7 Numaralı Sürdürülebilir Kalkınma Amacı Işığında Temiz Enerji Devrimi
Pre-script: Bu Yazı IEEE TRSB PES Tanıtım & Tasarım Ekibindeki Blogdan Sorumlu Arkadaşımız Doğukan Aycı’nın Darlamaları Sonucu Yazılmıştır.
İkinci Bir Pre-script: Bu Yazı Boyunca Büyük Harfle Başlayan Kelimeler Ya da Ortamı Ciddiyetsizleştirip Dumur Eden Absürt Şeylere Maruz Kalman Mümkündür. Ancak Sakin Ol, Doğru Blog Sınırları İçindesin. Sadece İçeriğe Odaklan ve Keyfini Çıkar.
Bu İki Uyarıyı Yaptığıma Göre, Çayın Kahven Hazırsa Başlayabiliriz Yazıya.
Bir Önceki Yazıda IEEE PES Day’in 2021'deki Konseptinin “Temiz Enerji Devrimi” Olduğundan Bahsedilmişti. Bu Yazının Temel Yapıtaşını Bu Oluşturuyor. Bahsedilen Yazının Linki de Şurada;
Daha Önceki IEEE PES Day Konseptleri 2018'de Şu Anda da IEEE PES’in Mottosu Olarak Kullandığımız “Gelecek İçin Daha Fazla Güç”, 2019'da “Gelecek İçin Daha Fazla Güç ve Cinsiyet Eşitliği”, 2020'de “Erişilebilir ve Temiz Enerji” idi [1]. Özellikle 2019 ve 2020 Yıllarındaki Temalara Bakıldığında ve IEEE PES Zero Hunger Day Deneyimine Yakından Bakıldığında Tema Seçimlerine BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının Ya da Küresel Amaçların Etkisi Açısından Bakmamız Mümkün.
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları(Sustainable Development Goals/SDG), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının 2015–2030 Arasında Belirlediği ve Dünya’daki Sürdürülebilirlik Sorunlarına Referans Olarak Gösterilen 17 Amaçlık Eylem Çağrısı Olarak Tanımlanabilir. Bu Eylem Çağrısı Yoksulluğu Ortadan Kaldırmayı, Gezegenimizi Korumayı ve Tüm İnsanlığın Barış ve Refah İçinde Yaşamasını Hedefliyor [2]. Bu Amaçlara 2000–2015 Arasında Belli Başarı Elde Edilmiş Milenyum Kalkınma Amaçlarının Geliştirilmiş ve Genişletilmiş Bir Versiyonu Diyebiliriz, Ancak Milenyum Kalkınma Amaçları En Azından Bu Yazılık Konumuz Olmayacak. Gerçi Olsa Ne Diyeceksiniz Hani Biraz Daha Sıkılırsınız, Neyse Biz Konumuza Dönelim.
Bu Yazıda Konumuz Olan IEEE PES Day’de 2019'da 5. Amaç Olan “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği”ne Parmak Basılırken, 2020'de Net Bir Şekilde 7. Amacı Tema Edinen Bir Konsept Görmekteyiz. IEEE PES Day Kapsamında Pek Olmasa da İşin Mutfağındaki Kişilerin Aslında Aynı Olduğu(Birçok PES Projesindeki Gibi) IEEE PES Zero Hunger Day Denemesinin de 2. Amaç Olan “Sıfır Açlık” Amacını Doğrudan İşaretlediğini Görmekteyiz. 2021 Temasını 2020'ye Benzer Şekilde 7. Amaç Yani “Erişilebilir ve Temiz Enerji” Amacı Çerçevesinde İnceliyor Olacağız.
7. Amaç “Herkese Erişilebilir, Uygun Fiyatlı, Sürdürülebilir ve Modern Enerjinin Sağlanması”nı İşaret Ediyor [3]. Peki Buna İşaret Etmek Sürdürülebilirlik Çerçevesinde Ne Anlama Geliyor?
