Sağlık Hizmetlerinde Blokzincir
Çeviren Notu : Bu makale, Amerika Birleşik Devletleri sağlık sistemi baz alınarak hazırlanmıştır. Bu sebeple içeriği daha iyi anlayabilmek adına Amerika Birleşik Devletleri sağlık sistemi üzerine bilgi edinmenizi öneririm.
Bu konuda yararlanabileceğiniz bazı kaynaklar :
Youtube Video : “The real reason American health care is so expensive” -Vox-
Belgesel : “Sicko” -Michael Moore-
Kitap : “Deadly Spin” -Wendell Potter-
İçindekiler
I. Özet
II. Sağlık hizmeti verilerine giriş
III. Blokzincir teknolojisine genel bakış
IV. Sağlık hizmeti verileri için blokzincir tabanlı bir çözüm
V. Kısıtlamalar
VI. Sonuç
I. Özet
Sağlık Bilimleri Teknolojisi Ulusal Koordinatörlük Ofisi (ONC), 2015 yılında, önümüzdeki 10 sene için sağlık hizmetleri sektöründe birlikte çalışabilirliği geliştirmek için bir yol gösterici olan Yurt Geneli Müşterek İşbirliği Yol Haritasını yayınladı. ONC bu raporda sağlık endüstrisinin hassas tıp, tele sağlık ve elektronik sağlık kayıtları ve büyük veri analizinin sektöre adapte edilmesinde gelişmeler gösterdiğini ancak hala çok büyük bir ilerleme kaydedilmesi gerektiğini yazdı.
Bu hedefi gerçekleştirmek için yol haritası, sektörün ilerlemesinde kimlik, yetkilendirme ve erişim, veri formatları, veri iletimi, ömür boyu sağlık bilgisi ve doktor iş akışlarının da dahil olduğu 16 alana yoğunlaşıyor. Yol haritasında da bahsedilen bu hedef sadece paylaşmayı, işbirliğini ve bağlanabilirliği mümkün kılacak bir açık teknoloji altyapısı ile başarılabilecektir.
Veri kaydı ve transferi için güvenli bir ortam sağlayan blokzincirler, paydaşları bağlayan bir teknoloji temeli oluşturarak klinikler, hastaneler, eczaneler ve sigorta şirketleri tarafından sektörde üretilen verinin yönetilmesinde kullanılan uygulamaları destekleyen ağ sağlayıcılarıdırlar. Blokzincir teknolojisi en temelde, hastaların ve sağlık hizmeti sağlayıcılarının talep bilgilerini paylaşma şeklini, sağlayıcı verilerinin bir ağ üzerinde nasıl güncellenip kaydedileceğini, bir hastanın tıbbi kayıtlarının tedavi süresi boyunca nasıl paylaşıldığını (birincil bakım sağlayıcısından bir uzmana, bir eczacıya) ve güncellendiğini, nüfus sağlığı verilerinin nasıl toplandığını ve analiz edildiğini ve reçeteli ilaçların tedarik zinciri boyunca nasıl takip edildiğini ve izlendiğini değiştirecektir.
Bu yazı artık çözüme kavuşma vakti gelmiş bir probleme odaklanmaktadır: sağlık hizmetlerinde veri yönetimi. Sağlık hizmeti verileri, hastaların sağlayıcı dizinlerinin temeli olarak işlev görür ve taleplerin değerlendirilme sürecinde sağlık hizmetleri verilerine güvenilir ve başvurulur. Ancak sağlık sektöründe doktorların düzenli olarak yer değiştirmeleri , yeni kurumlara katılmaları ve bakım yöntemlerini değiştirmeleri nedeniyle, doğru ve tek tip verileri elde etmek her zaman zor olmuştur.
