Gelir Modeli İnovasyonu
Günlük hayatta aktif olarak kullandığım dijital ürünlerden bir tanesi de Instagram. Instagram kimileri için gelir kaynağı (Influencer dediğimiz etki alanı geniş kişiler, Instagram’da ticaret yapanlar vb.), kimileri içinse boş zamanlarında (!) zaman kavramını kaybederek düştükleri bir karadelik olabiliyor (Örneğin: ben).
Biraz içeriklere bakalım, derken her iki Instagram hikâyesinde bir karşımıza çıkan reklamlar, Influencer’ların gittikçe yapaylaşan işbirlikleri eşliğinde “Haydi ekranlar yukarı kaysın” hikâyeleri… Ana akıştaki reklamlara zaten çoktan alıştırıldık. Özetle her yerde, artarak maruz bırakıldığımız bu reklamların artık beni rahatsız etmeye başladığını hissettim.
Yalnızca Instagram örneğini versem de, durum Facebook, Twitter, Snapchat, Pinterest gibi büyük kitleler tarafından kullanılan dijital ürünlerde de aynı. Bunu düşünürken dinlediğim, Jonathan Courtney ve Jake Knapp’in Podcast’i, Product Breakfast Club’ın bir bölümünde tam da bu konu işleniyordu. A16Z şirketindeki yatırımcılardan biri olan Connie Chan’ın yazdığı makale üzerine konuşuyorlardı. (Makaleye ulaşmak için tıklayınız.)
Söz konusu makalede eleştirilen konu Instagram, Facebook, Youtube, Google, Spotify, Amazon gibi Amerikan şirketlerinin tek tip gelir modelini benimsemesi ve bunların reklamlar ya da işlem/abonelik ücretleri olmasıydı.
Diyelim ki insanlar bir gün reklam izlemekten sıkıldılar, bu durumda çözüm ne olmalı?
Bazı kullanıcılar abone olmak yerine sağlanan içeriklerin yalnızca belirli bir kısmını satın almak isterlerse, ne yapmalı?
Tek tip gelir modeli benimsemek uzun vadeli büyüme stratejisi için en doğru karar mı?
Makalede aynı zamanda Çin’de farklı gelir modelleri geliştirmiş bazı ürünlerden de bahsediliyor. Bunlar Amerika’da ve Batı kültürlerinde benimsediğimiz ürün deneyimlerinden oldukça farklı.
Kitap
Amazon’dan dijital bir kitap satın aldığımızda fiziksel satın alma süreçlerinde olduğu gibi bir süreçten geçiyoruz. Çin’de ise durum çok daha farklı. QQ Reading’de abonelik sistemlerine ek olarak kitap satışı için 3 farklı gelir modeli geliştirilmiş:
- Ücretli kitapların da üçte ikisi okuyucuya ücretsiz olarak veriliyor. Böylece okuyucuya kitabı satın almadan önce kitaba bağlanma süresi tanınıyor.
- Kitaplar bir bütün olarak değil, parça parça satılıyor. Yani okuyucular her 1000 kelime için para ödüyor. Bu modelle yazarlar da kitaplarını bölüm bölüm yayınlayabiliyor, üstelik okuyucu yorumlarına göre gidişatı değiştirebiliyorlar.
- Bazı yazarlarsa kitaplarını ya da illüstrasyonlarını kullanıcılara bedava sağlayıp okuyucu kitlesini arttırmak üzere çalışabiliyor. Her bölüm sonunda okuyucu isterse yazara minimum 0.15$’dan başlayarak bahşiş bırakabiliyor.
WeRead adındaki başka bir platformda ise oyunlaştırma devreye giriyor ve kullanıcılar WeChat’teki arkadaşlarıyla okudukları kitap sayılarını haftalık liderlik panosunda yarıştırabiliyor.
Podcast
Podcast Çin’de, Amerika’dan farklı olarak oldukça büyük bir pazara sahip. Çin’de çoğu Podcast üreticisi gelirini reklamlarla sağlamak yerine ürettikleri içerikleri dinleyenlerden ücret alarak sağlıyor. Podcast’lere ulaşabildiğiniz bazı platformlar kullanıcılara abonelik seçeneği sunarken bir yandan da diledikleri Podcast’lere para ödeyerek dinleme imkânı sunuyor.
Dinleyiciye ücretsiz sunulan diğer Podcast’lerde ise sponsorluk ve reklam gelirlerinin yanı sıra kullanıcıların gönüllü olarak Podcast üreticilerine bıraktıkları bahşişlerle farklı bir gelir modeli daha kurgulanmış. Geliştirilen bu çeşitli gelir modelleri ile üretici kazanabiliyor ve daha iyi içerikler sağlayabiliyor.
Çin’deki Podcast pazarının Amerika’dan çok daha büyük olmasının nedenlerinden biri platformların içine sosyal elementler ve oyunlaştırmanın katılmış olması. Örneğin Ximalaya uygulamasında kullanıcılar Podcast dinledikçe seviye atlıyor ve ilerledikçe üyelik ödemelerinde çeşitli indirimler kazanabiliyorlar.
Video
Youtube’da bir video izlediğimizde en başında ya da aralarda bize gösterilen reklamların çoğunun içerikle ilgisiz olduğunu görürüz.
Çin’de ise video sağlayıcı platformlardan biri olan iQiyi, reklamların yayınlanan içeriklerle eşleşmesi için AI ve Machine Learning teknolojilerini kullanıyor. Videodaki bir kadın ruj sürmeye başlayınca hemen bir makyaj markasının reklamı beliriyor. Bu da ürün yerleştirmeyi daha değerli ve biraz daha az rahatsız edici hale getiriyor.
