3. Destek Programı Girişimleri Hangi Sorunlara Ne Çözümler Üretiyor?
imece 3. Destek Programı’nda engellilerin, mültecilerin ve dezavantajlılık yaşayan diğer grupların eğitim, istihdam, sosyal entegrasyon, sağlık gibi temel hak ve gereksinimlerine ulaşmalarına yönelik çözüm geliştiren 160 başvuru aldı. Başvurular arasından ön kabul alan 18 girişim, imece’nin Destek Programı başlangıç etkinliklerine katılırken girişimlerden 3'ü mentor, hibe, eğitim ve ofis desteği sağlanan 3 aylık sürece kabul aldı.
Destek Programı Girişimleri
AbiMove: Ortopedik engelli kişilerin bilgisayar ve akıllı telefon kullanmalarını sağlayan ekonomik ve ergonomik bir ürün tasarlıyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” hedefi doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
BlindLook: Yemek yemenin önemli bir sosyalleşme aracı olduğu Türkiye’de restoranları ve menüleri görme engelliler için erişilebilir kılıyor. Girişim, engelli bireylerin yemek deneyimlerindeki bağımlılığı ortadan kaldırmayı, çevrelerindeki restoranlardan haberdar olmalarını, böylelikle sosyal hayata katılımlarını artırmayı amaçlıyor. BlindLook ekibi, erişilebilir mekan rehberleri ve restorana ulaşmak için yetersiz kalan navigasyon yönlendirmelerinin yerine geçecek erişilebilir yol tarifleri ile ulaşımı yönlendirme ve dijital olarak erişilebilir menü ile sipariş sürecini özgürleştirme imkanları sunuyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Business For Social Cohesion (B4SC): Girişimcilere gelecekteki işletmeleri için doğru danışmanlarla tanışma fırsatı veriyor. Mültecilere, kurdukları ya da kuracakları girişimlerin alanı hakkında yeterli bilgiyi sağlamak ve mültecilerin bu alanda doğru bir şekilde mentor desteği almalarını amaçlıyor. Suriyeli mülteciler için alınmış olan toplam çalışma izni sayısının yalnızca 20.900 olduğu Türkiye’de Suriyeliler tarafından 381 milyon dolardan fazla sermayeye sahip, 7000’in üzerinde işletmenin kurulmuş durumda. Mülteci sorununun sosyo-ekonomik boyutuna odaklanan platform, mülteci girişimcilerin Türkiye’deki özel sektörle buluşmasını hedefliyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
ecording: İklim değişikliği sorunlarıyla karşı karşıya kalan kırsal bölgelerde kadınların hazırladıkları tohum toplarını drone ile fırlatıp, ulaşılması zor alanları ağaçlandırarak iklim değişikliği ve kadın istihdamı konularına aynı anda çözüm geliştiriyor. 2003’te günde 10.000 kişi olan zorla yerinden edilen insan sayısı, 2017’de günlük 44.000’e yükseldi. İklim değişikliği sebebiyle göç etmek zorunda kalacak insanların sayısının, 2050 yılında 200 milyon kişiye varacağı öngörülüyor. Geleneksel yöntemler yerine ecoDrone ile yapılan ağaçlandırma çalışmaları, 6 kat daha fazla ve 12 kat daha hızlı tohum ekimi imkanı sağlayarak ağaçlandırma maliyetlerini de düşürüyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” “İklim Eylemi” ve “Karasal Yaşam” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Digital Zakat: Dijital ortamda hesaplanmasını sağladıkları zekatın gelir eşitsizliklerinin önüne geçme rolünden hareketle, şeffaf bir şekilde etki yaratacak projelere aktarılmasını amaçlıyor. 2018 Dünya Eşitsizlik Raporu, 1980 ve 2016 yılları arasında dünya nüfusunun en yoksul %50’sinin, küresel gelir artışındaki her bir dolardan sadece 12 sent yakaladığını, buna karşın en zengin %1’in her bir dolardan 27 sent elde ettiğini gösteriyor. Girişim, zekatın kolay hesaplanarak güvenilir ve sürdürülebilir bir şekilde yönetimini sağlarken finansal eşitsizliklerin neden olduğu sorunları çözmeyi hedefliyor. Dijitalleşmenin getirdiği imkanlar ile bir zekat bilinci oluşmasını amaçlayan platform, toplumun eksikliğini gördüğü güven ve hakkaniyet duygularını da karşılayabilecek çözüm fikirleriyle ilerliyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” “Yoksulluğa Son” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Ekip (Etkin Kadın İş Platformu): Sürdürülebilir bir biçimde gıda ürünleri üreten kadınlar için, sosyal işbirliği imkanı sağlıyor. Kadınların güçlenmeleri ve istihdam edilmeleri, bunun ekonomiye katkısı ve ailelerine faydalarına odaklanan platform, çevresel etki için de temiz su kullanımı ve çevre-dostu ambalajlama alanında planlamalar yapıyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” “Cinsiyet