Etkinizi Zirveye Taşıyın: Sosyal Girişimcinin Rehberi
Sosyal girişimcileri güçlendirmek ve yarattıkları sosyal etkiyi yönetebilmeleri ve zirveye çıkarabilmeleri için hazırlanan Etkinizi Zirveye Taşıyın: Sosyal Girişimcinin Rehberi, Erasmus + Stratejik Ortaklık Programı’ndan desteğiyle Know Your Impact: Social Impact Management Tools for Young Social Entrepreneurs Projesi kapsamında dört kurum tarafından — Koç Üniversitesi Sosyal Etki Forumu (KUSIF), Estonian Social Enterprise Network, Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı ve Social Value UK- iki yıl boyunca sürdürülen iş birliğinin bir çıktısıdır.
Bu rehberin sosyal girişime yeni başlayanlar ve hâlihazırda sosyal girişimi olanlar için yol haritası olması hedefleniyor. Rehber sayesinde sosyal girişimciler, değiştirmek istedikleri sosyal sorunları daha iyi anlıyor, sosyal sorunu ele alırken kullanacakları stratejiyi ve hedefleri geliştirebiliyorlar. Aynı zamanda sosyal girişimciler sosyal etkiyi en üst düzeye çıkarmak için faaliyetlerin geliştirilmesine ve sosyal girişimlerine devam edebilmek için veri toplamak üzere bir etki planı oluşturulmasına yardımcı oluyor.
Planlama, uygulama, değerlendirme ve revizyon ana başlıkları altında toplanan rehberde, her biri bu dört ana başlıkla ilintili 10 etki sorusu da var. Aynı zamanda rehberde yer alan konuların örnek üzerinden daha iyi anlaşılması için Gizajob adıyla kurgulanan bir sosyal girişim var.
Etkinizi Zirveye Taşıyın: Sosyal Girişimcinin Rehberi’nin hazırlanış süreci ve etkileri üzerine ekosistemden KUSIF ekibinden Agata Fortuna ile kısa bir söyleşi yaptık. Aşağıda söyleşide paylaşılan bilgileri bulabilirsiniz.
Öncelikle KUSIF’i bir de sizden dinlemek isteriz.
KUSIF 2012’de Koç Üniversitesi bünyesinde sosyal etki odaklı araştırma ve uygulama merkezi olarak kuruldu.
KUSIF olarak temel amacımız; sosyal fayda aktörleri dediğimiz STK’lar, fon veren kurumlar, sosyal girişimler ve özel sektör kuruluşlarının sosyal fayda yaratma sürecinde hedefledikleri değişimlere istenen ölçüde ulaşabilmeleri için sosyal etki ölçümlemesi yapmalarının ve ölçümleme sonuçlarını karar mekanizmalarına dahil etmelerinin önemine dikkat çekmek. Bu amaçla sosyal etki odaklı projeler, eğitimler ve konferanslar yapıyor, sosyal etki aktörlerinin etkilerini ölçebilmeleri, yönetebilmeleri ve artırabilmeleri için kullanacakları kaynak, araç ve yöntemler geliştiriyoruz.
Sosyal etki aktörlerine yönelik çalışmalarımızın yanı sıra, Koç Üniversitesi’nde sosyal etki konusunda farkındalık yaratmaya, bilgi ve beceri kazandırmaya yönelik çalışmalarımız mevcut. Bu kapsamda müfredat geliştiriyor, ders veriyor ve Koç Üniversitesi’ni sürdürülebilir bir kampüs haline getirmek için çalışmalar yürütüyoruz.
“Etkinizi Zirveye Taşıyın — sosyal girişimcinin rehberi” hazırlama fikri nasıl ortaya çıktı ve hangi yöntemleri izleyerek rehberi tamamladınız?
KUSIF, dünyada en yaygın sosyal fayda ağı olan Social Value International (SVI) üyesidir. SVI’nın kurucularından olan Social Value UK; SVI üyesi olan Estonian Social Enterprise Network ve Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı ile birlikte sosyal girişimcilerin her ülkede sosyal etkilerini yönetebilme ve etkilerini artırma konusunda sıkıntı çektiklerini gördük ve buradan yola çıkarak hem yerelde hem uluslararası boyutta geçerliliği olan bir rehber geliştirmek istedik.
Sosyal girişimcilik ekseninde Estonya ve Türkiye’de etki analizi gelişiminin mevcut durumunu haritalandırmak için ihtiyaç analizleri gerçekleştirdik. Bu analizleri temel alarak Etkinizi Zirveye Taşıyın: Sosyal Girişimcinin Rehberi’nin 141. sayfasında bulabileceğiniz “Etki Odaklı Düşünme Yaklaşımı”nı geliştirdik. Sosyal girişimcilerin, bu yaklaşımı hayata geçirebilmeleri için uygulamaya yönelik bir içeriğe sahip olacak şekilde kurgulanmış olan rehber, proje ortakları ve alanında uzman kişilerin görüşleriyle hazırlandı.
