Sosyal İnovasyon Nedir?
#imecelügat
Sosyal inovasyon akademide ve iş dünyasında trend bir kavram olsa da henüz ortak tanıma kavuşmadı. Stanford’s Center for Social Innovation sosyal inovasyonu, sosyal sorunlara daha etkili, verimli ve sürdürülebilir çözümler olarak tanımlıyor. nesta sosyal inovasyonu, geleneksel piyasalar tarafından ihmal edilmiş, devlet tarafından karşılık bulmamış ya da çözüme ulaştırılamamış sosyal ihtiyaçları karşılama isteğinden doğan yenilikler olarak ele alıyor. Sosyal inovasyonu, sosyal değer hedeflerine ulaşmayı sağlayan sosyal değişimin bileşenleleri olarak da okuyabilirsiniz sosyal sistemlerdeki inanç, otorite, rutin ya da kaynak akışını tamamen değiştiren yeni bir ürün, servis ya da programın hayata geçmesindeki süreç olarak da. Açık inovasyon platformu OpenIDEO’nun sosyal inovasyonu, dezavantajlı topluluklarda değişim yaratmak olarak tanımladığını da görebilirsiniz.
Kısacası, benzer noktalara işaret etseler de tanımlar arasında nüanslar var. imece olarak biz, Stanford Social Innovation Review’un tanımını bakış açımıza daha yakın buluyoruz. SSIR, sosyal inovasyonu, sosyal meselelere daha etkili, verimli, sürdürülebilir ve adil olan yenilikçi çözümler olarak tanımlıyor ve bu çözümlerle yaratılan değerin özel kişilerden ziyade toplumun geneline ulaşmasını sosyal inovasyon olarak değerlendiriyor. Sosyal meselelerin karışık ve çok katmanlı yapısından ötürü, ancak farklı disiplinlerden bireyler bir araya gelir ve masaya farklı bakış açıları getirirlerse meselelere yenilikçi çözümler bulunur. Özel sektör, kamu ve toplumun ortak zeminde bulaşacağı yaratıcı ortamların oluşturulmasıyla sosyal inovasyon gelişir.
Kavram aklınızda ayakları tam yere basmamış olabilir. Ya da yalnız kapsamlı, sistematik dönüşüm yaratan çözümler sosyal inovasyon olarak tanımlanır diye düşünmüş olabilirsiniz. Sosyal inovasyon meselenin yalnız bir noktasına da dokunabilir, yeni sistemler de yaratabilir. Örneğin üretici olan dar gelirli kadınlara sermaye sağlamak için Muhammad Yunus tarafından denenen faizsiz borç verme yeniliği mikrofinansı ortaya çıkarmıştır. 1983’ten beri finansal kaynaklara erişimi olmayan dar gelirli bireylere faizsiz borç veren Nobel Barış Ödüllü Grameen Bank böyle kuruldu. Ya da seyahat eden bireyleri onları evlerinde ağırlamak isteyen farklı kültürlerden bireylerle buluşturan Couchsurfing, paylaşım ekonomisinin, sosyal inovasyonun en iyi örneklerinden biridir. Ya da Türkiye’nin ilk sosyal inovasyon örneklerinden yeteneğin, becerinin, bilginin zamana dayalı olarak takas edildiği Zumbara, bireylere para dışında bir değiş tokuş birimi -yetenek, beceri ve bilgiye dayanan zaman- vermesi ile sosyal sistemde bir değişim yarattı.
Sosyal inovasyon örneklerini çoğaltarak zihinlerde kabul görmesini kolaylaştırabiliriz. Sizin etrafınızda, okuduğunuz, duyduğunuz, parçası olduğunuz sosyal inovasyon örnekleri nedir; listeye neler ekleyebiliriz?
