‘’De wc-juf is maar een voetveeg, dat merk je wel.’’
Bep is al elf jaar lang toiletjuf in het pand van de HEMA in Gouda. “Ik zou wel wat meer waardering willen hebben.’’ Hoewel ze er nooit over heeft getwijfeld om haar baan op te zeggen. Maar wie is Bep eigenlijk? Dit vroegen wij haar. Maar hoe zou Bep zichzelf omschrijven in drie woorden? Sociaal, vrolijk en begaan met anderen. Deze eigenschappen komen iedere dag goed van pas, want in Bep’s toilethok is het bijna altijd druk. ‘’Ik heb vaak leuke klanten, maar soms ook niet.’’
Om stipt 12 uur staan we op de stoep in Gouda, de woonplaats van Bep. Haar grote kerstboom staat al te schitteren in de woonkamer. Al elf jaar lang is Bep twee dagen per week werkzaam als toiletjuf in de HEMA. ‘’Voorheen zat ik thuis, me een beetje te vervelen en tegen de muur aan te kijken. Toen zei mijn dochter, die bij de HEMA werkte, dat ze toiletdames zochten.’’
Het stroeve begin
In eerste instantie stond Bep niet bepaald te springen. ‘’Nee dag, ik ga geen wc’s schoonmaken.’’ Toen zei haar dochter dat ze het gewoon moest proberen. ‘’Als het niks was kon ik altijd nog weggaan. Maar tot nu toe ben ik gebleven’’, zegt Bep met een trotse glimlach. Vroeger werkte Bep bij een supermarkt dus winkels zijn een bekend terrein voor haar. Het toilethok staat in de winkel naast de kassa’s. Haar collega’s vragen zich af waarom ze zo vaak bij de kassa’s staat. ‘’Maar ruilen willen ze niet.’’
‘’Als het niks was kon ik altijd nog weggaan, maar tot nu toe ben ik gebleven.’’
In haar vrije tijd is Bep graag creatief bezig. ‘’Ik doe te veel om op te noemen, maar met name kaartjes en inkijkjes maken. Ik ben op dit moment bezig met een poppenhuis.’’ Ook past Bep graag op haar kleinkinderen, houdt ze van koken en leest ze graag boeken over de Tweede Wereldoorlog. Dat Bep behulpzaam ingesteld is, wisten we al door haar beroep. Buiten haar baan helpt ze ook graag een handje mee. ‘’Als ik iemand kan helpen met bijvoorbeeld boodschappen, doe ik dat.’’
Benieuwd wat Bep doet op een dag als toiletjuf? ‘’Eerst ga ik even kijken bij de personeelswc’s of alles in orde is. Dan ga ik de wc in de winkel openen. Vervolgens water halen, alles klaarzetten en noem het maar op. En dan is het wachten tot de klanten komen. Aan het einde van de dag moet alles weer schoongemaakt worden voor de volgende dag en dan ben ik klaar.’’
Grote mond
Toch maakt Bep ondanks haar leuke werkplek ook wel eens vervelende dingen mee. ‘’Toen ik er net werkte, kwam er een stelletje langs bij het toilet. De jongen kwam al met zo’n bravoure houding aangelopen. ‘Wij hebben maar 50 cent, dus gaan we samen in het toilet!’ Dat liet Bep niet gebeuren! ‘’Of je nou met één of drie personen naar de wc gaat, je betaalt alsnog vijftig cent per persoon.’’ De jongen ging behoorlijk tekeer. ‘’Ik kom voor mijn rechten op, en doe ook mijn werk. En dat is dan je dank. Ik ben er niet op ingegaan, me omgedraaid en net gedaan of ik hem niet hoorde.’’
‘’Ik kom voor mijn rechten op en doe ook mijn werk.’’
Volgens Bep heeft elke toiletjuf een andere manier van werken. ‘’Ik wil het zo leuk mogelijk maken voor de klant. Ik vis naar complimentjes. ‘Je hebt het goed gedaan, wat ziet het er netjes uit’, vind ik wel heel leuk om te horen.’’ Ze zorgt er voor dat de klanten het naar hun zin hebben en zich prettig voelen tijdens hun bezoek. Maar helaas is niet elke klant zo lovend over haar werk.
‘’Vroeger was ik erg verdrietig als ik vervelende opmerkingen kreeg.’’ Maar toch word je volgens Bep na elf jaar wat harder. ‘’Bekijk jij het even lekker, zoek het lekker uit. Nu reageer ik er niet eens op. Maar vroeger was ik erg fel en stond ik bij wijze van spreken al in de vechthouding.’’ Tegenwoordig weet Bep beter om te gaan met al deze minderwaardige opmerkingen van de klanten.
Onderwaardering
En deze onderwaardering is een aanwezig aspect in haar baan. ‘’Je bent maar gewoon een schoonmaakstertje, je moet je bek houden.’’ Dat is het ergste wat ze ooit te horen heeft gekregen. Het feit dat Bep minderwaardig werd genoemd, deed haar heel veel. Het beroep toiletjuf heeft volgens haar een hele lage status. ‘’Kijk maar naar mijn reactie toen ik deze baan aangeraden kreeg. Ik wilde echt geen wc’s schoonmaken!’’
In tegenstelling tot de stewardessen, die in principe ook schoonmaaksters zijn. ‘’Die worden op handen gedragen, dat zijn de dames. De wc-juffrouw is maar een voetveeg, dat merk je wel.’’ En dat zit Bep niet lekker. ‘’Heel oneerlijk dat zij wel een hoge status hebben.’’
‘’Die worden op handen gedragen, dat zijn de dames.’’
