Dehidrasyon: Nedenleri, Belirtileri, Sonuçları & Tedavisi
Dehidrasyon; yetersiz sıvı alındığında veya alınan sıvıdan daha fazla sıvı kaybedildiğinde ortaya çıkan bir durumdur.
Beslenme yolu ile alınan suyun bir kısmı vücutta çeşitli metabolizma olaylarında (sindirim, yeni hücreler oluşturma, solunum vs.) kullanılırken bir kısmı terleme, idrar, dışkı veya solunum yolu ile vücuttan atılır.
Alınan sıvı ile vücuttan atılan su genel olarak denge halindedir. Çeşitli nedenler ile bu denge bozulabilir ve bireyde dehidrasyon ile karşılaşılabilir.
Dehidrasyon Nedenleri
Yetersiz sıvı alımının hafif ve ağır olmak üzere çeşitli belirtileri bulunmaktadır.
Dehidrasyonun Hafif Belirtileri
- Susuzluk hissi
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Ağız kuruluğu
- İdrara çıkmada azalma ve/veya koyu renkli idrar
Dehidrasyonun Ağır Belirtileri
- İdrar yapmada zorlanma ve çok koyu idrar
- Ciltte kuruluk
- Baş dönmesi
- Bilinç bulanıklığı veya bilinç kaybı
- Nabzın ve nefes alıp vermenin hızlanması
Dehidrasyonun Sık Görüldüğü Gruplar
Dehidrasyon, birçok bireyde görülebilir ancak bazı gruplarda görülme ihtimali daha yüksektir:
- Bebekler ve Çocuklar: İshal ve kusmanın sıklıkla görülür. Bu durum bebeklerde ve çocuklarda aşırı sıvı ve mineral kaybına sebep olur.
- Yaşlılar: Yaş ilerledikçe kişinin vücut su yüzdesi azalır. Ayrıca ilerleyen yaşlarda görülen kronik hastalıklara bağlı olarak sıvı kaybı görülebilir.
- Hamileler ve Emziren Anneler: Hamilelik döneminde görülen bulantı ve kusmalar nedeniyle sıvı kaybında artış görülür. Emzirme döneminde ise bireyin sıvı ihtiyacı artar.
Dehidrasyonu Önlemenin Yolları
Dehidrasyonu önlemek için yapılabilecekler:
- Bol bol su/sıvı tüketilmelidir.
- Bir hastalık nedeni ile sıvı kaybı yaşanıyorsa sıvı kaybını artıracak besinlerden (tuzlu, şekerli, yağlı besinler) uzak durulmalıdır.
- Uzun ve yoğun egzersiz yapılırken kaybedilen su ve minerali karşılamak için egzersiz esnasında mineralli sıvılar (maden suyu, sporcu içecekleri) ve su tüketilmelidir.
- Gebelik ve emzirme dönemindeki bireyler ve aşırı sıcak ortamda çalışan bireyler sıvı kaybını karşılayabilmek için bol bol su içmelidir.
Dehidrasyonun Tedavisi
Hafif düzeyde dehidrasyon yaşayan kişi için en etkili tedavi yöntemi su içmek ve sıvı kaybını en aza indirmektir. Eğer terleme, dışkı veya idrar ile sıvı kaybı nedeniyle dehidrasyon ile karşılaşılıyorsa kaybedilen mineralleri de karşılamak için mineral içeren sıvılar tercih edilebilir.
Bilinç kaybı gibi ciddi belirtilere sebep olan ağır dehidrasyon durumunda acil müdahale gereklidir. Bu durumda kişi hastanede tedavi altına alınır, ağızdan veya damar yolu ile elektrolit içeren sıvılar verilir.
