Verbindingen leggen in de praktijk
Systeemblog — 4 juni 2015 — door Paulien
Het is een heerlijke, zonnige dag in Nijmegen. Voordat ik, Paulien, docent aan de HAN, naar onze eerste afspraak van de jongLAB teamdag fiets, check ik even het programma via Trello. Trello is een nieuwe app op mijn telefoon, we gebruiken deze app in het jongLAB om to-do lijstjes te maken en ons jongLAB samen te managen. Nog even wennen, maar best handig!
Marlieke, Wieteke en ik gaan vandaag twee nieuwe jongLABleden ontmoeten: Luuk van welzijnsorganisatie Tandem en Marjo van de Gemeente Nijmegen. Later op de middag staat er een follow-up gepland met drie jongeren die we vorige week op straat hebben ontmoet op plein ’44. Ze willen hun verhaal over jong zijn in Nijmegen graag met ons delen, ik ben benieuwd!
Luuk: “het systeem moet betere antwoorden vinden voor jongeren”
Eerst ontmoeten we Luuk: groot en stoer met een onmiskenbaar Nijmeegs accent. Hij vertelt: “Vroeger was ik zelf veel op straat, ik paste ook niet altijd goed in het systeem. Via het MBO en HBO (Cultureel Maatschappelijk Werk) werd ik eerst junior en later senior jongerenwerker bij Tandem. Nu ben ik voor de helft van de tijd projectleider van ‘Jeugd Actief en Kansrijk’. Voor de andere helft van de tijd ben ik productontwikkelaar voor talentontwikkeling.” Luuk heeft dat wat hij zelf weleens gemist heeft in zijn jeugd omgezet in actie. “Waar je me ‘s nachts wakker voor kan maken zijn jongeren die niet in het onderwijssysteem passen. Hoe kun je onderwijs zo ontwerpen dat het goed bij leerlingen past, goede flexarrangementen, zeg maar. Ik heb een concept ontworpen voor een tussenklas voor jongeren die zijn afgewezen bij het ROC en uitvallen binnen het VO maar toch leerplicht hebben. Zij dreigen dan echt buiten de boot te vallen. Het project is succesvol, velen beginnen uiteindelijk toch aan het ROC, dat is mooi.” Luuk vertelt over zijn krachtgerichte talentaanpak waarbij de stem van de jongeren centraal staat, en ook positieve berichtgeving. “Wij bellen de ouders vooral op om te vertellen als het goed gaat!”
Als we hem vragen waar het jongLAB de komende tijd aan zou kunnen bijdragen is hij scherp: méér commitment voor jongeren die buiten de boot dreigen te vallen. Laten we voor hen een plek vinden, op school, in de arbeidsmarkt, in de samenleving. Dat kan bijvoorbeeld door een betere samenwerking tussen professionals en organisaties onderling, met name het onderwijs en de gemeente kunnen elkaar hierin versterken. En: heel graag iets doen aan dat bos van regelgeving en waar zowel organisaties als jongeren in verdwaald raken. En gezamenlijk maar vooral met jongeren kunnen we een antwoord vinden voor jongeren die geen startkwalificatie hebben. “Het draait om die jongeren.”
Inderdaad, interessant thema voor het jongLAB: hoe kun je goede initiatieven ontwerpen en ondersteunen voor jongeren die tussen wal en schip vallen? Bijvoorbeeld van onderwijs naar arbeidsmarkt (vaak jongens) en/of niet goed bereikbaar en zichtbaar zijn (meer meiden). “Neem vooral mij en ook de Jimmy’s mee in wat je doet!”, sluit Luuk af. Dat gaan we zeker doen!