Eşitliği” “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” ve “Sorumlu Tüketim ve Üretim” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Erişilebilir Her Şey: Türkiye’de nüfusun %12’sini oluşturan engelli bireylerin sosyal hayata katılımındaki zorlukları ortadan kaldırmak için mekanları, etkinlikleri, kurumları erişilebilir hale getiriyor. Erişilebilirliği sadece fiziksel değil içeriksel boyutta ve iletişim boyutunda da ele alan ekip, engelli bireylerle bir arada yaşamayı kuvvetlendirmek istiyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Es Kariyer Danışmanlık: Engelli çalışanların beceri, nitelik ve yetkinliklerine odaklanarak istihdamını sağlıyor. Türkiye’deki toplam engelli nüfusunun %87,8’i yani 3.540.000 engelli istihdam süreçlerinin dışında; var olan istihdam süreçleri ise yetkinlik bazlı mülakatların olmadığı, engellilik yüzdelerinin ve anlamlarının işveren tarafından bilinmediği, CV’lerin doğru şekilde değerlendirilemediği gibi eksikliklerle dolu. Engelli istihdamıyla ilgili işverenlerin önyargılarını kıran girişim, engelli adayların doğru pozisyonlara yerleşmesini sağlayarak doğru ve sürdürülebilir istihdam çözümleri sunuyor. Etki alanını sadece engelli çalışan, insan kaynakları çalışanları ya da işverenle sınırlı tutmak istemeyen girişim, bu insanların ailelerine ve çevrelerine de aynı bilincin yayılmasını hedefliyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Eşit Kariyer: İşe alım süreçlerinde bireylerin cinsiyetleri ve cinsel yönelimleri açısından değil, sadece yetkinlikleri üzerinden değerlendirilmesi için kariyer geliştirme platformu oluşturmayı hedefliyor. Eşit statü, eşit saygınlık, eşit ekonomik imkanlar ile negatif ayrımcılığın önüne geçmek isteyen platform, sağlıklı ve yaratıcı çalışma ortamı ile ekonomik güçlenme sağlamak istiyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Kibele Projekt/Engelsiz Girişimciler Merkezi: Engelli bireylerin sosyal hayata ve iş hayatına entegrasyon sorunlarına çözüm üretiyor. Engellilerin Türkiye’deki en önemli ihtiyaçlarından birisinin ekonomik bağımsızlığı olduğunu düşünen platform, engellilerin kendi ilgi, beceri ve potansiyellerine uygun işlerde çalışmasıyla sosyal hayatlarındaki ve iş hayatlarındaki sorunlarına çözüm üretilebileceğine inanıyor. Türkiye’de engellilerin devletin getirdiği kota nedeniyle zorunluluk gereği istihdamındansa, sahip olunan yetenek ve becerilerden hareketle işyerlerinde yerleşmiş olmalarını amaçlıyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Kültürle Buluşma, Sanatla Kaynaşma: İstanbul, Hatay ve Gaziantep’te sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı çocukların bulunduğu okullarda sanat projeleri yapılmasını ve bu çözüm yaklaşımı üzerinden mülteci çocukların yaşadıkları kente uyum sağlamasını hedefliyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “Nitelikli Eğitim” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Mutluluğu İnşa Edenler: Şanlıurfa’da, bölgedeki dezavantajlı kişilerin turizme yönelik ürünler geliştirerek istihdam edilmesini amaçlıyor. Tasarladıkları mekan fikrini kiraladıkları yerde hayata geçiren ekip, bölgedeki farklı kültürleri ve farklı dillerde konuşan kişileri üretimin yapıldığı bu mekanda buluşturuyor. Coğrafya değiştirip bu bölgeye gelen mültecilerin yaşadıkları kültür şokuna karşı çözüm fikirleri geliştiren platform, hali hazırda burada yaşarken maddi zorluklar ve toplumsal baskıyla karşı karşıya kalan kişilerin de sosyal ve kültürel gelişimlerine yönelik uygun ortam ve lojistik çözümler sunuyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Remz: Sağır ve işitme engelli bireylere, Türk İşaret Dili aracılığı ile iş imkanı oluşturulmasını sağlıyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
