Jongeren en eenzaamheid
Jongeren behoren tot de eenzaamste groepen in de samenleving. Bijna de helft (46 procent) van de jongeren tussen de zestien en twintig geeft aan zich soms of vaak eenzaam te voelen. Bij meisjes is dat zelfs 60 procent, blijkt uit een peiling van onderzoeksprogramma Brandpunt+ onder 800 jongeren. Volgens de onderzoekers gaat het om een onderschat probleem, met ernstige gevolgen zoals depressies, slaapproblemen, suïcidale gedachten, angstgevoelens en verslaving.
‘Ze kijken elkaar nauwelijks meer aan laat staan dat ze gewoon met elkaar praten’ — @TomKleijnnl
Nina, 21 jaar en tweedejaars ArtEz student voelt zich ook weleens eenzaam. ‘Eenzaamheid is je alleen voelen, maar op een negatieve manier. Vanmorgen schudde ik mijn haar door elkaar nadat ik gedoucht had. Ik keek in de spiegel om te checken of het goed zat en wilde eigenlijk vragen of iemand de achterkant van mijn haar kon checken. Toen ik mij realiseerde dat ik op mezelf woon en dus niemand even kan kijken of mijn haar goed zit voelde ik mij echt alleen.
Volgens Volksgezondheidszorg neemt de eenzaamheid toe met de leeftijd. Opvallend is dat het aantal dat zich emotioneel eenzaam voelt tussen 19–34 jaar hoger is dan tussen 35–49 jaar. Terwijl het cijfer van sociaal eenzaam bij 19–34 lager is dan 35–49. Dit wijst erop dat jongeren wel lid zijn van een breed sociaal netwerk, maar een hechte/intieme relatie missen.
‘Misschien leren keuzes te maken. Je kunt niet alles in één leven. Ga naar buiten waar de echte mensen echte levens leven.’ — @Anitavddr
Een van de initiatieven om mensen met eenzaamheid te helpen is de luisterlijn van Stichting Sensoor. De luisterlijn is 24 uur per dag open en is van 600 gesprekken, gestegen naar 285.000 per jaar. “Onze getrainde vrijwilligers bieden dag en nacht een luisterend oor via telefoon, email en chat. Vaak komen mensen binnen en weten ze het allemaal niet goed meer. Wat wij dan doen is eerst goed luisteren en doorvragen om erachter te komen wat er echt aan de hand is. Dan gaan wij samen kijken: wat maakt jou rustig, wat maakt jou blij. Meestal is het dan al genoeg om het verhaal aan te horen, aan te geven dat die er mag zijn en er erkenning voor geven. Dat geeft al heel veel lucht en doet al veel”, stelt Karen van Engelshoven van Stichting Sensoor.
De hulp die Stichting Sensoor biedt is niet specifiek oplossingsgericht. “Wij duwen mensen niet in oplossingen. Die oplossing is iets wat mensen vaak wel weten. Zij weten bijvoorbeeld wel dat ze naar de psycholoog kunnen, maar zoeken bij ons gewoon een luisterend oor zonder oordeel. Toch kunnen wij soms ook het opstapje zijn om naar die professionele hulpverlening te gaan.”
Ook jongeren weten de luisterlijn te vinden en praten met de vrijwilligers over problemen die zij in hun leven tegenkomen. “Tien procent van de mensen die contact met ons opneemt is jonger dan dertig jaar”, zegt Karen. Het meest gehoorde thema bij die tien procent is eenzaamheid. “Ook merken wij vaak in de chatgesprekken met jongeren dat zij last hebben van automutilatie, eetstoornissen en prestatiedruk bij studies. Daar komt dan nog die eenzaamheid bij omdat zij zich voor die zaken schamen en zich daarover niet durven te uiten”, zegt Karen van Engelshoven.
Het opleidingsniveau heeft invloed op de mate van eenzaamheid. Onder laagopgeleiden komt meer ((zeer) ernstige) eenzaamheid voor dan onder hoogopgeleiden. Van de laagopgeleiden boven de 19 jaar voelt 63% zich eenzaam, ten opzichte van 36% van de hoogopgeleiden. De verschillen gelden zowel voor emotionele eenzaamheid als sociale eenzaamheid.
‘Het zal deels wel te maken hebben met al die online activiteiten van jongeren’ — @CorrieHeslinga
Er zijn twee soorten eenzaamheid; Emotionele eenzaamheid en sociale eenzaamheid. Als iemand een sterk gemis ervaart van een intieme relatie, een emotioneel hechte band met een partner of vriend(in), noem je dit emotionele eenzaamheid. Als iemand betekenisvolle relaties mist met een bredere groep mensen zoals kennissen, collega’s, buurtgenoten of mensen met dezelfde belangstelling, noem je dit sociale eenzaamheid. Een intieme partnerrelatie kan sociale eenzaamheid niet opheffen.
Er zijn verschillende instanties die zich inzetten om eenzaamheid onder jongeren tegen te gaan. Onder andere GGZ, Humanitas, Jonx en Hulp online Den Haag hebben verschillende initiatieven opgestart. Toch durven veel jongeren er niet over te praten. Vaak denken ze dat zij de enige zijn die eenzaamheid ervaren. Of ze zijn bang voor negatieve reacties van de omgeving. Een andere oorzaak is dat er weinig aandacht is voor eenzaamheid onder jongeren, de media is vooral gericht op de eenzaamheid onder ouderen.
