“Je moet met kanker de dingen blijven doen die je normaal ook zou doen”
Het is in de late namiddag en het huis van Marijke komt in zicht. Even voor aankomst wordt er een laatste blik op de telefoons gelegd. Vier gemiste oproepen van Marijke. De schrik slaat toe! Wat zal er aan de hand zijn? Er wordt direct besloten om terug te bellen. De telefoon gaat over en aan de ander kant van de lijn is een luchtige stem te horen. “Hee, ik ben onderweg naar de huisartsenpost. Ja… ik ben vanmiddag gebeten door een hond maar door de morfine voelde ik niks. Bij thuiskomst bleek de wond toch erger te zijn. Dus ik dacht toch maar even laten checken.” Een klein uur later worden we vriendelijk binnengelaten alsof er niets is gebeurd.
Een kleine rondleiding: In de gang hangt een collage van paarden en honden. In de keuken staan twee hondenbenches, de muren zijn groen en blauw. In de tuin staat een klein tuinhuisje. Het is een rustige buurt met voornamelijk ouderen. Marijke zelf, ook al is ze zestig, leeft nog voor het bewegen.
Eén van haar grootste passies is paardrijden: “Vroeger kon ik niet paardrijden want het was toch wel een elite-sport. Ik had negen broers en zussen dus het geld was er gewoon niet. Gelukkig is dat vandaag de dag wel anders.” Vol trots verteld Marijke over haar paard die gestald is in Elten. Ze heeft drie dochters waarvan de oudste haar passie voor paarden deelt. Marijke wijst naar een foto-collage aan de muur: “Die beige gekleurde is van mijn dochter. Daarmee wil ze gaan dressuur rijden.” De gespreksonderwerpen zijn licht en als Marijke praat is het soms moeilijk te geloven dat ze zo ernstig ziek is.
Toch merk je dat het geen alledaags gesprek is. Haar zinnen zijn luchtig, maar haar stem is beladen. Dit wordt duidelijk wanneer ze over haar werk en ook hobby praat: turnen. Ze werkt bij drie turnverenigingen waar ze lesgeeft aan senioren, kinderen en volwassenen. Senioren inspireren haar, de manier hoe zij, desondanks hun gebreken en oudersdomsziektes, alsnog de wil en drang hebben om te turnen.
“Dat ze een hartoperatie hebben gehad en dan zes weken later zie je ze weer bij de turnles. Dat is zo mooi dan: het doorzettingsvermogen. De kracht om door te gaan dat bewonder ik. Dan zeg ik altijd ‘ik hoop dat ik even oud als jullie mag worden’, nou ja… dan zal ik dat toch niet worden.”
Hierin hoor je het besef van de tekortkomingen die kanker met zich mee brengt: de vele dingen die Marijke hier moet laten voor wat het is. Ze heeft namelijk een zeldzame vorm van kanker waarbij de kankercellen sneller dan normaal groeien en verdubbelen.
De familie Vleeming heeft afgelopen zomer een mooie ruime tent gekocht waar ze graag nog mee zou willen kamperen in de zomer. Dat zit er hoogstwaarschijnlijk niet meer in. “Anders moeten we het maar in de achtertuin doen!”, lacht ze met een aarzelend gezicht.
Voordat Marijke moeder wordt werkt ze zonder diploma op kantoor, dit is heel bijzonder voor die tijd. Ze is dan ook de enige die de hele inventarisatie doet, zij heeft nooit kassaverschil. De gedrevenheid die ze zo bewondert bij ouderen is bij haar eigen terug te zien.
Nadat haar dochters naar de middelbare gaan neemt Marijke een cursus om van haar hobby haar werk te maken en gaat ze turntrainingen geven.
Beperkingen en buitensluiting: Marijke wil graag nog een keer naar de bioscoop, maar zelfs dit heeft ze twee keer af moeten zeggen door haar ziekte. Op de vraag welke film ze dan zou willen zien vertelt ze met een brede glimlach Mary Poppins. “Ik hou al van kinds af aan van Mary, hoe ze dan zo door de lucht vliegt.” Ze moet een beetje lachen. “Misschien houd ik daarom ook van turnen.”
Het racefietsen is ook weer een voorbeeld van haar passie voor bewegen en snelheid. Ze straalt als ze het erover heeft en je merkt dat haar levenslust niet weg is, maar wel veranderd. Stress heeft ze namelijk helemaal uit haar leven gewist. “Ik doe dan ook niet meer constant wat anderen willen maar denk veel meer aan mijzelf, misschien had ik dit wel eerder moeten doen. Het kan ook een oorzaak zijn van de kanker.
