Üstün Zekalı Çocuklar

Üstün yetenekli ve üstün zekaya sahip olan bir çocuğa sahipsek bunu nasıl anlarız?

Nerelere başvurup, nasıl bir eğitime yönlendirmeliyiz?

Şimdi var mısınız soru işaretlerimizi noktalara çevirelim

ÜSTÜN YETENEKLİ / ZEKALI BİREY KİMDİR ?

Üstün zekalı bireyler, potansiyelini yaşıtlarından veya standartlardan daha iyi bir şekilde kullanabilen kişilerdir.

Üstün zekalılar çocuk yaşta aile veya eğitmenleri tarafından keşfedilemezse zamanla normal zeka seviyesine dönebilirler.

Dolayısıyla, üstün zekalıların çocuk yaşta tespit edilmesi, özel eğitim programları ile desteklenmesi gerekmektedir.

ÜSTÜN ZEKALI ÇOCUKLAR NASIL TESPİT EDİLİR?

Üstün zekalı çocuğun eğitimi hem okul öncesi hem de okul dönemi içerisinde farklı durumlar gerekmektedir.

Dolayısıyla ilk tespit, anne babalara ait olmalıdır. “Çocuğum üstün zekalı mı?” sorusuna cevap arayan ebeveynler, üstün zekalılar okulu veya dernekleri gibi çeşitli kurumlardan uzman desteği alabilirler.

Sadece destek eğitim odası ve BİLSEM’lerle yola devam edilmesi çeşitli sorunlara neden olmaktadır. Bu nedenle üstün yetenekliler için özel eğitim sınıfları, özel eğitim okulları da açılarak kaynaştırma ortamlarında uyum sorunu yaşayan çocukların devam edebileceği alternatif eğitim modellerinin oluşturulması faydalı olabilir.

Kurum ve kuruluşlara başvurmadan önce ebeveynlerin üstün zekalı çocuğunda bebeklikten 6 yaşa dek fark edebileceği bazı özellikleri şunlardır:

• Üstün zekalı çocuklar bebeklik döneminde aşırı hareketli olabilmektedir. Erken yürüyebilir , erken konuşabilir.
• Aile bireylerini gördüğünde (daha erken dönemde) tanıdığını ifade eden mimikler sergileyebilir.
• Seslere karşı duyarlılığı yaşıtlarına göre daha gelişmiş olabilir. Uyaranlara daha çok tepki verip uyku ihtiyacı akranlarına göre daha az olabilir.
• Ağrılara karşı fazla tepki gösterebilir.
• 2 yaş ve sonrasında uzun süreli dikkat ve konsantrasyon yeteneğine sahip olabilir.
• Gördüğü, duyduğu ve gözlemlediklerini uzun süreli olarak hafızasında tutabilirler.( 7 yaşında izlediği bir sinema filminin gününü, saatini 5 yıl sonra hatırlaması gibi )
• Her çocuk soru sorar ama üstün zekalı çocuklar bıkmadan usanmadan soru sorar.
• Sorarak ya da deneyim edinerek öğrenmek; öğrenmekten keyif alırlar.
• Erken yaşta kelime haznesi gelişimi olur ve uzun cümleler kurup, dil bilgisi gelişimi üst düzeydedir.
• Hayal ettikleri nesneleri sanki gerçekmiş gibi ifade edip çok güzel bir şekilde betimleyebilirler.
• Bazen çok neşeli ama genel olarak duygu durumları karmaşıktır. Çünkü beyinleri hiperfonksiyona sahiptir.
• Arkadaşlarını yönetebilme ve arkadaşları arasında lider konumda yer alabilirler. Espri yönleri çok güçlüdür.
• Zorlukların üstesinden gelebilme, problem çözmeye dayalı zeka oyunlarında başarılı olma ve soyut kavramlara karşı muhakeme yeteneğine sahip olabilirler.
• Erken yaşta okuma yazma öğrenebilirler.

PEKİ BÖYLE DURUMLARLA KARŞILAŞIRSAK NASIL YOLLARA BAŞVURMALIYIZ ?

AİLELERİN İLK YAPACAĞI İŞ 3 YAŞINDAN ÖNCE ÇOCUĞUNU KEŞFEDİP EN ERKEN 3 YAŞINDA ZEKA TESTİ YAPTIRMAK OLMALIDIR.

• İlkokul döneminde de Türkiye’de her ilde bulunan BİLSEM (Bilim Sanat Merkezleri)’e başvurulmalıdır.
• Özel eğitim kurumlarından da destek alınmalıdır.

BİLSEM’de ;

Merkezlerine öğrenci seçimi Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından her yıl belirlenen tarihlerde yapılan sınav sonuçlarına göre yapılmaktadır. Bu sınav ilkokul 1., 2. ve 3. sınıf düzeyindeki öğrencilere tablet üzerinde dijital olarak yapılmaktadır.

Bireysel zeka testi sonuçlarına göre kayıt hakkı kazanırlar ve eğitimleri devam eder.

AİLELER, ÜSTÜN YETENEKLİ/ZEKALI ÇOCUKLARI İÇİN EĞİTİMİ DAHİLİNDE NELER YAPABİLİR ?

• Çocuğunuzun sorduğu soruları zevkle cevaplayın ve bunu ona hissettirin.
• İlgilendiği konuları araştırmasına teşvik edin.
• Zihinsel gelişimi kadar sosyal ve toplumsal gelişimi de onemli olduğu için lütfen onu aktivitelere yönlendirin.
• Başka çocuklarla asla kıyaslamayın.
• Ebeveynlerin tutumlarının uyumu çok önemlidir, bu duruma daha çok dikkat etmeniz gerekir.
• Evde çocuğunuza sorumluluklar ve görevler verin.
• ileriki yaşlarda ek olarak öğrenme güçlüğü veya DEHB ( dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) eşlik edebilir.
• Gözlemleyip öğretmenleri ile sürekli iletişim halinde olun.
• 10 yaşlarında kaygı durumu çok belirgin halde olabilir veya çoğunlukla yalnız olmayı tercih edebilirler.
• Hayal güçlerini kısıtlamayacak sorular yönlendirin.
• İlgi ve ihtiyaçları için ortam yaratın.
• Başarılarını çok abartmayın ve çok da umursamaz davranmayın, normal duygu durumunuzu koruyun.
• Beklentilerinizi ne çok düşük ne de çok üstte tutmayın.
• Çocuğun ilgi ve üstünlük gösterdiği dallarda yetersiz kaldığı durumlarda mümkün olduğunca özel ders vb. imkanlar sağlamaya çalışın.