‘Verloren generatie, mentaal zeer zwak, heeft nooit iets hoeven doen. Verstikt door moralistisch gezeur en intolerantie en onverdraagzaamheid van politici, universiteiten en hogescholen.’ — @danielvanderleeuwen
Coalitie Erbij is hét nationale samenwerkingsverband tegen eenzaamheid. Coalitie Erbij en de meer dan veertig bij haar aangesloten organisaties werken samen om mensen die zich eenzaam voelen of dreigen te vereenzamen te steunen. Om de samenleving bewust te maken van de betekenis van eenzaamheid en van het belang eenzaamheid zo veel mogelijk te beperken. Omdat elk mens telt bij wie eenzaamheid wordt voorkomen of wordt verminderd!
‘Kan de jeugd helemaal niets meer hebben tegenwoordig en schieten ze meteen in de stress?? Zal wat worden als ze het echte leven moeten gaan leiden.’ — @bjornvanherpen
De acties tegen eenzaamheid zijn belangrijk en ze werken. Toch valt op dat deze meestal op ouderen zijn gericht. Op 8 maart 2018 lanceerde minister van VWS Hugo de Jonge het ‘Pact voor de ouderenzorg’. Hierin is het tegengaan van eenzaamheid een grote pijler.
In media wordt vooral gericht op de eenzaamheid onder ouderen. Neem bijvoorbeeld het programma “Geer en Goor zoeken een hobby”. Hierin gaan Gerard Joling en Gordon een dag op stap met ouderen. Dit om aandacht te vragen voor Het Ouderenfonds en eenzaamheid onder ouderen. Een programma over eenzaamheid onder jongeren is nog niet gemaakt, wel worden mensen zich er steeds iets bewuster dankzij uitzendingen van Eenvandaag en artikelen van Lindanieuws.nl.
Er is steeds meer aandacht voor eenzaamheid onder jongeren. Maar hoe wordt het in beeld gebracht? Zoom je in op de verdrietige kant of juist niet? Hier enkele uitzendingen en artikelen met de invalshoeken die zij kiezen.
https://www.hulponlinedenhaag.nl/hulp-bij/eenzaamheid/eenzaamheid-bij-jongeren/
Eenzaamheid bij jongeren is van alle tijden, maar in de huidige tijd van social media en multimedia krijgt eenzaamheid een andere plek. Enerzijds nemen je contactmogelijkheden en je netwerk toe, anderzijds blijven relaties beperkt tot contact via social media en multimedia.
Deze uitzending is vooral gericht op cijfers. Het thema brengen ze als ‘nieuw’, door zinnen te gebruiken als “Het zal je misschien verbazen maar….”. Het geeft wel een goed beeld van de situatie. Door even met een studente in gesprek te gaan geven ze het een gezicht. Het frame dat is gebruikt is vooral dat het een nieuw, groot probleem is.
Corien Rietberg is jeugdwerker in de NGK in Ede en heeft regelmatig te maken met jongeren die hun problemen met haar delen: “Als jeugdwerker heb ik regelmatig te maken met een hele grote diversiteit aan problemen. Eenzaamheid onder jongeren is daarvan een heel erg groot en onbekend probleem. Jongeren lopen er namelijk niet mee te koop”, stelt Corien.
Een van de dingen die de NGK in Ede aan het ontwikkelen is, is een plek waar kinderen na schooltijd huiswerk kunnen maken en chillen. “Dit doen wij om de eenzaamheid die er is bij kinderen direct na schooltijd op te vangen, omdat vaak beide ouders werken.”
Om te komen chillen hoeven de kinderen niet lid te zijn van de kerk: “Ieder kind of jongere is welkom. Wij gaan ook flyeren in de buurt waar onze kerk staat, zodat wij ook hen kunnen bereiken.”
‘Wij zijn als mens geschapen voor relaties, dat heeft God in ons gebouwd.’
Het aantal eenzame jongeren is de laatste jaren zeker toegenomen volgens Corien Rietberg: “Twee oorzaken daarvoor zijn de steeds individualistischer geworden samenleving en het gebruik van social media. Jongeren voelen zich op social media steeds sneller buiten gesloten. Je ziet bijvoorbeeld alleen maar de leuke dingen van iemand terwijl jouw leven naar of verschrikkelijk is. Dat vergroot het gevoel van eenzaamheid.”
Volgens Corien heeft God de mens zo geschapen dat eenzaamheid voortkomt uit een gemis. “Wij zijn als mens geschapen voor relaties. Dat heeft God in ons gebouwd en op het moment dat jij niet die relaties hebt, is er een gevoel van eenzaamheid. Dat doet ons dan pijn en wij ervaren dan een gemis in ons leven.”
Jongeren kunnen zich in hun eenzaamheid ook steeds meer gaan isoleren. Een gevolg daarvan kan zijn dat jongeren niet meer naar de kerk gaan en de eenzame gevoelens aan maar zullen toenemen. Het jeugdwerk heeft wat dat betreft een duidelijke visie om alle jongeren ook daadwerkelijk bij de kerk te betrekken: “Alle jongeren horen erbij! Van jongs af aan proberen wij de jongeren bij de kerk te betrekken. Op het moment dat wij hen niet meer zien, zullen wij hen bellen en aangeven dat ze gemist worden en wij zonder hen niet compleet zijn. Wij proberen de jongeren erbij te ‘trekken’, zegt Corien. “Doordat wij dit zo relationeel vormgeven hebben wij een honderd procent opkomst. Dat is heel erg bijzonder.”
Corien vindt het belangrijk dat jongeren en studenten ook in hun eigen leven goed om zich heen kijken en de signalen van eenzame jeugd oppikken: “Ik zou iedereen willen oproepen, zowel jongeren als studenten, om ervoor te zorgen dat iedereen in beeld is. Niet alleen optrekken met de leuke mensen die je kent, maar zeker ook in het studentenleven oog te hebben voor jongeren die niet helemaal in het plaatje passen en daardoor erg eenzaam zijn. Als wij daar met elkaar oog voor hebben, dan wordt de wereld een mooiere plek om te zijn.”
