ιδρύσαμε τον πρώτο φορέα προώθησης των τεχνολογιών blockchain στην Ελλάδα. To Ηellenic blockchain Hub. Το επόμενο διάστημα θα δημοσιεύσουμε το περίγραμμα της προτεινόμενης Εθνικής στρατηγικής για την προώθηση των τεχνολογιών blockchain στην Ελλάδα. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη και άλλες δράσεις όπως εργαστήρια καινοτομίες, πιλοτικές υλοποιήσεις σε φορείς του δημόσιου και ιδιωτικούς φορείς καθώς και η διαμόρφωση στρατηγικών συνεργασιών με σημαντικά ερευνητικά ιδρύματα της χώρας μας.

Μείνε ενήμερος στα παρακάτω κανάλια

• Δικτυακός τόπος (Προσωρινός — υπο διαμόρφωση) http://blockchain.org.gr/. Ολες οι πληροφορίες εγγραφής μελών κλπ ..
• Facebook page https://www.facebook.com/hellenicblockchainhub/
• Facebook group μελών https://web.facebook.com/groups/925913110904440/
• Medium blog https://medium.com/hellenic-blockchain-hub-el
• Φόρμα συμμετοχής σε ομάδες εργασίας και δράσεις υποστήριξης. Εδώ
• linked in group https://www.linkedin.com/company/hellenic-blockchain-hub/

Διαβάστε / Δείτε

• Hellenic blockchain Hub http://blockchain.org.gr/
• Βασική πηγή έμπνευσης για το παρόν άρθρο — Traditional Asset Tokenization https://hackernoon.com/traditional-asset-tokenization-b8a59585a7e0
• Securitisation στην Ελλάδα. Οι περιπτώσεις χρήσης των τραπεζών και του ελληνικού δημοσίου https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B9%CF%84%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7
• What is securitization? https://www.investopedia.com/ask/answers/07/securitization.asp
• https://www.polymath.network/, a blockchain startup that is trying to help migrate financial securities into blockchain