Armoede onder jongeren wegontwerpen

De HVA en woningbouwcorporaties werken samen met ontwerpers om jongeren die voor het eerst hun eerste woning huren financieel gezond te houden.

Doel van dit project is het ontwerpen van een interventie die jongeren van 18 tot 27 jaar leert te anticiperen op wisselingen in hun financiële situatie wanneer zij voor het eerst zelfstandig gaan wonen.

Hoe we dat willen doen? Daar komen we zo op terug. Eerst maar eens even de cijfers.

Jongeren en geld

De overgang van thuiswonend naar zelfstandige huisvesting vraagt veel van de financiële vaardigheden van jongeren en leidt vaak tot financiële problemen.

De overgang van thuiswonend naar zelfstandige huisvesting vraagt veel van de financiële vaardigheden van jongeren en leidt vaak tot financiële problemen(1). Bijna een kwart (24%) van de Nederlandse jongeren tussen de 18 en 27 jaar betaalt gedurende een jaar één of meer rekeningen niet op tijd; in de helft van de gevallen is dat om financiële redenen. Hoewel de schulden van jongeren vaak nog relatief laag zijn, is het aantal jongeren dat schulden heeft aanzienlijk. Vaak ontstaan deze schulden wanneer jongeren op zichzelf gaan wonen. Zo laat onderzoek van het Lectoraat Armoede Interventies naar schulden onder jongeren op het ROC zien dat vooral jongeren vanaf 18 jaar die op zichzelf wonen, meer en grotere betalingsachterstanden hebben(2). Zoveel als 23% van de startende huurders in Nederland lukt het zelfs niet altijd om rond te komen(3).

Bijna een kwart (24%) van de Nederlandse jongeren tussen de 18 en 27 jaar betaalt gedurende een jaar één of meer rekeningen niet op tijd.

Dit zijn geen beste cijfers, en ze laten goed zien waarom jongeren tegenwoordig een grote risicogroep vormen voor het krijgen van financiële problemen. Vooral dus, wanneer er een life-event plaatsvindt, zoals uit huis gaan. Jongeren de vaardigheden die je nodig hebt om financieel gezond te zijn, nog niet altijd bezitten. Dit is ook niet zo vreemd, aangezien het gemiddelde brein pas volwassen is vanaf rond de 24 jaar. Dan pas ben je echt goed in staat om te plannen, consequenties van gedrag te overzien en je impulsen te beheersen. Allemaal vaardigheden die nodig zijn om ‘financieel gezond’ te kunnen zijn. Tel daar het probleem van wisselende inkomens door nul-urencontracten en flexwerk op en het wordt duidelijk dat het jongeren niet bepaald makkelijk wordt gemaakt een financiële buffer op te bouwen. En dat is nu juist hard nodig om met onverwachte uitgaven om te gaan. En dan nog dit: Hoewel jongeren praktisch 24/7 online zijn, laat recent onderzoek door het Nibud zien dat jongeren veel slechter zijn dan volwassenen in het bijhouden van een digitale administratie(4). Onverwachts misschien, maar waar.

Jongeren scoren slechter dan volwassenen in het bijhouden van een digitale administratie.

Dus wat gaan we daar aan doen? Wij gaan een interventie ontwerpen die jongeren helpt financieel gezond hun eerste woning te huren. Innovatief aan ons project is dat we dit via een social designproces gaan doen, dat ons in staat stelt met radicaal nieuwe oplossingen te komen die passen bij de belevingswereld van jongeren.

Social design methode

Het Social Design proces draait om het creëren van nieuw handelsperspectief binnen complexe sociale vraagstukken. Het begint met het begrijpen van de “vraag achter de vraag”: hoe komt het dat zo veel mensen in de financiële problemen komen? Wat kunnen we doen om dat te voorkomen? Omdat de schuldenproblematiek een resultaat is van een complex systeem, ontwikkelen we eerst een nieuwe zienswijze om naar het probleem te kijken. Dat noemen we een reframe. Reframen is het ontwikkelen van nieuw handelingsperspectief op complexe problematiek. Zoals Einstein heeft gezegd: we kunnen problemen niet oplossen met hetzelfde denken dat het heeft veroorzaakt.

Het Social Design proces draait om het creëren van nieuw handelsperspectief binnen complexe sociale vraagstukken.

Die nieuwe zienswijze wordt vervolgens vertaald naar een product: een interventie. Die ontwikkelen we op iteratieve wijze, in co-creatie met gebruikers. Dat is belangrijk, omdat er veel te vaak interventies worden gebouwd die uiteindelijk niemand gebruikt. De reden dat ze niet worden gebruikt is omdat deze dan niet genoeg waarde toevoegt voor de gebruiker, vanuit hun perspectief. We maken altijd risicovolle aannames wanneer we een nieuw product lanceren, dus is het social design proces zo gebouwd dat de meest risicovolle aannames (redenen waarom het niet zou werken) getest vóórdat er investering wordt gemaakt in het bouwen. We passen vrijwel altijd het ontwerp van het product aan na het testen, er is altijd wel iets dat je leert. Daarom hebben we in dit project vier “design sprints” gepland, zodat we zeker weten dat we zometeen iets gaan bouwen wat ook echt werkt!

De komende anderhalf jaar houden we hier de ontwikkelingen van dit project bij, en nemen we jullie mee in het social designproces. We delen de ervaringen van de woningcorporaties, we interviewen gedragswetenschappers en andere experts. Maar meer nog laten we ons inspireren door jongeren zelf. Het woord is dus vooral aan hen!

Dus: wil je nog meer te weten komen, heb je een goed idee of weet je iemand die we moeten spreken? Neem dan contact op met het Lectoraat Armoede Interventies of social designbureau (Ink). via mayra@ink.team.

— —

(1) Westhof e.a., 2015; van der Schors e.a., 2016

(2) Desain, Geuns & Schaap, 2018

(3) Verberk e.a., 2019

(4) Van der Schors e.a., 2019