Sosyal girişimin temelinin atıldığı uygulama aşamasına geçildiği dönemde girişimciler nelere dikkat etmelidir?
Yeni bir sosyal girişim kurgulanırken;
- İlk adım olarak değiştirmek istenilen sosyal sorunun iyi anlaşılmasına,
- Sosyal sorunu ele alırken kullanılacak strateji ve hedeflerin (diğer bir ifadeyle “Değişim Teorisi”) geliştirilmesine,
- En üst düzeyde etki yaratmak için faaliyetler (ürünler, hizmetler, savunuculuk vb.) tasarlanmasına ve zaman içinde yeniden tasarlanmasına,
- Gelişimi sürdürebilmek için veri toplamak üzere bir etki planı oluşturulmasına,
- Kurgulanan stratejinin işe yarayıp yaramadığını görmek için veri toplama ve analiz süreçlerinin planlanmasına ve yapılanları değiştirmek, durdurmak veya ölçeklendirmek için öneriler üretilmesine dikkat edilmelidir.
Faaliyet gösteren sosyal girişimler ise ;
- Değiştirmek istedikleri sosyal sorunu gerçekten anlayıp anlamadıklarını kontrol etmeye,
- Bu sorunla ilgili strateji ve hedefleri gözden geçirmeye ve gerekirse değiştirmeye,
- Hedeflerine ulaşmak ve sürdürülebilirliği sağlamak için organizasyonu değiştirmeye,
- Sosyal etkiyi en üst düzeye çıkarmak için faaliyetlerini geliştirmeye ve sürekli yeniden tasarlamaya,
- Gelişmeye devam edebilmek için veri toplamak üzere bir etki planı oluşturmaya,
- Değişimlerin işe yarayıp yaramadığını görmek için veri toplama ve analiz süreçlerini planlamaya ve “yaptıklarını değiştirmek, durdurmak veya ölçeklendirmek için verilere dayanan öneriler” üretebilmeye dikkat etmeliler.
Rehberin bütününde yol haritası olan 10 etki sorusuna nasıl ulaştınız?
Rehber, etkiyi zirveye taşırken izlenmesi gereken 4 aşama üzerine kurgulandı. Bu aşamalar planlama, uygulama, değerlendirme ve revizyon aşamaları. Proje ekibi, ortakları ve rehberin yazılmasına destek veren uzmanlar tarafından geliştirilen 10 etki sorusu, hangi aşamada hangi konu ile ilgili çalışılması gerektiği ile ilgili kullanıcıyı yönlendirir.
Sizin özellikle rehberde öne çıkarmak istediğiniz sonuçlar nelerdir?
Proje ekibi olarak, sosyal girişimciliğin Türkiye, Estonya, İngiltere ve dünyanın diğer bölgelerinde yaşanan sosyal sorunlarla mücadele edebilecek başarılı bir model olduğuna inanıyoruz. Sosyal girişimciler sıklıkla karşılaştıkları zorlukların üstesinden gelmek ve sosyal girişimlerini sürdürülebilir hâle getirmek için uğraşırlar. Bu rehberin, sosyal girişimcilerin yarattıkları pozitif sosyal etkiyi arttırmalarına ve hayatlarında değişim gerçekleştirdikleri insanlar için daha fazla sosyal değer yaratmalarına yardımcı olacağını umuyoruz.
Daha sonrasında bu çalışmanın devam serisini yapmayı düşünüyor musunuz?
Rehberin yayınlanan bu versiyonu ilk versiyon olarak düşünebiliriz. 2019 yılında yayınlanması planlanan güncellenmiş ikinci versiyon için kullanıcıların geri bildirimlerini bekliyoruz. Tüm kullanıcılar görüş ve önerilerini info@socialvalueuk.org veya kusif@ku.edu.tr adreslerine iletebilirler.
Proje ortaklarımızla birlikte, bu rehberdeki uygulama adımlarını online bir öğrenme platformu haline getirmeyi hedefliyoruz. Böylelikle; sosyal girişimciler, bu online platform sayesinde girişimlerinin bulunduğu aşamaya göre ilgili bölümlere katılım sağlayacaklar ve sosyal girişimlerini güçlendirerek olumlu etkilerini en üst düzeye çıkarmak ve yönetebilmek için donanım sahibi olacaklar.