Biz bu yazıda, blokzincir teknolojisinin dağıtılmış bir ödeme ağını nasıl desteklediğini ve sağlık hizmeti verilerini elde etmek ve paylaşmak için yöntemleri nasıl geliştirdiğini gösteriyoruz. Kimlik bileşenlerinin blokzincirlere nasıl uygun olduğunu, onaylanan verilerle birlikte tek bir tıbbi kimlik için nasıl temel sağlanabileceğini, kriptografinin bir doktorun uğraş alanları ile ilgili hastalar arasında sağlık hizmeti verilerine güvenli şekilde izin verilmesini nasıl destekleyeceğini, blokzincir teknolojisinin birçok iç kalite kontrolünü nasıl otomatikleştirip ortadan kaldırabildiğini ve hasta kişinin talep süreçlerini nasıl değiştirebileceğini tartışıyoruz. Paylaşılan bir altyapının güçlendirilmesi, hastalara ve sağlık hizmeti sağlayıcılarına yeni verimlilikler sağlayabilir ve böylece işçilik maliyetlerinde, uzlaşma çabalarında, otomatik karar verme oranları ve genel üye deneyiminde bir etki oluşturabilir.
II. Sağlık hizmeti verilerine giriş
Sağlık hizmeti verileri, sağlık bilgi sisteminin temel taşıdır. Ofis adresleri, doktor randevu saatleri, telefon numaraları, uzmanlıklar ve sertifikalar gibi doktorun demografik bilgileri, üyelerin kendi bölgelerindeki ilgili ve ağ içi doktorları bulması için kullanılan doktor rehberlerini doldurmak için kullanılır. Sağlık hizmeti verileri aynı zamanda sigorta ödemeleri için çok önemlidir. Hasta, masrafların ödenmesi talebinin sertifikalı ağ içinde olan bir doktordan geldiğini ve verilen bakımın poliçe kapsamında ödenebilir olduğunu doğrulamalıdır. Kesin ve güncel hizmet verilerini korumak ve yaymak sağlık sektörü için oldukça önemlidir.
Maalesef, sağlık hizmeti verilerinin kalitesi her zaman sektöre kattığı değer ile doğru orantılı değildir. Yapılan son araştırmalar, hastanın veya kuruluşun elinde bulunan doktor kayıtlarının %40 a varan hata veya eksik bilgi içerdiğini göstermektedir. Bu, doktorların sürekli olarak ağlara girmesi, çıkması, yer ve saat değiştirmesinin doğrudan bir sonucudur. Doktor bilgilerinin izlenmesi ve güncellenmesi için hali hazırda var olan işlemler mevcuttur , fakat, tamamen ve doğru şekilde güncellenmesi gereken sayısız sistem nedeniyle manuel ve son derece işlevsizdirler.
Aşağıdaki görsel, ödeme yapan bir kişinin “doğruluk kaynağı” sistemindeki ve ilgili veritabanlarındaki sağlayıcı verilerini güncellemek için kullanılan tipik bir iş akışı göstermektedir.
Birden fazla ağa katılan bir doktor için, demografik bilgileri güncellemek çalışma alanlarını güncellemek kadar basit değildir. Her hasta, dosyalarındaki demografik bilgilerinin teyidini talep edebilmek için sağlık hizmeti veren kuruluşlara altı ayda bir veya yılda bir başvurur. Eğer bilgi değiştiyse, kuruluş hastaya güncel verileri sağlayacaktır. Ne yazık ki, sağlık kuruluşlarının demografik bilgileri birden fazla ödeme yapan kişiyle paylaşması için güvenilir bir mekanizma bulunmamaktadır. Verilerin doğrulanması ve güncellenmesi, her sağlık hizmeti alan kişi tarafından yılda birkaç kez yapılır. Bu açık bir şekilde verimsiz olan yönteme ek olarak, aynı zamanda yüksek bir hata riski de getirmektedir. Veri alımı sırasında bir sağlık kuruluşunun veya sağlık hizmeti alacak kişinin, web portallarındaki, elektronik tıbbi kayıt veritabanlarındaki ve sigorta ödeme sistemlerindeki her bir işlemin güncellenmek üzere aktarılmasıyla hata yapma olasılığı da artmış olur. Bir diğer önemli sorun da verilerin tekliğidir. Hatalardan bağımsız olarak, aynı doktor bilgileri hastalar arasında farklı şekilde biçimlendirilebilir. Birlikte çalışabilirliğe odaklanmış bir endüstride, standart ve tek biçimli sağlık hizmeti veri formatlarına sahip olmak kaliteyi ve paylaşımı iyileştirecektir.
