Onderweg, maar waar naartoe?

Beeld: Hendrina de Graaf

Door: Hendrina de Graaf

Hij is niet religieus, maar ook geen atheïst. Hij heeft misschien een hartkwaal, maar misschien ook niet. Hij heeft geen idee wat zijn levensdoel is, maar vindt het ook geen punt als zijn leven vandaag afgelopen is. Rake uitspraken zijn niet zo aan hem besteed. Dat zegt hij niet alleen, dat blijkt ook uit zijn antwoorden. Veel nuances, weinig harde uitspraken of feitelijke conclusies. Zijn antwoorden zijn aarzelend, op het irritante af. In gesprek met Robert van Loon (23) uit Ede.

We zitten in de grote kerkzaal van de Vrije Evangelische Gemeente in Bennekom. De temperatuur is tegen klappertanden aan. Onze stoelen staan recht tegenover elkaar. Tussen ons in een tafel die voldoende afstand waarborgt. Robert draait af en toe een kwartslag op zijn stoel en kijkt dan peinzend in de verte. Pelt een mandarijntje en drinkt wat water. Publiek is er ook; klasgenoten van Robert blikken mee als hij ons een kijkje in zijn hart gunt.

Misschien wel een beetje gek om je hart zo open te leggen voor klasgenoten.
‘Ik vind van niet. Ik vind dat mensen te vaak de fout maken om iemand alleen als klasgenoot te zien. Je kunt ook zeggen: je ziet elkaar als mens, zonder dat je elkaar in het frame ‘klasgenoot’ zet. Ik houd niet zo van framing. Ik ben meer een nuance persoon. Nuances vertellen veel meer hoe de werkelijkheid is. De nuance aanbrengen en begrijpen, dat vind ik juist heel belangrijk.

Waarom is dat voor jou zo belangrijk?
Omdat nuance voor mij gelijk staat aan duiding. Duiding en nuance gaan hand in hand. Ik zie mezelf als duider, als iemand die dingen uitlegt aan het publiek. Dat publiek kan media publiek zijn, maar ook medestudenten.
Ik duid graag onderwerpen uit de maatschappij, ik wil zaken uitleggen of corrigeren. Zoals het vuurwerkverbod waar veel negatieve reacties op komen. Ik probeer dan uit te leggen: het belast de zorg behoorlijk, en dat is dit jaar niet handig.

Wie ben jij volgens je vrienden?
Nieuwsgierig, altijd bezig, een beetje raar, vertrouwenspersoon, levensgenieter en klein beetje gek. Ja… zoiets? Ik vraag niet aan mensen hoe ze me zien. Daar ben ik niet mee bezig. Als je aan mensen vraagt hoe ze je zien, geven ze je feedback. Ze kunnen dan zeggen: ‘Ja, Robert, ik zie jou als iemand die heel veel aan het werk is, misschien moet je wel minder werken.’ Maar ik heb geen interesse in dit soort impulsen, dat wil ik niet meer. Ik wil juist m’n eigen lijn trekken. Mijn eigen leven leiden. Ik ben dus eigenlijk helemaal niet bezig met dingen als: vinden andere mensen het goed wat ik doe? Ik probeer dat juist los te laten.

Je vraagt niet aan anderen hoe ze naar je kijken. Toch kom je met een uitgebreid antwoord als ik daarnaar vraag. Hoe kan dat?
Omdat ik denk dat andere mensen mij zo zien. Ik denk dat iedereen een beeld van zichzelf formeert op basis van zijn gedachten, misschien met nog wat feedback van anderen. Maar ik denk dat je altijd een beter beeld van jezelf schetst dan de werkelijkheid is.

Hoe zou jij jezelf omschrijven?
Ik ben een genuanceerde levensontdekker. Genuanceerd omdat ik alles een beetje overdenk. Een levensontdekker omdat leven lastig is en ik dat nog volop aan het ontdekken ben. Het leven… ja… ik leef het leven, dus ja.

“Als ik dan toch dood neerval, kan het mij wat schelen.”

Dat klinkt niet heel hoopvol.
Ja, hoopvol. Hoe hoopvol is het leven voor iemand? Wat betekent het leven? Voor mij is het leven een soort ontdekkingstocht met een kleine waarschuwingstoon achterin.

In de familie van Robert heerst een hartkwaal. Zowel zijn vader, zussen als andere familieleden hebben er last van. Zij hebben het vast laten stellen. Hoewel Robert af en toe denkt te merken dat hij hartklachten heeft, wil hij zich toch niet laten onderzoeken.