Reklamlar iQiyi’nin gelir modelinin %50’sinden de azını oluşturuyor. Platformun 80 milyondan fazla VIP üyesi var ve üyelerine indirim kuponları, reklamsız içerikler ve yeni çıkan bölümleri daha önce izleme imkânı sağlıyor. Üye olmayan kullanıcılar filmlerin ya da dizilerin ilk 6 dakikasını ücretsiz izleyip sonrasında üye olma ya da yalnızca izlediği içeriği alma kararı verebiliyor.
Alttaki fotoğrafta video izleme ekranının nasıl göründüğüne bakabilirsiniz. Canlı yorum bırakma, GIF yaratma, ekran görüntüsü alabileceğiniz ya da daha kaliteli bir izleme deneyimi için üyeliğinizi yükseltebileceğiniz ikonlar var. Eğer ekranda bu kadar ikon ve yazı sizi rahatsız ettiyse de tek bir dokunuşla gizleyebilir, kullanacağınız zamanda da aynı şekilde görünmelerini sağlayabilirsiniz.
Birçok içerikte de kullanıcılar filmleri izlerken aynı anda karşılarına çıkan ilgili ürünleri satın alabiliyor. Aynı zamanda iQiyi içerisindeki sosyal medya aracı ile izleyiciler sevdikleri ünlülerin hayranlarıyla iletişim kurabiliyor, haber ve dedikodulara ulaşabiliyor. Platformda aynı zamanda eğlence sektörüyle ilgili farklı içerikler de yer alıyor. Buradan elde edilen veriler oyuncu seçimi, senaryo geliştirme ve gösterime girecek programların başarısını dahi tahmin etmek için kullanılıyor.
Müzik
Diğer örneklerden sonra tahmin edeceğiniz gibi Çin’deki müzik platformlarında da Spotify’ın sunduğu üyelik modelinden farklı kullanım şekilleri var. Tencent müzik platformunda sanal albümleri satın alabiliyor ya da hediye edebiliyorsunuz. Yine burada da işin içine oyunlaştırma giriyor. Ünlü bir pop şarkıcısı Jay Chou bir albümünü fanları arasında bir yarışma başlatmak için 3$’dan daha düşük bir fiyatla satışa çıkardı. Albümü 400’den fazla kez satın alan hayran listenin en tepesine oturdu. Yarışmada yalnızca birincinin değil, diğer katılımcıların da indirim kuponları, imzalı posterler edinme ya da konser bileti kazanma gibi şansları vardı. Bu tarzdaki oyunlaştırmanın ve ödüllendirme sisteminin hayranların sevgisini daha da arttırdığı düşünülüyor.
Aynı zamanda keşfedilmek isteyen orta ya da küçük kitleli sanatçıların paylaşım yapabildiği ve hayranlarının sanatçı ile ilgili haberleri öğrenebileceği, müzik videolarını ve sahne arkası görüntülerini izleyebileceği bir sosyal platform da var.
Eğer kullanıcı canlı müzik dinlemeyle ilgiliyse Tencent uygulamasında bunun için de bir çözüm var. Uygulama içinden etkinliklere, konserlere bilet satın alabilir, eğer fiziksel olarak katılamıyorsanız da yine uygulama üzerinden canlı yayını izleyebilirsiniz.
Tencent’ın diğer platformlardan farklılaştığı en büyük özelliği ise yalnızca müzik dinlemeye ve tüketmeye odaklı olmaması, aynı zamanda kullanıcılarının içerik yaratmasına ve para kazanmalarına da imkân tanıması. İsteyen herkes uygulama içerisinde online radyo istasyonunu oluşturabilir. Kendi müzik listelerini çalıp, aralarda görüşlerini paylaşabilir, hikâyeler anlatabilirler. Bunun karşılığında da bahşiş sistemi ile gelir elde edebilirler.
Yine Tencent’in başka bir uygulaması olan WeSing, karaoke yapmak için kullanılıyor. Sosyal boyutu ve oyunlaştırma araçlarıyla birlikte hem eğlenip hem para kazanmak mümkün. Karaokeyi fiziksel bir boyuta taşımak için de çeşitli lokasyonlara kulübeler yerleştirilmiş, insanlar kayıtlarını burada yapıp paylaşabiliyor.
Artık Amerika’daki ürünlerde de benzer yenilikleri gözlemleyebiliyoruz:
Sonuç olarak dijital ürünlerde kullanıcı alışkanlıkları sürekli değişiyor ve kullanıcılara farklı seçenekler sunmamız farklı ihtiyaçlara cevap verilmesini sağlıyor. Bu nedenle tek tip gelir modeli benimsemek oldukça riskli bir karar. Gelir kaynağı alternatiflerini arttırmak bizi bildiklerimizin ötesini düşünmeye itmenin yanında yeni fırsatların peşinden gitmek için bir altyapı oluşturmamızı sağlıyor. Benimsenecek gelir modelinde pasta dilimleri ne kadar fazla olursa, işin içine sosyal elementler ve oyunlaştırma ne kadar fazla dahil edilirse o kadar etki alanı geniş ve kullanıcı dostu ürünler yaratabiliriz.
Bunun gibi içeriklere ve videolarımıza ulaşmak için inValue LinkedIn sayfasını ziyaret edebilirsiniz ve haftalık e-bültenimize abone olabilirsiniz.