Bu örnek, sağlık hizmeti verilerinin korunması ve güncellenmesi sürecinin ne kadar manuel ve tekrarlayıcı olabileceğini ve bunun sonucunda ortaya çıkan verimsizlik ve riskleri vurgulamak içindir. Daha önce yukarıda da bahsedildiği gibi, sağlık hizmeti verileri birkaç farklı sağlık hizmeti fonksiyonuna dahil edilmiştir ve düşük kaliteli veriler hastalar, sağlık kuruluşları ve üyeler için önemli sonuçlar doğurabilir. Hastalar genellikle telefon, e-posta veya faks yoluyla erişmeyi de içeren kötü sağlık kuruluşu verilerini düzeltme maliyetlerine maruz kalmaktadırlar. Ayrıca tutarsız veya uyuşmayan bilgiler nedeniyle otomatik sigorta ödeme sürecinden çıkarılan el ile yapılan sigorta ödeme talepleriyle ilgili ek maliyetlere de tabi tutulmaktadır. Sağlık kuruluşları, yanlış bilgilerden dolayı onları bulamaz veya onlarla temasa geçemezlerse, hastalar doğrudan finansal problemlere maruz kalabilmektedirler. Bir üye bakış açısıyla bakıldığında ise, eğer sağlık hizmeti verileri yanlış veya eksikse, bu durum aslında ağın dışında olan bir sağlık kuruluşu seçilmesi ve/veya seçim yapması gereken kuruluşların sayısının sınırlandırılması veya azalması, bu da üyeler için maliyetin artması ve kalitenin azalması ile sonuçlanabilir.
Sağlık hizmeti veri problemleri sağlık sektörü tarafından bilinmektedir ve sektör, bilgilerin ve güncelleme sürecinin kalitesini iyileştirmek için adımlar atmaktadır. Yaşlı ve Yoksullar İçin Bakım Servisleri Merkezi, CMS(The Centers of Medicare and Medicaid Services), hizmet sağlayıcı dizinlerinin ve güncellenme ve erişilme sıklığı ve tarzıyla ilgili sağlık planlarına yeni kurallar getirmiştir. Nitelikli sağlık planları (QHPs), halka açık olan dizinlerini aylık olarak güncellemek zorundadır. Medicare Advantage organizasyonlarının ayrıca, iletişim bilgilerini doğrulamak ve yeni hasta kabul edip etmediklerini doğrulamak için her üç ayda bir sağlık kuruluşlarıyla iletişim kurması gerekir. CMS ayrıca sağlık planlarını, kullanıcı dostu bilgi kaynaklarının oluşturulmasına izin vermek amacıyla sağlayıcı dizinlerini makineyle okunabilen bir dosya ve formatla halka açık hale getirecek şekilde yapmaktadır. Bu şeffaflık ve erişilebilirlik düzeyi, bu bilgileri kullanan yeni araçların geliştirilmesini teşvik etmektedir. Yeni CMS kurallarına uymayan planlar para cezası şeklinde katı cezalarla karşı karşıya kalabilecektir. Üçüncü şahıs “belleği” de aynı zamanda sağlık hizmeti bilgisinin korunması ve güncellenmesi sorumluluğunu üstlenmek ve birleştirmek için ortaya çıkmıştır.
Sağlık hizmeti verilerinin kalitesi ve yayılması ile ilgili konular sağlık sektörü için açık bir şekilde en ayrıcalıklı ve önemli konulardan birisidir ve bu alanda ilerlemeler kaydedilirken, sağlık hizmeti verilerinin girilmesini, paylaşılmasını, güncellenmesini ve denetlenmesini geliştiren teknolojilere ve süreçlere önemli yatırım yapılması gerekmektedir.