Enerji Sektörü Sürdürülebilir Kalkınmanın Merkezini Oluşturuyor. Enerjisi Olmayan Bir Toplumun Üretken Olmasına Gelişmesine İmkan Yoktur. Enerjisi Sürdürülebilir Olmayan Bir Toplumun da Sürdürülebilir Ürünler Çıkarması ve Sürdürülebilir Kalkınması Mümkün Değildir [4].
Nasıl mı? Çok mu Kavram? Örnek Vereyim, Ulaştırma Sektörünü Düşünün, Buna Halk Otobüsleri Açısından da Bakabilirsiniz, Lojistik Kamyonlar Olarak da. Eğer Bu Vasıtaları Götürecek Bir Yakıtınız Yoksa Sektör Çöker, Bu Gayet Temel Bir Durum. Eğer Bu Vasıtaları Götürecek Yakıt Fosil Yakıtlarsa Sonuçta Sera Gazı Salarsınız ve Bu Uzun Vadede İklim Krizine Neden Olur, Bu Sebeple Ulaştırma ve Lojistik Alanlarda Elektrifikasyona Gitmek Yani Elektrikli Araçlara Başvurmak Sizi Sürdürülebilir Kalkınmaya Yaklaştırır. Anlaşıldıysa Devam Ediyorum. Anlaşılmadıysa da Bu Paragrafı Bir Daha Okuyun.
Şimdi Bu Amacı Yavaş Yavaş Ayrıştırmaya ve Daha Derine İnmeye Başlayalım. Bunu Şöyle Yapacağız; Bu 17 Amacın Altında Ulaşabilmek İçin Toplamda 169 Adet Hedef Var, Bir de Bu Hedeflere Ne Kadar Ulaştığımızı Gösteren “Gösterge” İsimli Parametreler Var [3]. Şimdi 7. Amacın Hedeflerine ve Göstergelerine Bakıp Biraz Dağılacağız Sonra Temiz Enerji Devrimine Geri Toplanacağız, Dinleyen Varsa Miles Davis’in Bitches Brew’ı Gibi, Hazır mıyız?
Hedef 7.1: Modern Enerjiye Evrensel Erişim
Başlayalım. İlk Hedefimiz 7.1 Enerjiye Evrensel Erişim İle İlgili. UNDP Türkiye’ye Göre Dünyada 1,2 Milyar İnsan, Yani Yaklaşık 5 İnsandan Birinin Elektriğe Erişimi Yok. Burada Görüldüğü Gibi Elektriğe Erişen İnsan Oranı Bu Hedefteki En Büyük Gösterge(7.1.1), Bunun Dışında Isınma, Aydınlatma ve Yemek Gibi İhtiyaçlarda Ne Kadar Fosil Yakıt Ne Kadar Elektrik Kullanıldığı da Bu Hedefin Göstergelerinden(7.1.2), Yani Aslında Bu Hedefte Elektrifikasyon Tarafının da Bir Yer Aldığını Görmekteyiz [3].
Hedef 7.2: Yenilenebilir Enerjinin Küresel Payının Arttırılması
7.2 Hedefi Yenilenebilir Enerjinin Üretilen Elektrik Enerjisindeki Payını Arttırmak İle Alakalı [3]. Yenilenebilir Enerjinin Payı IRENA’nın 2019 Tarihli 2050'yi Hedefleyen Raporuna Göre %25'lerde, IRENA Bu Oranın Güneş ve Rüzgar’ın Yanında Biyokütle ve Biyogazdan Elektrik Üretimini Maksimize Ederek 2030'da %57, 2050'de %86'lara Çıkmasını Sadece Hayalden İbaret Görmüyor [5]. Ancak UNDP Burada İşin Tüketim Tarafına Bakıyor Gösterge Olarak, Çünkü Artık Kurumlardaki Hümaniteryen Meta İle Birlikte Toplumun Tüketiminden Etkilenen Üretimin Daha Ağırlık Bastığı Bir Dönemin İçindeyiz. Yani Kavram Kalabalığından Çıkarsak Bu Cümle Şu Demek; Sizin Tükettiğiniz Elektrik Enerjisi Ne Kadar Yenilenebilir Olursa Sizin Tükettiğiniz Enerji O Kadar Az Çevreye Zarar Verir ve Enerji Üreten Firmalar O Kadar Yenilenebilir Üretime Giderler.