“Maar je moet wel de dingen blijven doen die je normaal ook zou doen”, zegt ze: “ik probeer dan ook te blijven bewegen.” Van pijn is ze het meest moe. Dit zorgt er wel voor dat ze soms niet kan turnen.
Haar sterke persoonlijkheid en gedrevenheid komen telkens naar boven. Misschien is dit dan ook de reden dat zij nauwelijks sociale uitsluiting ervaart. Maar hoe zit het dan met mensen die dat wel ervaren? Volgens haar hangt dat ervan af hoe je in het leven staat. Zo heeft Marijke voor elk probleempje wel een oplossing, bijvoorbeeld een luidsprekerbericht naar een grote groep contacten op WhatsApp sturen. Zo hoeft ze niet elke keer het verhaal aan iedereen uit te leggen en kan het over andere dingen gaan dan de ziekte.
Dat is ook een reden dat Marijke haar pruik draagt, dan hoeft het niet elke keer te gaan over de ziekte. Maar ook omdat ze niet mensen wil opzadelen en confronteren met haar kanker. “Ik ga altijd zonder pruik naar turnen maar als ik naar de Aldi ga, dan gaat de pruik standaard op.”
“Mensen in de buurt die zien mij dan lopen met hoofddoekje op of zonder pruik en die vinden het heel moeilijk mij te benaderen: ‘hoe moet ik dat vragen?’ Dan begin ik een praatje met ze en zeggen ze ‘oh wat vind ik dat knap!’.”
Door haar kanker merkt zij ook dat sommige mensen juist in overvloed langskomen en aan haar vragen hoe het is. Daar wordt ze soms wel een beetje moe van om constant uit te moeten leggen hoe het gaat. Toen ze op werk hoorde dat Marijke kanker had, merkte ze wel dat ze als ziek persoon werd gezien.
“Jeannette, mijn leidinggevende wist niet hoe ze hiermee om moest gaan en ik werd ineens als laatste gevraagd voor werkverplichtingen. Ik moest toen duidelijk tegen haar zeggen dat ik bij dingen betrokken wil worden.”
Als haar dochter Valery gaat turnen vindt Marijke het zielig dat zij elke keer weer moet uitleggen hoe het met haar zieke moeder gaat. “Ik ga dan toch zelf mee zodat ik de vragen kan beantwoorden en Valery kan turnen. Voor haar is dat ook tijd om te ontsnappen aan mijn ziekte.”
Twee uitersten: Het is voor Marijke duidelijk geworden dat mensen op het uiterste zitten met hun gevoelens over kanker: enerzijds willen ze er heel erg voor je zijn en anderzijds weten ze niet hoe ze met je om moeten gaan. Zelfs haar huisarts komt vaak langs, zij zou één keer in de zes weken langs komen maar komt nu zelfs al na twee weken. Dat vindt Marijke wat benauwend.
Ze brengt wel gelijk een nuance over haar huisarts: “Aan de ene kant vind ik het ook wel fijn. Mijn schoonvader was aan het dementeren en had een huisarts die nooit is langs geweest. Zelfs toen mijn schoonvader overleed, moest mijn schoonmoeder vragen of de huisarts een keer langs wilde komen. Toen is hij uiteindelijk wel langs geweest, maar dat vind ik een slechte zaak.”
Ondanks Marijke’s positieve houding zijn er ook een veel vragen en onzekerheden. “Een hoop mensen hebben medelijden, maar die begrijpen het niet. Ik ook niet. Waarom ik dit heb gekregen? Waarom mij dit moet overkomen? Iemand die zo gezond leeft. Maar ja.. dat is het met kanker.” Haar blik verwaterd en haar stem aarzelt. De impact die deze ziekte met zich meebrengt wordt als maar duidelijker.
Als Marijke op de valreep wordt gevraagd of ze nog iets aan anderen wil meegeven vertelt ze dat je moet blijven doen wat je altijd al hebt gedaan. “Niet je leven drastisch gaan veranderen. Maar als het niet meer mogelijk is dat ik door deze ziekte niet kan leven hoe ik wil en als een kasplantje in huis moet zitten, dan kies ik toch voor euthanasie.”
De diagnose: Met een gebroken been belandt Marijke zo’n twee jaar geleden in de ziektewet. Tijdens deze periode voelde ze een niet-te-plaatsen pijn. Nadat ze naar de gynaecoloog was geweest bleek dat ze baarmoederhalskanker had. Haar baarmoeder is operatief verwijderd, maar na een tijdje voelde ze weer eenzelfde soort pijn. Alle alarmbellen gingen rinkelen bij Marijke. Na een echo bleek het weer mis te zijn.