III. Blokzincir teknolojisine genel bakış
Veri tabanı teknolojisi yeni bir teknoloji değildir, dağıtılmış veri tabanları yaklaşık on yıldır var olmakla birlikte ilişkisel veri tabanları daha uzun bir süredir varlığını sürdürmektedir. Blokzincirler başka bir veri tabanı formudur ve birçok elemanı daha geleneksel formlarla paylaşırken onu inovatif kılan şey diğer veri tabanı formlarından farklarıdır. Tasarım olarak, blokzincirlerin kişiler, kuruluşlar ve hatta cihazlar tarafından paylaşılması amaçlanmıştır. Veri tabanlarının temel altyapıyı oluşturduğu dijital bir dünyada, blokzincirler ortak altyapılardır — bir çok veri tipinin saklanabildiği, referans alınabildiği ve aktarılabildiği bir “tesisat” olarak paylaşılır — ve bu aktivitenin değiştirilemez bir şekilde kaydedilebileceği bir mekanizmadır. Bir blok zincirin benzersiz ve onu diğer veri tabanlarından farklı kılan özellikleri aşağıda daha ayrıntılı olarak ele alınmıştır :
Kimlik
Blok zincirleri, ağdaki aktiviteyi belirli bir katılımcıyla(örneğin kişi, varlık, cihaz) ilişkilendirmek için kullanılan yerleşik bir kimlik mekanizması –kriptografik olarak güvenli bir bireysel — kamusal anahtar çifti içerir. Kendi başına anahtar çifti, katılımcının gerçek kimliğini açığa vurmak yerine onu anonimleştirir. Bununla birlikte, ad, iletişim bilgileri veya profesyonel kimlik bilgileri gibi bilgiler, zincir üzeri ve zincir dışı kimlikleri birleştiren bir anahtar çifti ile ilişkilendirilebilir. Sağlık sektörü bağlamında ele alırsak, blok zincirlerin benzersiz kimlik mekanizması, hastalar ile doktorlar arasında tek ve güvenilir bir hasta kimliği için temel sağlayabilir.
İzin derecesi
Kimlik sistemini temel olarak kullanarak, bir ağdaki katılımcılara izinler atanabilir. İzinler, blok zinciri üzerinde, örneğin veri okuma veya yazma yeteneği gibi belirli yeteneklere karşılık gelir. İzinler, en ayrıntılı düzeyde bireylere atfedilebilir ; örneğin bir bireye A Belgesini okuma ve yazma izni verilebilirken B Belgesini sadece okuma yetkisi verilebilir. Bu izinlerin aynı zamanda blok zincirinde de saklanması nedeniyle, bir ağ katılımcısı, yüklediği verilere, merkezi olmayan bir yerde barındırılmasına rağmen, sadece erişimi olan yani sadece izin verilen tarafın ulaşabileceğinden emin olabilir.
Değişmezlik
Blokzincir tabanlı bir ağın en değerli özelliklerinden biri denetim takibi veya işlem kaydıdır. Ağdaki işlemler veya finansal olmayan bağlamda işlemler, toplu işleme için bloklar halinde gruplandırılır. Bu işlemler herhangi bir türde veya miktarda veri içerebilir ve basit bir token transferinden, karmaşık imtiyaz ve özelliklere sahip bir akıllı sözleşmenin yapılmasına kadar değişebilir. Zamanla, hareket blokları, her yeni bloğun bir önceki blokta yer alan bilgilere zorunlu olarak referans verdiği, bir zincir çitindeki her bir bağlantının mutlaka bitişik bağlantı kısımlarıyla örtüşmesinde olduğu gibi kronolojik bir zincir oluştururlar. Bu “referans çakışması” nedeniyle, önceki bloktaki bilgiyi değiştirme denemesi, sonraki tüm bloklardaki bilgiyi mutlaka değiştirecektir.
