‘Gekkenwerk’: het verhaal van een verslaggever die vergeten oorlogen laat herinneren

Geschreven door Eva Stronkhorst

‘Duizend bommen en granaten!’ Ze zijn te vinden op de pagina’s in het boek van Minka Nijhuis. Ze heeft haar dagen als oorlogsjournalist vastgelegd in haar boek ‘Gekkenwerk’.

Het verhaal begint hoog in de lucht, Lotte schrijft brieven naar haar neef Wim. Eerst vanuit het vliegtuig als stewardess en later als freelance journalist vanuit verschillende landen. Door het alter ego Lotte doet Nijhuis haar verhaal over de vele landen en oorlogen waar ze is geweest. Als stewardess kwam Nijhuis overal ter wereld, zo ook in Cambodja waar haar verhaal als journalist begint. Ze was hier ooggetuige van de terugtrekking van het Vietnamese leger de Rode Khmer. Zo ontmoet Lotte in het boek een ooggetuige van de oorlog: ‘Voor het eerst sinds de Rode Khmer hem en zijn familie die fatale dag van 17 april 1975 uit zijn ouderlijk huis naar het platteland had gejaagd, had hij het aangedurfd terug te keren.’

Schoonheid en een dosis realisme

Lotte ontmoet nog veel meer mensen in het begin, later worden deze vreemdelingen vrienden en collega’s. De karakters in het boek worden levendig omschreven, waardoor je ze goed leert kennen. Lotte beschrijft de gebeurtenissen tot in detail in haar brieven. Je krijgt een goed beeld hoe het is als journalist in een oorlogsgebied. Door de connecties die ze opbouwt, krijgt ze kansen om mee te gaan naar het front of kampen met verzetsstrijders. Zo maakt ze de oorlog van dichtbij mee.

Nijhuis schrijft realistisch over de oorlogen en maakt het niet mooier dan het is. En dat is misschien juist de schoonheid van het boek. ‘Phnom Penh is zo’n verweesde stad. Tijdens het bewind van Pol Pot was het een spookoord waar slechts de elite van de Rode Khmer woonde. De meeste oorspronkelijke bewoners vonden de dood. Nieuwkomers van het platteland hebben hun intrek in de verlaten huizen genomen. Ze gedragen zich eerder als kampeerders dan als bewoners. Er is geen sociale cohesie en het is ieder voor zich om te overleven.’

Nijhuis schrijft realistisch over de oorlogen en maakt het niet mooier dan het is.

Kennis = macht

Als je normaal een vaste Donald Duck lezer bent, zal je het met dit boek moeilijk krijgen. Er staan regelmatig woorden in die je de gemiddelde mens niet hoort zeggen. Daarnaast komen er in het begin veel namen voor, ik raakte zelf een beetje de weg kwijt tussen alle plaatsnamen en karakters in het boek.

Voor de journalist is dit een perfect boek om te lezen als voorbereiding op het werkveld, een echte roman is dit boek niet namelijk. Het is een combi van een roman, een autobiografie en een handleiding voor een (oorlogs)journalist. Er staan genoeg tips in van andere journalisten die Lotte ontmoet. Zo wordt het volgende haar op het hart gedrukt door een bekende oorlogsjournalist: ‘Wij oorlogsverslaggevers dienen maar één baas en dat is de waarheid.’ Een goede les voor een journalist.

Ook van haar eigen ontdekkingen leert ze veel. Zo merkt ze bijvoorbeeld hoe belangrijk goede contacten en veel kennis is. Belangrijk voor haar werk, maar nog belangrijker om te overleven. Dat overleven lukt Lotte wel, ze is niet snel bang en dat is haar grootste kracht. ‘No guts, no glory.’

Ervaringen van ver weg nu dichtbij

Het boek neemt je mee naar een werkveld tussen duizend bommen en granaten. Het heeft mij als lezer een beetje laten ervaren wat voor ‘gekkenwerk’ dat is. Het is een aanrader voor iedereen die graag een inkijkje wil in de wereld van vergeten oorlogen en hun bekend makers.