‘’Je staat aan de zijlijn van de samenleving, terwijl je jezelf nog wel nuttig wilt maken’’
“Ik werkte jarenlang als directrice. Maar ja, toen kreeg ik last van mijn gezondheid.’’ Roelie van Roekel (59) moet op advies van de arts tijdelijk stoppen met haar werk op een basisschool in Ede. Na deze tijd wil ze terugkeren naar haar oude positie. Alleen is er een probleem: de school wil haar niet meer. ‘’Na meer dan dertig jaar in het onderwijs, was ik ineens werkloos.’’
Hoog geklommen, ver gevallen
Samen met haar man Henk zit Roelie op een kleine, zwarte bank. Naast hen flikkert het licht van een luxe nepopenhaard. Op de grond ligt een onafgemaakte puzzel.
Roelie is door de jaren heen nogal omhoog geklommen binnen de school. Ze begint als invalkracht, maar werkt zich al snel een weg naar boven. Eerst als vaste leerkracht, dan als intern begeleider. Als ze positie van directrice aangeboden krijgt, begint ze echter te twijfelen: “Is dit nou wel echt mijn ding?’’ Na wat na te denken besluit ze de nieuwe baan toch te accepteren. “Het was nooit mijn ambitie om dit te doen, ik er ben eigenlijk gewoon gaandeweg ingerold.’’ De promotie brengt wel enige stress met zich mee. “Als directrice ben je eigenlijk fulltime bezig. In ieder geval, dat ligt een beetje aan jezelf en dat was dus mijn probleem.’’ Na enkele jaren werken blijkt Roelie toch teveel van zichzelf te vragen. Haar bloeddruk is te hoog en de Arboarts raadt haar aan om drie maanden lang compleet te stoppen met werken. Als ze hierna weer aan het werk wil, heeft haar werkgever echter andere plannen.
‘’Je valt ineens van een hele drukke baan in niks. Dat is dan vanwege gezondheid, dus dat kun je nog wel met elkaar rijmen.’’ Ze schuifelt wat heen en weer. ‘’Maar daarna is het gewoon echt klaar en dat is wel een heel vervelend gevoel.’’ Het verlies van haar baan slaat in eerste instantie in als een bom. ‘’Je denkt dat je onmisbaar bent, dat je werk niet vervangen kan worden en dat je nog heel veel kan doen, maar dan ineens stopt het. Dat is wel heel erg heftig.’’
‘’Sommige dingen geven je een kras op de ziel. Dat heeft dit ook wel gedaan.’’
Aan de kant geschoven
De manier waarop de Roelie en de school uit elkaar gaan, is voor de directrice niet bepaald fijn. ‘’Ik had daar al zoveel jaren gewerkt en had er heel veel opgebouwd binnen de school.’’ In haar tijd als directrice ziet ze de school groeien van honderdzestig tot driehonderdvijftig leerlingen. Bovendien hebben zelfs haar eigen drie kinderen op deze school gezeten. Ook weet Roelie dat ze goed ligt bij de ouders van de leerlingen, die haar ook veel medeleven tonen. “De ouders vroegen zich ook af: ‘Moet dit nou, kan dit nou wel?’” Dit verlicht helaas niet de zware klap die ze alsnog krijgt te voortduren. “Je hebt zoveel gedaan voor die organisatie en dan wordt je eigenlijk vrij onverwacht aan de kant geschoven.’’ Het voorval laat een grote indruk op Roelie achter. In haar eigen woorden: “Sommige dingen geven je een kras op de ziel. Dat heeft dit ook wel gedaan.’’
De omstandigheden worden niet lichter gemaakt door het feit dat Roelies man Henk een paar jaar eerder ook al zijn baan kwijt was geraakt. Het bedrijf waar hij werkte leed al jaren verlies, waardoor hij steeds minder kon werken. Totdat hij uiteindelijk helemaal weg moest. Tegen de tijd dat zijn vrouw werkloos raakt heeft hij echter al weer een parttime baan.
Over het UWV heeft Henk niet veel positiefs te zeggen. ‘’Het is zo bureaucratisch als wat.’’ In zijn tijd als werkloze woonde hij talloze trainingen bij. “Het heeft allemaal niet erg geholpen en was best een verspilling.’’ Roelie tikt haar man aan: “Zou jij even wat te drinken willen pakken?’’ Hij staat op. “Drinken jullie met melk en suiker of zwart?’’ Even later begint het koffiezetapparaat zacht te pruttelen.
Financieel zit het de twee gelukkig wat minder tegen. Vooral Roelie heeft een aardig royale uitkering. Omdat ze meer dan dertig jaar in het onderwijs gewerkt heeft krijgt een ze WW+ uitkering. Dit zorgt ervoor dat het paar niet al te veel op de centen hoeft te letten.