Bu kronolojik aktivite zinciri herkesle paylaşılır ve ağa katılan herkes tam bir aktivite geçmişi tutabilir. Finansal açıdan baktığımızda bu, birden fazla tarafın bir işlem defterinin ortak bir kopyasını toplu olarak tutabileceği anlamına gelir.
Şeffaflık
Blokzincirlerde, bir zincir tipi herkes veya her kuruluş için uygun değildir. Blokzincir tabanlı bir sistem açık ve genel veya özel ve izinli olabilir. Kamu blokzincirleri herkesin erişimine açıktır. Ağa katılmak ve ağda bulunmak için hiçbir izne gerek yoktur. Aynı zamanda doğal olarak saydamdırlar ; ağdaki tüm eylemler ağdaki tüm katılımcılar tarafından doğrulanmalı ve görünür olmalıdır. Herhangi bir işlem tüm katılımcılara görünmüyorsa, işlem uygun şekilde doğrulanamaz.
Özel, izin verilmesi gereken blokzincirler ise tam tersi olarak işlev görür. Bir katılımcı ağa katılmadan ve ağ içinde bulunmadan önce katılımcıya izin verilmesi gerekmektedir. Daha önce belirtildiği gibi, katılımcılara okuma ve yazma izinlerinden sadece biri veya ikisi verilebilir. Bazı katılımcılar okuma ve yazma izinlerine sahip olabilirken, diğerleri sadece okuma veya yazma iznine sahip olabilirler. Ağ katılımcılarına çeşitli izinler verebilme yeteneği, eylemlerin ve bilgilerin halka açık olması amaçlanmayan sağlık gibi daha ticari ortamlarda kullanım için özellikle uygundur. Bu sayede, katılımcılar güvenlik ve mahremiyet seviyesini korurken ortak bir altyapının avantajını sürdürebilecekledir.
IV. Sağlık hizmeti verileri için blokzincir tabanlı bir çözüm
Blokzincir teknolojisi, sağlık hizmeti veri yönetimine nasıl uygulanabilir? Aşağıda, doktorların bilgilerini güncelledikçe dağıtılmış defterlerin bir hasta ağını ve hizmet verilerinin aktarımını nasıl destekleyebileceğini keşfedeceğiz.
Kimlik ve izin yönetim sistemi olarak blokzincir
Her ne kadar blokzincirler teknik olarak veritabanı olsalar da, her katılımcının defterin paylaşılan bir kopyasını almaları için gerekli olan kaçınılmaz çoğaltma nedeniyle büyük miktarda veri saklamada çok verimli değillerdir. Büyük veri işlemlerinin tam olarak onaylanabilmesi zaman alabilir ve işlem oldukça pahalı olabilir. Sağlık hizmeti verilerini blok zincirinde saklamak yerine, mevcut veri depolarını ve bir blokzincirin “source of truth” veri tabanlarını hastalara bağlamak ve ağ üzerinden sağlayıcı veri güncellemelerini güvenli bir şekilde iletmek için kullanabiliriz. Sonuç, bir sağlık kuruluşunun veri dosyasının tek bir dosyasını toplu halde tutan ve ağda değişiklikleri yayınlayan bir hasta ağı olacaktır. Ağdaki her katılımcı için paylaşılan altyapının değeri ağ büyüdükçe artar. Ağda ne kadar fazla hasta olursa, toplu sağlık kuruluşu verisi havuzu o kadar büyük olur. Şimdi bu yeni hasta ağının unsurlarını daha yakından inceleyelim.
A. Birleştirilmiş doktor kimliği
Bir grup hasta, doktor verilerini paylaşacağı zaman, ağdaki doktorları tanıyabilmek için belli bir standarda ihtiyaç duyarlar. Public key ‘ ler bizim için çoğu zaman faydalıdırlar, ancak temelde sistemin güncellemeleri ve izinleri uzlaştırmasına yardımcı olmak amacıyla tasarlanmışlardır ve hastaların ihtiyaç duydukları kimlik ve demografik bilgileri içermezler. Bir diğer yandan, medikal lisanslar, konumlarına bakılmaksızın tüm doktorların ortak paydalarıdır ve ilgili demografik ve uzmanlık verilerini içerirler. Bir doktor, istediği zaman public key’ini geçerli medikal lisansıyla ilişkilendirerek zincir üstü kimliğini belirleyebilir. Bu sayede public key’e bağlı olan lisans, blokzincir ağındaki herhangi bir hastanın erişimine açık olacaktır.
