Blockchain Teknolojisi Dünyayı Değiştirebilir mi?
Blockchain (blok zinciri), Bitcoin gibi dijital para birimlerinin altyapısı olarak kullanılmanın dışında uluslararası yardım, tedarik zinciri yönetimi, veri depolama, kimlik yönetimi, merkezi olmayan sosyal paylaşım siteleri gibi pek çok farklı alanda kullanılabiliyor. Peki blok zinciri nedir ve bu teknolojinin potansiyel kullanım alanları neden önemli?
Blok zinciri birçok kişi tarafından paylaşılan bilgilerin depolandığı dağıtık bir veritabanı olarak tanımlanabilir. Bir blok zinciri, hesap defteri ya da bir hesap hareketi kaydını temsil eden veri yapısıdır. Bu sistemde hesap hareketleri, gerçekliğini koruma altına almak adına dijital olarak imzalanır ve bu kayda müdahale etmek oldukça zordur. Verinin blok zinciri yoluyla düzenlenmesi işlemlerin süresi kısaltırken, sahtekarlık ve verinin yanlış yönetilmesi ihtimalini de azaltıyor. Ayrıca kayıtlar, tek bir merkezi otorite tarafından değil, platformu kullanma yetkisi geniş bir komünite tarafından doğrulanabiliyor. Böylelikle dijital işlemlerin her adımında şeffaflık ve hesap verebilirliği sağlamak mümkün olabiliyor.
Blok zinciri farklı kullanım alanları, sağladığı şeffaflık ve hızlı işlem olanağı ile uluslararası örgütler, kalkınma kuruluşları, hükümetler ve ekonomi alanındaki liderlerin de gündeminde. Örneğin, 2018 yılı Davos Zirvesi’nde ele alınan önemli konu başlıklarından biri de blok zinciri oldu. Birleşmiş Milletler, sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmada bu yeni teknolojinin önemli bir rolü olduğunu yineledi:
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Avrasya Ofisi’nin inovasyon ekibi tarafından yürütülen bir start-up olarak Alternative Finance Lab (AltFinLab), Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmada gerekli yatırıma erişmek için yeni finansal teknoloji ve mekanizmalardan nasıl faydalanılabileceği üzerine çalışıyor. AltFinLab, kalkınma finansmanını dönüştürmek üzere teknik ve pazar uzmanlığı ve danışmanlık desteği sağlamanın yanı sıra, uluslararası yardımı radikal biçimde şeffaflaştıracak teknolojik bir inovasyon olarak gördükleri blok zincirine de yoğunlaşıyor.
AltFinLab bu kapsamda mülteciler ve geçiş sürecinde olan göçmenler için blok zinciri teknolojisinin nasıl kullanılabileceğine odaklanıyor. Yerinden edilmiş bireyler çoğunlukla bir kimlik ve aidiyet kaybıyla da karşıya karşıya kalır. Yeni geldikleri ülkede iltica başvurusu yapma, iş bulma, sağlık hizmetlerine erişme gibi zorluklar onları beklerken, bütün bu süreçlerin nasıl daha etkin bir şekilde yönetilebileceği önemli bir soru haline geliyor. Blok zinciri teknolojisi, sağladığı avantajlarla bu sorunun cevabı olabilir. Bu teknoloji, mültecilerin sağlık kayıtlarının saklanması, dijital kimliklerinin oluşturulması ve yardımların dağıtılması gibi ihtiyaçları karşılamada bir alternatif sunuyor.
Örneğin, Lübnan’da mültecilerin kullanımı için Aid:Tech tarafından tasarlanan akıllı fiş programı ve dijital kimlik uygulaması sayesinde mülteciler elektronik nakit, sosyal yardım ödemeleri, sağlık kayıtları gibi önemli kayıtlara rahatlıkla erişebiliyor. Sistem, mültecilerin uzun iltica süreçlerinin tamamlanmasını beklemek zorunda kalmadan kolayca kimliklerini doğrulamasını sağlıyor. Akıllı kart ile sisteme kaydolan mültecilerin sistemde hangi dili konuştukları, sosyal hizmet hakları ve aile bireyleri gibi bilgileri bulunuyor. Bu sayede devlet görevlileri de yardımları kolay bir şekilde mülteci bireylere ulaştırabiliyor.
Blok zinciri teknolojisinin farklı toplumsal meselelere yenilikçi, verimli ve adil çözümler geliştirmek için kullanılması imece olarak bizim için de önemli bir gündem başlığı. Bu kapsamda, ATÖLYE, UNDP AltFinLab ile iş birliği içinde ‘İyilik İçin Blok Zinciri’ başlıklı iki günlük bir etkinlik düzenleniyoruz. Etkinliğin kayıt yaptıran herkesin katılımına açık olan ilk gününde, blok zincir üzerine yapılacak genel bilgilendirme ve dünyadaki projelerin ve uygulamaların incelenmesinin ardından bu sistemin sosyal inovasyon alanında nasıl uygulandığına odaklanılıyor. Ayrıca etkinliğe katılan Aid:Tech ve Colendi start-upları ile blok zinciri teknolojisinin farklı kullanım alanları ayrıntılı olarak inceleniyor.
Etkinliğin ikinci gününde ise, kapalı bir grup ile gerçekleştireceğimiz workshop’ta Türkiye ve çevre bölgelerdeki mülteci krizine blok zincir ile nasıl bir çözüm bulunabileceği üzerine çalışacağız.
Etkinlik ile ilgili daha fazla bilgiyi buradan alabilir, iyilik için blok zinciri konusuyla ilgili düşüncelerini aşağıda bizimle paylaşabilirsin.