ROOT (Birlikte), Türkiye’de 11–17 yaş arasındaki mülteci ve yerli çocukların birbirlerini daha yakından tanımalarını sağlayan oyun geliştiriyor. 3,9 milyon mültecinin olduğu Türkiye’de okul çağında olan Suriyeli çocuk sayısı yaklaşık olarak 865.000 civarında ve 2018–2019 eğitim yılı için tahmin edilen okullaşma oranı %65. Arapça ve Türkçe tasarlanan oyun, çocukların birbirlerini ve kültürlerini daha yakından tanıyarak kaynaşmalarını, empati ve diyalog kurmalarını ve sosyal yönlerinin güçlenmesini sağlıyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “Nitelikli Eğitim” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Stairway Medikal: Engelleri aşan tekerlekli sandalye tasarımlarıyla, yürüme engellilerin daha bağımsız hareket edebilmelerini hedefliyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” hedefi doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Tolkido: Otizimli çocukların dil ve konuşma eğitimlerinde kullanılan görsel eğitim kartlarını aile ve öğretmen tarafından kişiselleştirilebilir ve seslendirilebilir hale getiriyor. Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “Nitelikli Eğitim” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Tospaa: Bilgisayara erişimi olmayan okullarda teknik imkanlar oluşturarak, kodlama eğitiminin önündeki imkansızlıkları gideriyor. Lise öğretmenlerinden oluşan girişimin geliştirdiği, ücretsiz olarak internetten erişilebilen masaüstü kart oyunu, bilişim sınıfı bulunmayan okullarda kodlamanın rahatça öğrenilmesini sağlarken; bilgisayar olan okullarda da, öğrencilerin kodlama mantığını öğrenecekleri somut materyal eksikliğini gideriyor. Kars’ta yeni atanan ve derslerinde kullanacağı materyallerin eksikliği ile karşı karşıya kalan Merve Öğretmen, kodlamanın temelini oluşturan bilgi-işlemsel düşünme becerilerine yönelik çalışmalarını, sosyal medyanın yaptığı çağrının karşılık bulması ile gerçekleştirebildi. Girişimin faaliyetlerinde önemli yeri olan bu olayın ardından, Tospaa Türkiye çapında hem devlet okullarında hem özel okullarda kullanılmaya başlandı.Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” ve “Nitelikli Eğitim” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Türkiye’nin Kadın Ustaları: Gelire ulaşmakta zorlanan 18–65 yaş arası her statüden kadının, “erkek mesleği” diye tanımlanan mesleklerde eğitilip istihdama katılmasını sağlıyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun 2018 Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu’na göre Türkiye, toplumsal cinsiyet eşitliğinde 149 ülke arasında 130. sırada. Eşitsizliklerin azaltılması için toplumdaki tüm dezavantajlı ve dışlanmış toplulukları kapsayacak şekilde istihdam çözümleri geliştirmek gerekiyor. Girişim, mesleği olmadığı ya da öğrenip yapabilecekleri mesleklerin kısıtlı olması nedeniyle iş bulamayan kadınların iş bularak ekonomik özgürlük kazanmalarına yardımcı oluyor. Türkiye’nin Kadın Ustaları’nın bu yolculuğa başlangıcı, bir annenin çocuklarına bakamadığı için bir çocuğunu evlatlık vermek istediğine dair bir sosyal medya paylaşımı ile başlıyor. Sessiz kalmak, öneride bulunan bir paylaşım yapmak, retweet etmek gibi yaklaşımlar yerine bir çözüm fikri benimseyen kurucular, alçı, seramik, sıhhi tesisat, motokurye, servis, otobüs, minibüs, taksi, çilingir, klima takım ve çatı işleri gibi alanlarda mesleki eğitim ve istihdam imkanları sunmaya karar veriyor. Platform, Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınma için ilan edilen 17 Küresel Hedeften “Eşitsizliklerin Azaltılması” “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” ve “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” hedefleri doğrultusunda çalışmalar yürütüyor.
Destek Programı’na Seçilen 3 Girişim
Jüri oylamasıyla seçilen üç girişime Zorlu Holding tarafından 60 bin TL değerinde hibe, İTÜ Çekirdek’ten girişimcilik eğitimi ve İTÜ Çekirdek’te çalışma alanı, imece’den sosyal etki eğitimi, 3 ay boyunca kapsamlı mentorluk, yerel ve global ağlara, faydalanıcılara ve müşterilere erişim imkânları sunuluyor. imece sürece dahil olan diğer girişimleri de iletişim ağı içerisinde tutarak iş birlikleri geliştirmeye devam ediyor.
Etkinlikte girişimleri seçen jüriyi oluşturan isimler, KONDA Genel Müdürü Bekir Ağırdır, UNHCR Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü Geçim Kaynakları Müdürü Damla Taşkın, İTÜ ARI Teknokent Genel Müdürü Doç. Dr. Deniz Tunçalp, Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Başkanı Ebru Dildar Edin, Zorlu Holding Yönetim Kurulu Üyesi Emre Zorlu, Alternatif Yaşam Derneği Başkanı Ercan Tutal ve Girişimcilik Vakfı Genel Müdürü Mehru Aygüloldu.
Seçim için yapılan değerlendirmede girişimlerin meseleleriyle kurdukları ilişki, iş modelleri, ekibin yetkinliği ve uzmanlık alanları gibi incelemeler dışında imece’nin desteğiyle bulunduğu noktadan ileriye en uzun yolu hangi girişimlerin alabileceği ve verilecek hibe desteğiyle en iyi gelişimi hangilerinin sağlayacağına odaklanıldı.