Yeniden kimlik doğrulama aynı şekilde gerçekleşebilir. Bir doktorun kimlik bilgilerini alma yetkisine sahip bir sağlık kurulu ağa yeni bir lisans gönderebilir ve tedavi görecek hastanın doktor kaydını otomatik olarak güncelleyebilir. Bir lisansın askıya alınması veya iptal edilmesi de yine ağ üzerinden benzer şekilde güncellenebilir. Bu yöntem ile, bir lisansın statüsünde yapılacak herhangi bir değişiklik, günümüzde gerekli olan periyodik manuel güncellemenin aksine, birkaç dakika içinde ağdaki ilgili taraflara dağıtılacaktır.
CMS’nin Ulusal Doktor Tanımlayıcısı(NPI), medikal lisansları ve doktorları tanımlamak için kullanılabilecek bir veri havuzudur. İster üye ister uzmanlık sertifikası olsunlar, diğer özellikler de zincir kimliğini güçlendirmek için kullanılabilir. Doktor kimliği tanımlandıktan sonra, diğer ağlar ve sistemler teorik olarak bu blok zincirine bağlanabilir ve mevcut kimlik bileşenlerinden yararlanabilir.
B. Erişim
Doktorlar yeni hasta ağlarına katılırken, hastalar, söz konusu doktorun diğer hastalarıyla alakalı veri profiline erişim izni alırlar. Bu işlemi daha iyi anlayabilmek için, bir doktorun A Hastası ile mevcut bir ilişkisi olduğunu varsayalım. A Hastası, kimlik bilgileri ve demografik bilgiler de dahil olmak üzere sağlayıcının veri dosyasının eksiksiz ve doğru bir kopyasını tutacaktır. Eğer doktor ikinci bir ağa katılırsa, B Hastası da A Hastasında saklanan ilgili doktor bilgilerine erişim izni alabilecektir. Bu işlem, doktor C ve D hastaları tarafından kullanılan ağlara katıldığında tekrar eder.
Doktor verileri kategoriler halinde gruplandırılabilir (örneğin demografik veriler veya kimlik bilgileri gibi) ve doktorlar, bir ağ anlaşmasının şartlarını dikkate alarak ilgili kategorilere izinler atayabilir. Sözleşme ödeme oranları gibi belirli verilere ödeme yapıldıysa, diğer hastalara bu verilere erişim için aynı izinler verilmeyebilir. Manuel izinleri en aza indirgemek için, akıllı sözleşmeler — bir blok zincirinde dağıtılan küçük çalıştırılabilir bilgisayar kodu parçaları — doktorlar ağlara girip çıktıkça erişimin verilmesini veya iptal edilmesini otomatikleştirmek için kullanılabilir.
C. Güncellemeler
Bir doktor veri ağını desteklemek için blokzincir teknolojisini kullanmanın bir diğer avantajı, doktorun veri dosyasına yapılan eklemelerin, değişikliklerin ve silinmelerin verimli bir şekilde dağıtılabilmesidir. Çünkü ağa katılan her hasta bir doktor dağıtılmış veri dosyasına erişim sağlar ve bir hasta veya doktor ağda bir güncelleme yaptığında doktor veya veri dosyasının bir kısmına erişimi olan herhangi bir hasta otomatik olarak güncellenmiş bilgileri alır.