Je leeft liever in onzekerheid.
Ja, ik vind het veel fijner om er niet mee bezig te zijn. Op het moment dat ik weet: ik kan doodgaan en dit zijn de symptomen, dan zou ik er veel meer mee bezig zijn. Daar heb ik helemaal geen zin in en daarom laat ik het niet vaststellen. Als ik dan toch dood neerval, kan mij het wat schelen.

Hoe belangrijk is het leven dan voor jou?
Het leven stelt voor mij aan de ene kant veel en aan de andere kant weinig voor. Aan de ene kant zijn wij maar kleine, nietige wezens in een oneindig groot heelal. Wat maakt één mensenleven meer of minder dan uit? In dat opzicht stelt het leven niets voor. Aan de andere kant zijn er mensen die wel iets van het leven hebben gemaakt. Einstein bijvoorbeeld, hij inspireert nog steeds mensen. Zijn leven was heel waardevol. Op dit moment leef ik niet zo’n leven. Ik ben niet iemand die verandering brengt in het leven op aarde of dat het voortbestaan op aarde van mij afhangt. Maar tegelijk is het ook niet zo dat ik niet wil leven. Ik ben niet van plan om uit het leven te stappen.

De vraag is niet hoe belangrijk het leven van Robert voor anderen is, maar hoe belangrijk jouw leven voor jou is.
Ik ben een heel nuchter persoon. Ik ben er niet mee bezig dat het leven elk moment kan eindigen. Ik geniet echt wel van het leven, het is hartstikke leuk. Als ik niet van het leven genoot, was ik er allang uitgestapt. Het is niet zo dat ik naar de GGZ ga en zeg: ‘Dokter, ik wil graag dood, kun je me even naar de euthanasiekliniek brengen?’ Maar als ik die ‘fantastische’ hartaanval krijg, dan zie ik wel weer. Wat kan ik er actief aan veranderen? Ik hoop alleen dat ik doodga op een leuke manier.

Voor iedereen is de levensreis een grote ontdekkingstocht hoe het leven werkt.

Weet je waarom jij op deze wereld bent?
Geen idee. Ik kan wel zeggen: het was die keer dat ik een man tegenkwam die bijna stikte, en ik vervolgens 1–1–2 belde, en ik bij hem bleef. Of die keer dat een jongen naast me in elkaar zakte en ik dacht hem te moeten reanimeren. Maar het grote doel? Nee. Geen idee. Het boeit me ook niet. Ik kan wel zeggen: Robert, jij bent op de wereld gekomen om de verhalen van andere mensen te vertellen, maar dat vind ik een beetje een cliché. Robert, je bent op deze wereld gekomen om het woord van God te verspreiden.’

Hij valt even stil, staart in de verte, maar gaat dan toch door:

‘Misschien is dit het verhaal van de grote profeet Robert die de mensheid terug naar het christendom of een nieuwe religie brengt. En dat dit het begin ervan is.’
Dan, cynisch: ‘Misschien ben ik de reïncarnatie van Jezus wel, weet ik veel.’

Je noemt jezelf ook een levensontdekker. Is het leven voor jou ook een soort reis?
Voor wie is het leven geen reis? Vanuit forenzenstad Zwijndrecht langs een school in Utrecht naar een HBO in Ede, dat is voor mij de reis. Iedereen heeft een reis. Als je zegt dat je geen reis doormaakt in het leven, sorry, maar dan leef je het leven niet. Daarin ben ik heel ongenuanceerd. Voor iedereen is de levensreis een grote ontdekkingstocht hoe het leven werkt. En in die ontdekkingstocht leer je jezelf kennen, ga je zelf op pad en leer je mensen kennen die je grootste vrienden, maar ook je grootste vijanden kunnen zijn.

Bereid je je voor op het einde van die reis?
Ik heb de ruwe schetsen klaar van mijn testament. Dat komt omdat het handig is om een testament te hebben. Ik heb het een jaar of twee jaar geleden opgesteld. Toen dacht ik: wat wil ik eigenlijk als ik dood ben? Ik wil graag een begrafenis, een eenvoudige kist en geen uitgebreide ceremonie. Een kerkdienst en een overdenking spreken me wel aan, al ben ik geen lid van een kerk. En doe maar bloemen, bloemen vind ik leuk. Verder denk ik er niet echt over na. Vroeger, toen ik nog religieus was, was het simpel: je ging naar de hemel. Maar tegenwoordig ben ik er niet echt mee bezig wat er na de dood komt.

Wat wil je tenslotte nog meegeven aan andere reisgenoten?
Het leven is kort. Geniet er daarom van. Het leven is veel tekort om er niet van te genieten.’