Geluk bij een ongeluk
Maatschappelijk gezien vindt Roelie haar werkloosheid wel lastig. “Je staat een beetje aan de zijlijn van de samenleving terwijl je jezelf wel nog nuttig wilt maken. Maar ja, op welke manier dan? En dat doet wel heel veel met je. Dat heb ik ook wel gemerkt.’’ Het is in deze tijd dat haar schoonzus geblesseerd raakt, waardoor ze moeilijker eieren kan rapen voor het pluimveebedrijf van haar en haar man. Voor Roelie is dit echter een unieke kans om wat te doen met haar vrije tijd. Twee ochtenden per week gaat ze samen met haar schoonzus aan het werk. Ook verbreedt ze de zorgtaken die ze voor haar bejaarde ouders heeft. ‘’Ze wonen nog thuis en hebben daar wat extra hulp bij nodig,’’ legt ze uit, ‘’dus daar ga ik nu een dag in de week heen.’’
Een gouden randje
De werkloosheid is voor Roelie dus lang niet alleen maar slecht. Het brengt ook veel positiefs met zich mee. “Je zit met je leeftijd en gezondheidsklachten beginnen te spelen. Je bent altijd druk bezig geweest en nu merk je ineens nadat je drie maanden thuis heb gezeten dat er ook een heleboel andere leuke dingen zijn.’’ Na jarenlang druk gewerkt te hebben lijkt Roelie nu eindelijk wat meer tijd voor zichzelf te hebben. “Mijn man was toen ook deels thuis, dus we zeiden: ‘Nu hebben we ook gewoon meer tijd voor elkaar.’ We hebben een museumjaarkaart aangeschaft en dat soort dingen. Toen had ik het gevoel dat we een soort inhaalrace gingen doen.’’
Ook krijgt ze tijdens deze periode waardevolle lessen mee. “Ik heb geleerd dat wat er ook gebeurt, het komt altijd wel weer op z’n pootjes terecht.’’ Deze gedachte had ze al wel gedeeltelijk vanuit haar geloof. “Niets gebeurt zomaar bij toeval. Er is een reden voor bepaalde dingen. In het moment begrijp je dat niet altijd.’’ Uiteindelijk heeft de werkloosheid Roelie een rustiger leven gegeven, waarin ze meer tijd voor zichzelf en haar familie heeft. “Als ik zie hoe het allemaal gelopen is, dan denk ik: het is gewoon goed geweest zo.’’
‘’Dan heb ik het gevoel dat ik als vrijwilliger iets terug kan doen voor de uitkering die ik krijg, maar dat mag dan weer niet.’’
‘’Te duur en te oud’’
Bij de uitkering hoort ook een sollicitatieplicht. Voor Roelie levert dit niet veel op. Zo zegt ze: “Ik zag de sollicitatieplicht meer als een verplichting om mijn uitkering te krijgen, dan als echt een kans op een baan.’’ Bij de weinige keren dat ze een baan tegenkomt die ze daadwerkelijk wil, krijgt ze na een sollicitatie steeds hetzelfde te horen: ‘Een andere kandidaat past beter in het profiel.’ “Ze denken waarschijnlijk dat ik teveel salaris ga vragen omdat ik uit een managementfunctie kom.’’ Haar leeftijd heeft er volgens Roelie ook mee te maken, maar dat zullen de werkgevers zelf natuurlijk nooit toegeven. Kort gezegd liggen de vele afwijzingen als het aan Roelie ligt aan twee dingen: “Ik ben te duur en te oud.’’
Na een tijd zoeken stuit Roelie op een vrijwilligerspositie bij de bibliotheek in Ede. Ze schrijft een sollicitatiebrief en wordt uitgenodigd voor een gesprek. Meteen wordt ze aangenomen en krijgt ze zelfs te horen dat het voor haar mogelijk zou zijn om door te groeien naar een betaalde positie. Het lijkt allemaal te goed om waar te zijn, en dat is het ook. Het UWV weigert haar toestemming te geven om deze baan aan te nemen. De positie voldoet namelijk niet aan die eisen die het UWV aan vrijwilligerswerk stelt. Zelfs nadat ze de beslissing aanvecht krijgt Roelie geen gelijk. “Ik wilde als vrijwilliger iets terug doen voor de uitkering die ik krijg, maar dat mag dan weer niet.’’
Een nieuwe kans
Eind 2017 heeft Roelie eindelijk geluk. Een collega belt haar met een voorstel om twee dagen per week op een school in Lunteren te komen werken. Deze keer als intern begeleider, een positie waar Roelie al eerdere ervaring mee heeft. Ze neemt het aanbod graag aan. In eerste instantie zou deze positie maar tijdelijk zijn, maar hij blijkt later toch permanent: ‘’De werknemer die ik tijdelijk zou vervangen ging namelijk niet terug aan het werk na haar ziekteverlof.’’
Denk je dat werkloosheid altijd slecht is, of dat het ook iets goeds kan brengen? Laat het ons weten!