Örneğin, bir doktorun ofisinin yerinin değiştiğini hayal edelim. Her bir hasta için yeni ofisinin adresini manuel olarak güncellemek yerine, demografik verilerinde bir güncelleme yapar ve güncelleştirilmiş bilgiler otomatik olarak dağıtılır ve veri dosyasına erişimi olan tüm hastalar tarafından görülebilir. Aynı işlem yeniden sertifikalandırma işlemine de uygulanabilir. Her hasta, devlet sağlık kurulu tarafından yenilendikten sonra dakikalar içinde otomatik olarak bildirim alır ve sağlayıcının güncellenmiş tıbbi lisansına erişir. Sistemin herhangi bir yerinde yapılacak güncelleme ağda yayınlanacak ve erişim izni verilen hastalar tarafından görülebilir olacaktır.
Bu değişikliklerin basitleştirilmesi işlemi, bir doktorla ilişkilendirilen her hastanın, doktorun veri profilinin en son sürümüne erişmesini sağlar.
D. API’ler ve akıllı sözleşmeler
Sağlık şirketleri, operasyonlarının her yönünü desteklemek için sayısız farklı teknoloji ve sistemleri kullanmaktadırlar. Blokzincirin yaygınlaştığı ve etkin olduğu bir dünyada bile, bu teknolojilerin ve sistemlerin bazıları (ve daha sonraki sürümler) gerekli olacaktır. Bu teknolojiler ve sistemler arasındaki iletişim, birlikte çalışabilirlik için bir anahtar olacaktır.
Blokzincir tabanlı bir hasta ağı, mevcut veri sistemleri ile bağlantı sağlamak için standart uygulama programlama arabirimlerini (API) kullanabilir. Bu standart API’ler, doktorun verilerini blokzincire yerleştirilmiş akıllı sözleşmelerin (iş mantığını temsil eden çalıştırılabilir bilgisayar kodu parçaları) güncelleme ve izin verme süreçlerini otomatikleştirmelerini sağlayabilir.
Mali etkileri
Doktor veri yönetimi doktor veri girişi, kalite kontrolü, tüm tüzük ve sigorta ödemeleriyle alakalı değişiklik ve güncellemeleri onaylamak gibi birçok manuel işlem içerir. Blokzincir altyapısının kullanılmasıyla kayda değer bir dereceye kadar elimine edilebilecek bu işlemlerin yüksek işgücü maliyetleri vardır. Veri girişi işlemi, ağdaki tüm sağlık hizmeti alanlar arasında yayılarak, hastalar tarafından yapılan veri giriş ve erişim işlemlerini azaltacaktır. Aynı zamanda sigorta ödemelerinde de ciddi bir tasarruf potansiyeli bulunmaktadır. Yapılan araştırmalar, ödeme taleplerinin %4 ila %6’sının sağlık kuruluşu verilerindeki hatalar nedeniyle otomatik değerlendirme sürecinden çıktığını göstermiştir. Veri bütünlüğünün ve tekliğinin iyileştirilmesi ve manuel talep işlemlerinin azaltılması genel mahkeme maliyetleri açısından ciddi bir etkiye sahip olacaktır.
V. Kısıtlamalar
Vaadettiği tüm bu özelliklere rağmen, günümüzde blokzincirler yeni bir teknoloji olması ve dağıtılmış sistemlere özgü bazı tasarım öğelerine sahip olması dolayısıyla bazı kısıtlamalara sahiptir.
Zincir üzeri ve zincir dışı veriler
Teknik olarak, blokzincir paylaşılan bir defter olduğundan, defterin bir kopyası ağdaki tüm düğümler tarafından tutulur. Bu, blokzincirde depolanan verilerin her bir düğüm için çoğaltıldığı anlamına gelir. Bu sebeple, büyük miktarda veriyi bir blokzincirde saklamak gereksiz miktarda veri depolamaya ve verimsiz bir duruma yol açabilir. Bunun yerine, bu yazıda önerdiğimiz gibi, blokzincir teknolojisi, zincir dışı veri depolarına erişim sağlamak, bir kimlik olarak hareket etmek ve ağdaki taraflar arasında bir izin yapısı oluşturmak için kullanılabilir.
