De kracht van ‘Het Zaad van Karbaat’

door: Veerle Redeker

Niet de kracht van zijn zaad maar van de documentaire hè. Want wat een opmerkelijk verhaal wordt er verteld in de korte film: ‘Het Zaad van Karbaat’. De goedlachse dokter die in de jaren 1965 tot en met 2009 tientallen vrouwen heeft geïnsemineerd met zijn eigen zaad, zonder dat deze vrouwen dit zelf wisten. Jan Karbaat, een man die niet te vertrouwen bleek. De driedelige documentaire reeks ‘Het Zaad van Karbaat’ laat dit gevoelige onderwerp op een krachtige manier zien. De serie neemt je mee in de trauma’s van ouders, het ongeloof en de acceptatie van de kinderen en de motieven van donoren. Indrukwekkend hoe alle kanten van dit absurde verhaal respectvol worden belicht.

Miriam Guttmann heeft rekening gehouden met de kwetsbaarheid van deze zaak. Dat is te zien in haar documentaire. In de eerste aflevering laat ze de ouders, met name de moeders, aan het woord die slachtoffer zijn geworden van Karbaat zijn praktijken. Er is veel emotie te bekennen bij de ouders. Gutmann laat de moeders hun gevoel omarmen en brengt dit over op de kijker zonder dat het té emotioneel wordt. De tweede aflevering gaat over de kinderen van de dokter, wat er wel eens 250 tot 300 kunnen zijn, volgens een van de donorkinderen. In de documentaire worden de overeenkomsten van alle kinderen goed belicht. De echte Karbaat-handen en de typerende mond komt vaak voorbij. De laatste aflevering is belangrijk voor de kijker. Hierin wordt duidelijk dat het nog wel eens gevaarlijk kan zijn om zoveel broers en zussenzussen en broers te hebben.

250 kinderen

De documentairemaakster heeft in 2018 al een eerdere documentaire gemaakt met dezelfde naam. naam ‘Het Zaad van Karbaat’. Omdat deze documentaire een succes was besloot ze het verhaal uitgebreider te vertellen. Er komen nu meer ouders en kinderen aan het woord en een zaaddonor met ongeveer 250 kinderen verteld zijn verhaal. Deze donor heeft bij de kliniek van dokter Karbaat vaak, maar dan ook echt heel vaak, zijn sperma achter gelaten. Jan Karbaat is zelf overleden en kan dus zelf niet meer benaderd benaderd meer worden voor een samenwerking aan de documentaire. Maar door deze donor aan het woord te laten begrijp je wel beter hoe dat werkt in iemand zijn hoofd, want waarom zou iemand in vredesnaam zoveel nakomelingen willen?

De titel van de documentaire klopt, het is fantastisch hoe sommige beelden zijn gemonteerd en het verhaal wordt krachtig en niet te theatraal neergezet. Het Zaad van Karbaat, een drie delige documentaire die je gezien móet hebben.