Hedef 7.3: Enerji Verimliliğindeki İyileşmenin İki Katına Çıkarılması
7.3 Hedefi İse Enerji Verimliliğini 2 Katına Çıkarmak [3]. Enerji Verimliliği Aslında Bu Konuda En Unutulan Taraflardan Birisi. Eğer Siz Enerjiyi Gereksiz Harcarsanız Üretilen Enerji İçin Aranan Kaynak da O Kadar Fazla Olacaktır, Bu Yenilenebilir Olmayan Enerji Kaynaklarına Yönelmeye Neden Olmasını Bi Kenara Bırakın Daha Makro Düşünürseniz Doğadaki Kaynakları Daha Çabuk Tüketmemiz Demek. O Yüzden En Temiz Enerji Verimli Enerjidir. UNDP’nin Bu Hedefteki Göstergesi Ekonomideki Enerji Yoğunluğunda Yine IRENA’nın Raporundaki Verilere Bakacak Olursak Durum İç Açıcı Değil, IRENA Burada Çözümü Standartlaşma ve Enerji Verimliliği Üzerine Teknoloji Üretmeye Alan Açılmasında Görüyor [5].
Daha Politika Üretme, Makro Hedeflere Bakarsak; 7.a Hedefinde Temiz Enerji Üzerine Yapılan Araştırma Ya da Teknoloji Geliştiricilerine Destek ve Teşvik, 7.b Hedefinde İse Az Gelişmiş Ülkelere Temiz Enerji İçin Gerekli Altyapıyı Sağlayabilmek Mercek Altına Alınıyor [3].
Toparlamak Gerekirse, Temiz Enerji Devrimi Ağırlıkla UNDP’nin Biraz da IRENA’nın Referanslarıyla Önce Elektrik Enerjisine Erişim ve Elektrifikasyon İle Başlıyor, Sonra Bu Erişilen ve Tüketilen Enerjiyi Doğaya Zarar Vermeyen, Sürdürülebilir, Sürekli Kaynaklara Dayalı, Yani Yenilenebilir Halde Sağlamak İle Devam Ediyor, En Sonunda Bu Üretilen Enerjiyi Minimize Kayıplarla, Yani Verimli Olarak Kullanma İle Doruk Noktasına Ulaşıyor.
Evet, IEEE PES Day’in Bu Seneki Konseptini Böyle Yorumlayabiliriz, IEEE PES Day’de Gelecek Senelerde Özellikle 2019 ve 2020 Gibi Herhangi Bir SDG’ye Doğrudan Parmak Basacak Temalar Gelmeyebilir, Bu Temalar Biraz Daha IEEE’nin 2015–2020 Politikalarıyla Alakalı Falan, Biraz Daha Yazının Dışında Konular Bunlar, Ancak IEEE Her Zaman İnsanlık Yararını Gözeterek Muadillerinden Farklı Olmuş, Yaptığı İşe Farklı Bir Boyut Getirmiştir. IEEE PES Day Boyunca İsterseniz Bu Yol Haritası Çerçevesinde IEEE PES’in Yaptığı İşleri Kurcalamanızı Öneririm. Burada Elektrik Erişimi Sorununu Çözmek Adına Çalışan IEEE Smart Village’ı Önerebilirim. Linkini Referanslara Bırakırım [6].
HELAL OLSUN VALLA BİTİREBİLDİN YAZIYI! Bunun Şerefine Kendini Tebrik Edip Kahvenin Yanında Çikolatanı Gömerek Şımarabilirsin.
Referanslar
[1] https://www.facebook.com/pesday
[2] https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals.html
[3] https://www.kureselamaclar.org/amaclar/erisilebilir-ve-temiz-enerji/