Ölçeklenebilirlik
Blokzincir ağları üzerindeki aktivite, 2009 yılında bitcoin piyasaya sürüldüğünden beri her yıl artmaktadır, ancak bugün var olan protokoller sağlık sektörünün hız ve hacim gerekliliklerini karşılamaya pek hazır değildir. Söz konusu blokzincir olunca, hız ve güvenlik çoğu zaman ters orantılıdır, birinin fazla olması diğerinin az olması demektir. Bu durum, blokzincir sisteminin defterin mevcut durumu hakkında anlaşılması gerekliliğinden veya fikir birliğine(consensus) olan ihtiyacından kaynaklanır. Bitcoin’de, ağdaki tüm adreslerde bitcoin hesaplarının durumu konusunda fikir birliği ararız. Burada bahsettiğimiz dağıtılmış hasta ağı bağlamında ise, ağdaki veri dosyalarına erişim izinlerinin durumu konusunda fikir birliği ararız. Her iki durumda da fikir birliği(consensus) bir miktar hesaplama ve zaman gerektirir. Bu miktarlar zamanla azalacaktır, fakat bu kısıtlamalar günümüzde blokzincir sistemlerinin önünde duran problemlerdir ve blokzincir sistemlerinin mevcut üretim sistemlerinin yerini alması için bu problemleri aşması gerekmektedir.
Teknoloji standartları
Blokzincir tabanlı uygulamalar yaygın olarak sisteme adapte edilmeden önce bir takım teknoloji standardı geliştirilmelidir. Mevcut olarak bitcoin, Ethereum, Hyperledger vb. gibi bir çok rakip protokol bulunmaktadır. Ayrıca, her protokolün kendine özel yazılım ve uygulama geliştirme paketi de bulunmaktadır.
Farklı protokoller ve test ortamlarının sağlık sektörüne yararı olacaktır, ancak anlamlı bir dikey gelişim ve ölçeklenebilirlik ancak bir standart oluşturulduktan sonra sağlanacaktır.
Ara katman yazılımı ve uygulama katmanlarına bağlı etki
İnternet, TCP/IP ve DNS(sırasıyla internet ve alan adı protokolleri) gibi temel protokoller üzerine kuruludur. Bu protokoller, web ve e-posta gibi kullanıcıya yönelik uygulamaları destekler ve etkinleştirir. TCP/IP ve DNS gibi, blokzincir bir altyapı teknolojisidir ve sağlık hizmetleri için değeri ancak desteklediği ara yazılım ve kullanıcıya yönelik uygulamalar ile farkedilecektir. Bu yazıda önerdiğimiz sağlık hizmeti veri yönetimi yaklaşımı yalnızca bir uygulamanın örneğidir ve sayısız farklı uygulamalar olacaktır, ancak sağlam gelişmeler için zamana ihtiyaç vardır.
VI. Sonuç
Bu yazıda, blokzincir teknolojisinin sağlık hizmeti verilerine erişim ve güncelleme sürecini nasıl iyileştirebileceğini inceledik. Bir blokzincire özgü kimlik mekanizmasının tek bir doktor kimliğinin oluşturulmasını veya kriptografinin dağıtılmış bir ödeme ağı üzerinden verilere erişim için güvenli bir şekilde izin verilmesini nasıl destekleyeceğini ve bu süreçleri düzenleyen etkinin sağlık hizmeti verisinin ve sigorta ödeme taleplerinin maliyetini nasıl etkileyebileceğini inceledik.
Altyapı teknolojileri bu yeni ağların geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacaktır. Sağlık sektörü birlikte çalışabilirliği geliştirmek için yeni yollar aradığı için, blokzincir teknolojisi, sağlık hizmeti boyunca verimliliği artırabilecek heyecan verici bir yeniliktir.
Kaynak : https://www.hyperledger.org/wp-content/uploads/2016/10/ey-blockchain-in-health.pdf
Çeviren : Ali Turan Çetin
Twitter : https://twitter.com/aturancetin
