Galileo’nun Israrı : “Eppur si Muove!”

Modern fiziğin babası olarak anılan Galileo Galilei, Orta Çağ’daki ‘gerici’ bilim anlayışının karşısında devrim yaratmış; astronomi, fizik, matematik, felsefe ve mühendislik gibi alanlarda oldukça yenilikçi bir bilim anlayışı getirilmesine katkısı olmuştur. Bu yazıda biyografiden çok, bir olguya ‘Neden ?’ sorusunu sorabilmenin önemini göreceğiz. Öncelikle hafızamızda yer edinen “Eppur si Muove! (Ama yine de dönüyor!)” sözünün ortaya çıkmasını sağlayan Galileo’nun teleskop serüvenine bakalım.

Her ne kadar Galileo, teleskobunu 1609 yılında geliştirse de, basit mercekli dürbünler zaten kullanımdaydı. Tabii ki bunlar astronomik gözlemler için yetersizdi; Galileo ise dürbünü, bir gezegeni inceleme amaçlı kullanımı için geliştirdi ve günümüz teleskoplarının temelini atan teleskobu icat etti. Bu teleskopla Ay’ ın kusursuz küre şeklinde olmadığını saptadı. Galileo’nun kaleme aldığı ‘İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyaloglar’ adlı kitabından bir alıntı yapmak isterim:

1610’da Venedik’te İngiliz elçisi olan Henry Wootton’un Kral I. James’e yazdığı mektuptan:

+Saygıdeğer Kral Hazretleri, Galileo isimli astronom Ay’ın dağlık taşlık bir yer olduğunu söylüyor.

-Ne, hani kristal bir küreydi Ay?

Galileo’nun resimdeki teleskobuyla Ay’ın kraterlere sahip olduğunu keşfetmiştir. Ayrıca yerlilere bir başka teleskobunu tanıttığı resim de aşağıda bulunuyor:

Ayrıca Galileo, geliştirdiği teleskobuyla Jüpiter’in uydularından 4 tanesini keşfetmiş ve gözlemlemiştir.

Kolektif Bilim’in Serüveni

Polonyalı Kopernik 1530 yılında tamamladığı, “De Revolutionibus(Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine” adlı çalışmasıyla Dünya’nın günde bir kez kendi ekseni etrafında, yılda bir kez de Güneşin etrafında döndüğünü 6 bölümde açıklamıştır. Orta Çağ Kilise anlayışına karşı bir tez niteliğinde olan bu çalışmayı Galileo da desteklemiştir. Ancak o zamanlar Papa’ya karşı gelmek kötü karşılanıyordu, İncil’deki bazı kısımlar dünya merkeziyetçiliğini destekliyordu.

Papa’nın emriye 1616 yılında Galileo’ya tezinden vazgeçmesini ve bu alanda çalışmaması için 10 yıl yasaklama kararı verdi. Ancak bu süre zarfında yukarıda bahsettiğim ‘İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyaloglar’ adlı kitabını yayınladı. Kitapta, Papa’nın sözlerini bir karakterin ağzından yazarak anlatmış ve bu durum Papa’yı sinirlendirmiştir. Roma’ya savunma yapması için çağırılan Galileo, diyalogları okuyanların bu konuşmanın Kopernik Tezi’nin savunması olduğunu öğreneceğini söyledi. Ancak Enginizisyon Mahkemesi karşıt fikirli kararından dönmedi, aksine kendi tezlerini kabul etmesini zorladı. Bir rivayete göre Galilei, ‘Dünya Merkeziyetçiliğini’ kabul etmiş denilse de sonrasında bu meşhur sözü söylemiştir:

“Eppur Si Muove”

Mahkeme kararı sonucu hayatının sonuna kadar ev hapsinde yaşayacağı yönündeydi. Hapis yıllarında “İki Yeni Bilim” adlı kitabını yazdı ve kinematik ile maddelerin kuvveti üzerine bilimsel çalışmalarda bulundu. Bu kitap Albert Einstein tarafından yıllarca övülmüştür.

Her ne kadar Kilise Galilei’yi yargılasa da bugün Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğü gerçeğini kabul etmiş durumda.