Nerelere gitsem nerelere gitsem diye düşünürken, Instagram’da Aysun Sökmen’in (diğer adıyla Aysun the Sütçü) hesabında Tezekevleri Doğal Yapı Gönüllü çalışma ilanını gördüm.
Hızlı bir başvuru sürecinin ardından yanıma iki arkadaşımı da alarak Silivri’nin bir köyündeki Gündönümü Çiftliği’ne vardık. Aysun Sökmen, çiftliğindeki Tezekevleri Doğal Yapı çalışmasını 8bin100 Projesi için başlatmış. 8bin100 bir mini proje tasarım çalışması. Örneğin bir fikriniz var, ama hemen kırsala göçüp, her şeyinizi satıp denemek size riskli geliyor. İşte bu noktada Aysun Sökmen size bir deneme alanı sunuyor. Projenizi yazdıktan ve kabul aldıktan sonra belirli bir süre zarfında Gündönümü Çiftliği’nde hayalinizi hayata geçiriyorsunuz. Aysun the Sütçü’nün detaylı anlatımı bu linkte. 8bin100'le paralel olarak burada eğitimler verilmesi planlanıyor ve eğitim katılımcıları Tezekevleri yapılarından faydalanabilecekler.
Benim doğal yapılarla olan tek bağlantım sadece daha önceki permakültür eğitimlerindeki teorik 2–3 saatten ibaret. Burası ise tamamen bir uygulama alanı. Atölyenin yürütücüsü Matthieu Pedergnana ve Xavier Allard bu alanda oldukça deneyimliler. Matthieu Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde, saman balya yapılarda toprak sıva yöntemleri üzerine doktorasını yapıyor ve proje kapsamında çiftlikte geçen sene Xavier ve ekip arkadaşları ile beraber 3 adet doğal yapı inşa etmişler.
Bu yapılar aynı boyutta fakat farklı yapı malzemesi ve teknikle inşa edilmiş. Böylece bu 3 yapı enerji ve yalıtım açısından test edilebilecek. Kış ve yaz aylarındaki durumlarına bakılacak. Örneğin kerpiç duvar yazın evi soğuk tutuyor, kışın sıcak tutuyor. Tüm bu analizler sonrasında raporlama yapılacak.
7 gün geçirdiğim atölyede sıva yapmadan, bildiğiniz ağır inşaat işçiliğine bir çok farklı işle ilgilendim. Biz ağırlıklı olarak ortak kullanım alanı olan banyo inşaatında çalıştık. Burası Aysun the Sütçü’nün çifliğindeki atölye katılımcılarının kullanımı için hazırlanıyor.
Oldukça estetik, rengarenk bir banyo burası. İçinde kompost tuvalet ve gri su atık sisteminin de bulunduğu, ısınmanın güneş enerjisi ile sağlandığı, sürdürülebilirlik esaslarına göre inşa edilmiş bir yer. Biz ise ekip olarak sıvaları düzelttik, yeni sıvalar yaptık. Dış sıva çalıştığımız için uyguladığımız karışım killi toprak, saman, su, kum ve yağmura dayanaklı olması için duvar kağıdı tutkalından ibaretti. Bu oldukça zevkli bir çalışma, ıslak sünger ile üzerlerinden geçip finalize ettik.
Yoğun olarak yaptığımız bir diğer iş ise “tadelakt sıva”ydı. Tadelakt sıva aynı zamanda Fas sıvası olarak da biliniyor ve benim doğal yapılara dair en çok merak ettiğim tekniklerden biriydi. Bu yöntem, daha çok banyolarda, hamamlarda, dekor amaçlı tavan ve duvarlarda kullanılıyor. Su geçirmez bir özelliği var. Tadelakt oldukça zahmetli, süreci saatler ve günler sürebiliyor. Kireç, su ve toz boya karıştırılarak hazırlanıyor.
Duvara sıva yapar gibi sürdükten sonra, yüzeyi pürüzsüz bir taş ile yuvarlak daireler ile üzerinden geçtik. Taş ile üzerinden geçtikçe rengi ve yapısı değişiyor. Bunu yaparken doğal sabun ile yüzeyi ıslattık. Doğal sıva kullanmak önemli çünkü sentetik sabunlar hem sıvaya zarar veriyor hem rengini değiştiriyor. 2 kat yaparak süreci tamamladık. Renkler sıvanın özelliğinden dolayı parlak ve canlı oldu, banyo gökkuşağına döndü.
Tadelakt sıva haricinde banyo için bir de doğal boya uygulaması yaptık. Doğal boya karışımı ise çavdar unuyla yapılıyor. 1 bardak çavdar unu, 3 bardak su ile lapa oluşturduk. Seçtiğimiz toz boya ile 1 kova kile 1 kova unlu lapa olacak şekilde karıştırdık. Doğal boyada renkler çok canlı duruyor ve boyanın yapısı kadife gibi.
Bu teknikleri nerede kullanırıma dair şu an aklıma gelen ilk fikir balkonu renklendirmek üzerine. Şöyle Frida Kahlo’nun evi gibi Meksika tarzı bir balkon yaratasım var.