Marjo: “Laten we goed aan anderen kansen laten zien die uit jongLAB komen”
Daar waar Luuk spreekt over de wens om een meer integrale aanpak in het netwerk van professionals, praat Marjo even later op het terras van het Bakkerscafé (trouwens een mooie social enterprise!) over een meer ‘gekantelde’ aanpak waarbij de capaciteit van burgernetwerken beter benut worden. Marjo wil, heel graag meedoen met jongLAB. Zij is de afgelopen jaren betrokken geweest bij de transitie zorg en welzijn en en het wijkgericht werken, (o.a. bij de oprichting van de wijkteams en STIP’s). De leukste uitdaging ligt voor Marjo in het leggen van verbindingen met burgers, een relatie opbouwen en het faciliteren van burgerinitiatieven. “In mijn werk blijkt het ophalen van nieuwe perspectieven en verhalen best moeilijk. Mijn ervaring is dat ondanks dat we onwijs ons best doen, toch sommige stemmen niet gehoord worden. Nieuwe stemmen en verhalen horen vraagt veel investering qua tijd, ik ben dan ook benieuwd hoe nieuwe strategieën, nieuwe manieren om samen met burgers te werken de beleidspraktijk kunnen vullen.” Het jongLAB is voor Marjo interessant aangezien ‘jeugd’ een aandachtsgebied is binnen de gemeentelijke wijkaanpak. Hoe kunnen we hier goed mee bezig gaan binnen de huidige transitiedynamiek om gekanteld, vanuit het jeugdperspectief, te werken? Marjo vertelt dat ze het belangrijk vindt dat het werk van jongLAB verduurzaamt. “We moeten de kansen laten zien die eruit komen. Wat kunnen wij betekenen voor anderen. Ik denk dat als het duidelijk wordt wat mensen aan jongLAB zouden kunnen hebben, zij zich ook zullen verbinden met de inhoud daarvan. Daar wil ik me voor in zetten.”
Vanuit het diverse labteam zie ik al vruchtbare sessies voor me. Want hebben Marjo en Luuk niet de expertise en positie in NIjmegen die elkaar super goed zouden aanvullen in hun uitdagingen?
Eigen reflectie: wat is het nut van jongLAB?
Door de gesprekken heen en het nabespreken samen, komt een thema steeds terug: wat is het nut van het jongLAB, en voor wie? Door met de verschillende partijen te praten over het lab en wat het moet opleveren zijn we gedwongen dit goed scherp te krijgen samen, als labteam. In de gesprekken zijn we eigenlijk bezig om een sociaal innovatieve visie die de Kennislanders met zich meenemen gedeeld te krijgen. Het voelt een beetje als onderhandelen, waarbij we de Nijmeegse situatie, ideeën en opvattingen er aan toe voegen om het ook toepasbaar te maken voor een innovatief experiment in onze stad, met onze mensen en bestaande goede praktijken. Wat ons bindt is dat we allemaal erg graag het perspectief van de jongeren in Nijmegen als uitgangspunt willen nemen om vanuit de gezamenlijkheid aanknopingspunten te vinden voor de huidige jeugdbeleidspraktijk. Maar draait het dan alleen om de jongeren? En is wat er nu al is dan niet goed genoeg? Of zit de crux toch meer in de verbindingen tussen alle praktijken en mensen die nu al keihard bezig zijn om ‘goed jong zijn’ mogelijk te maken? Zoals Luuk eerder aangaf lijken we namelijk vaak dubbelop bezig te zijn om hetzelfde te bereiken, waarbij uiteindelijk het doel gemist wordt. En zoals Marjo bespreekt zou beleid en burgers elkaar meer moeten versterken, in plaats van uitsluiten.
Vanuit alles wat ik nu gelezen en inmiddels een beetje ervaren heb, zie ik het jongLAB als een procesmethode om de sociale en professionele relaties die er zijn in Nijmegen te verbinden en te versterken. Dat noemen we in het sociaal werk ‘empowerment’ van de bestaande (of ontbrekende/verstoorde) relaties. Dat beperkt zich in het lab niet tot één doelgroep, maar richt zich juist op de verbindingen tussen alle betrokkenen (jeugdwerker, ambtenaar, docent, jongere) en instituties (overheid, onderwijs, welzijnswerk, civil society). Het doel is om een samenwerking te faciliteren die alle kennis en expertise benut, van gelijke waarde maakt èn samenvoegt tot zinvolle ‘bottom-linked’ innovaties. Dit raakt de kern van het sociaal-democratische gedachtengoed dat door de EU is omarmd als kader voor sociale innovatie; door meer multidisciplinair samen te werken vanuit de ‘burgerlogica’, kan er meer duurzaam en waardengericht aan maatschappelijke welzijnsdoelstellingen gewerkt worden. Bovendien zou deze co-creatie (in al haar complexiteit en rommeligheid) meer experimenteerruimte opleveren voor daadwerkelijke innovatie. Ideaal! En erg passend bij het Welzijn Nieuwe Stijl gedachtengoed. Ok, tot zover de theorie… Ik ben zo benieuwd hoe dit in de echte praktijk zal uitpakken hier in het Nijmeegse, kan niet wachten tot meer ‘levende’ ervaringen.