Ontevredenheid bij haar collega’s
Toch voelt Bep zich persoonlijk niet ondergewaardeerd. ‘’Ik heb hele leuke collega’s bij de HEMA en de meeste klanten zijn ook erg vriendelijk. Zeker in deze corona-tijd, omdat je wat langer moet wachten. Toch zijn mensen heel aardig.’’ Maar ze denkt dat het feit dat ze geen persoonlijke onderwaardering voelt er ook mee te maken heeft dat haar baan niet haar volledige inkomstenbron is. De man van Bep werkt ook en daarom doet Bep haar werk vooral om iets te doen te hebben.
Daarentegen voelen haar mede-toiletjuffen zich wel erg ondergewaardeerd. Zij zitten daar dus echt zitten om geld te verdienen. Het is dan dus heel belangrijk dat die klanten die 50 cent daadwerkelijk betalen. Maar volgens Bep heeft het minderwaardigheidsgevoel onder haar collega’s ook nog een andere reden. ‘’Ik stel me heel anders op. Klanten zien mij schoonmaken en ik blijf vrolijk. Ik ga dus eigenlijk nooit zitten en een boekje lezen.’’ Vriendelijk- en vrolijkheid zorgt voor meer waardering.
Wat mensen niet weten
Klanten gaan vaak naar de wc zonder te betalen. Ook zijn er door de contante betaling vaak problemen. ‘’We hebben wel geïnformeerd bij de bank om pintransacties te doen. Maar dat kost per transactie wel zes cent! Reken maar uit, dat is best veel van 50 cent.’’ Bep vindt dat mensen zich moeten realiseren dat ze er niet voor niks zitten. ‘’Al het geld dat ik ophaal, is voor mijzelf.’’ Alles gaat buiten de HEMA om.
‘’Mensen weten niet wat het beroep inhoudt. Het zal wel eens fijn zijn als mensen zich realiseren wat er gebeurt als we er niet zijn.’’ Bep is vastberaden dat sommige mensen niet beseffen dat de wc-juffen ook maar mensen zijn. ‘’We zitten hier allemaal voor onze centjes. Ik zeg dat vaak tegen klanten die commentaar hebben. ‘Zou je het fijn vinden om op een vies toilet te zitten?’ Dan dimmen ze wel omdat ze weten dat ik gelijk heb.’’
‘’We zitten hier allemaal voor onze centjes.’’
Voor Bep zit er wel een verschil in de plek waar je toiletjuf bent. Ze werkt in het pand van de HEMA en dit is erg volgens haar erg positief. ‘’In een winkel komen mensen voor de gezelligheid en als er dan een vrolijke toiletjuffrouw staat, is dat mooi meegenomen. Maar als je op een station zit, is er soms niemand en heeft iedereen haast.’’
Veranderingen
“Wat ik zou willen veranderen aan mijn baan? Niet echt iets bijzonders, maar het zal wel fijn zijn als ze de wc’s een keer op gaan knappen. De wc’s zijn ingericht voor kinderen, en niet voor bejaarden, die wat hoger zitten. Dat zal wel heel fijn zijn.’’ Bep houdt wel heel erg van kinderen. Ze vindt het wel erg vervelend als mensen pas achteraf vertellen dat ze geen geld hebben, maar zelfs dan is ze nog mild.
Dat Bep vaak mild is tegenover klanten blijkt uit deze uitspraak: ‘’Sommige klanten gaan naar de wc, maar achteraf komen ze terug zonder geld. ‘Maar hoe gaan we dit oplossen?’, vragen ze zich af. ‘Als u iets koopt, kunt u bijpinnen.’ Dat willen sommige klanten echt niet, met een boze reactie als gevolg. Ik vind het belachelijk dat mensen eerst naar de wc gaan zonder aan te geven dat ze geen geld mee hebben. Ik moet eerlijk zeggen dat ik heel makkelijk ben, te makkelijk misschien. Soms mogen mensen doorlopen, vooral kinderen. Kinderen laat ik helemaal niet staan.”
‘’Ik moet heel eerlijk zeggen dat ik makkelijk ben, te makkelijk misschien.’’
Nieuwe vrienden
Haar prettigste werkervaring gebeurde ongeveer vijf jaar geleden. ‘’Er kwam een jonge knul langs, die vertelde dat hij geen geld mee had. Hij stond te dansen voor mijn neus, omdat hij zo nodig naar het toilet moest. ‘Als je een kwartiertje wacht, mag je gratis.’ Dat was lachen natuurlijk. Uiteindelijk liet ik hem doorlopen. Nu komt hij regelmatig met zijn vrouw en kind langs om een praatje te maken. Het zijn gewoon hele goede vrienden geworden.’’
Ook kocht Bep ‘het toiletboek’ en liet haar klanten daarin schrijven. ‘’Drie Marokkaanse jongens schreven hele lieve dingen in het boekje en legden alle drie één euro neer. ‘Mevrouw u bent altijd zo lief voor ons en altijd zo aardig’, dus hele grote complimenten in het boekje van deze jongens.’’
Eigenlijk gaat Bep elke dag met plezier naar haar werk. ‘’Ik zou geen ander beroep meer willen, ik vind het heel leuk om te doen.’’ vertelt Bep met een glimlach. Thuis wordt ze ‘kakmadam’ genoemd. ‘’Dat vinden ze in het gezin heel leuk.’’ Natuurlijk hebben we bij de voordeur nog even gevraagd wie nu precies het toilet bij haar thuis schoonmaakt? ‘’Mijn man en ik maken gelukkig goede afspraken met elkaar en doen het om de beurt!’’
Geschreven door Redactie Leren Waarderen.
Amber Dexel
