Baş Ağrısı Nedir? Hangi Tip Baş Ağrısına Sahipsiniz?

Baş Ağrısı Nedir?

Başın bir kısmını ya da tamamını etkisi altına alan, rahatsızlık veren öznel bir hastalıktır. Ömür boyu en az bir kez baş ağrısı yaşayan kişi oranı erkeklerde %93, kadınlarda %99 olmak üzere genel popülasyonda %90’ın üzerindedir. Bu gibi hastalık halinin devamı genelde birkaç gün sürmektedir. Tüm baş ağrılarının %60’ı gerilim tipi baş ağrısı, %20’si migren iken, kalan %20’si ise diğer sebeplerden ötürü oluşan baş ağrılarından oluşur.

Baş Ağrısının Tipleri Nelerdir?

Uluslararası Baş Ağrısı Topluluğu’nun ICHD-3 sınıflandırması ana başlıkları ile şu şekildedir:

A- Primer baş ağrıları

• Migren
• Gerilim tipi baş ağrısı
• Trigeminal otonomik baş ağrıları
• Diğer primer baş ağrısı sendromları

B- Sekonder baş ağrıları

• Baş ve/veya boyun travmasına bağlı baş ağrısı
• Kraniyal veya servikal damarsal bozukluklara bağlı baş ağrısı
• Damarsal olmayan intrakraniyal bozukluklara bağlı baş ağrıları
• Madde kullanımı veya kesilmesine bağlı baş ağrısı
• Enfeksiyona bağlı baş ağrısı
• Homeostaz bozukluğuna bağlı baş ağrısı
• Kraniyum, boyun, gözler, kulaklar, burun, sinüsler, ağız ya da diğer yüz veya kraniyal yapıların bozukluklarına bağlı başağrısı ya da yüz ağrısı
• Psikiyatrik bozukluklara bağlı baş ağrısı

C- Ağrılı kraniyal nöropatiler, diğer yüz ağrıları ve diğer başağrıları

• Ağrılı kraniyal nöropatiler ve diğer yüz ağrıları
• Diğer başağrısı bozuklukları (sınıflandırılamayan)

Uluslararası Baş Ağrısı Birliği baş ağrılarını üç grupta sınıflandırılmıştır. Ancak klinik olarak primer ve sekonder olarak incelenmektedir.

Doğrudan baş ağrısıyla ilgili olup herhangi bir başka hastalık temeli bulunmayan baş ağrılarına primer; başka bir hastalığın sebebi olarak yaşanan baş ağrısına ise sekonder baş ağrısı denir.

Primer baş ağrısı migren, gerilim ve küme tipi baş ağrılarıdır. Bu tip baş ağrılarının oluşma nedeni herhangi bir hastalık değildir. Primer baş ağrıları santral sinir sistemi ve diğer sistemik hastalıklarla ilişkili olmayan baş ağrılarıdır.

Sekonder tipi baş ağrısının görülme nedeni baş veya boyun bölgelerinde görülen doku, sinir hasarları ya da iltihap oluşumu olabilir. Beyin tümörleri, sinir sisteminde görülen hastalıklar, sinüzit, menenjit, yüksek tansiyon gibi hastalıklar baş ağrısının görülme nedeni olabilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sık ilaç kullanımı da sıklıkla baş ağrısına neden olmaktadır.

Baş ağrısının yaygın sekonder nedenlerinden olan yüksek tansiyona dair merak ettikleriniz için bu yazımızı okuyabilirsiniz.

Sekonder baş ağrısı nedeni olan hastalık iyileştirildikten sonra yaşanmamaya başlar. Bu yüzden yalnızca baş ağrınız yoksa bir uzmandan destek almayı, primer hastalığınızı iyileştirmeye önem vermelisiniz.

Primer Baş Ağrı Tipleri

Migren Tipi Baş Ağrısı

Migren duyusal, duygusal ve bilişsel semptomların eşlik ettiği, tekrarlayan baş ağrısı ile karakterize idiopatik nörovasküler bir hastalıktır. Epidemiyolojik çalışmalarda yıllık prevelansının %10–12 olduğu ve kadınlarda erkeklere göre 2–3 kat fazla görüldüğü gösterilmiştir. Sıklıkla üretken genç popülasyonu etkilemektedir.

Gerilim Tipi Baş Ağrısı

Uluslararası Baş Ağrısı Birliği (International Headache Society (IHS)) tarafından 2003 yılında yapılan sınıflamada gerilim tipi baş ağrısı primer baş ağrıları içinde yer alır. En sık rastlandığı dönem yaşam sorunlarının yoğunlaştığı erişkin çağıdır. Kadınlarda daha sık görülür ve %40’ında aile hikayesi vardır.

IHS kriterlerine göre gerilim tipi baş ağrısı: başta ağırlık, yanma, basınç, sıkışma şeklinde hissedilir, hafif ve orta şiddette, bilateral lokalizasyonludur. Fiziksel ve günlük aktiviteyi engellemez. Bulantı ve kusma gibi ağrıya eşlik eden bulgular genellikle yoktur. Işığa veya belli seslere karşı duyarlılık gibi semptomlardan biri eşlik edebilir.

Küme Tipi Baş Ağrısı

Küme baş ağrısı, genellikle 20–40 yaşlarında başlayan, erkeklerde daha sık gözlenen ve migren ve gerilim tipi baş ağrılarından daha nadir görülen bir hastalıktır. Ağrı herhangi bir uyarı vermeden temporal ya da maksiler bölgeden başlar ve 15 ile 180 dakika arasında devam eder. Ataklara tipik olarak ağrı ile aynı tarafta olan gözde kızarıklık, göz kapağında düşme ve nazal konjesyon eşlik eder. Primer baş ağrıları ve sinüzit klinik özellikleri nedeniyle karıştırılabilirler.

Sekonder Baş Ağrısı

Sekonder baş ağrısı başka bir hastalık kaynaklı olduğu için aşağıdaki belirtilerle beraber oluşmaktadır.

• Bilinç bozukluğu, senkop
• Epileptik nöbet
• Fokal nörolojik bulgu
• Papilödem, subhyaloid hemoraji
• Ateş
• Ense sertliği
• Halsizlik
• Kilo kaybı
• Pupil tutulumunun eşlik ettiği 3. kranial sinir (KS) tutulumu
• Horner sendromu

Aşırı İlaç Kullanımına Bağlı Baş Ağrısı

Yaşanan baş ağrısını tedavi etmek amacıyla kullanılan ilaçların kronik olarak baş ağrısına sonuç vermesidir. Israrcı ve baskın bir ağrı şekline sahiptir. Kişinin ilaç kullanımı sınırlandırıldığında baş ağrısının da kesildiği gözlemlenmiştir.

Tedavi Yaklaşımları

Sekonder tip baş ağrısının tedavisi nedeni olan hastalığın iyileştirilmesi ile gerçekleşebilir. Primer tip ağrısı için hekim tarafından uygun görülen ilaç kullanımıyla beraber bazı yaklaşımlar uygulanarak tedavi hızlandırılabilir.

• Kafein kullanımını azaltmak
• Düzenli uyku periyoduna sahip olmak
• Göz yoran faaliyetlerden bir süre uzak kalmak
• Nefes egzersizleri ile vücudu sakinleştirmek
• Ilık bir duş almak
• Bitki çayları tüketmek