Onzichtbare problemen van het nieuws

Wat op het nieuws komt is waar. Toch? Of ligt dit toch ingewikkelder dan gedacht? De wereld lijkt elke dag weer te vergaan als je het nieuws moet geloven. Het nieuws zou een betrouwbare bron moeten zijn van informatie, maar tegenwoordig heeft de kwantiteit het gewonnen van de kwaliteit.

De schrijver

Rob Wijnberg, voormalig schrijver van columns in de Telegraaf, ex-hoofdredacteur van nrc.next en oprichter van het online journalistiek platform De correspondent, heeft zijn bril als columnist en journalist afgezet om het boek ‘De nieuwsfabriek’ te schrijven. Het boek legt een vergrootglas op journalistiek in het breedste zin van het woord. Nieuws wordt te snel gepubliceerd, er is meer oog voor entertainment dan voor serieuze zaken. Artikelen worden aangepast, zodat dure merken en diensten ook willen adverteren. Deze deuren worden geopend in het boek ‘De nieuwsfabriek’.

‘’Van een paar dingen ben ik echt geschrokken.’’

Bizarre ontdekkingen

Ik, een van de miljoenen nieuwsconsumenten in ons land, heb door de tijd heen onbewust oogkleppen opgezet voor de eigenaardigheden van nieuws. Na het lezen van het boek van Rob Wijnberg krab je jezelf toch eerst weer even achter je oren voordat je iets voor waar aanneemt. Van een paar dingen ben ik echt geschrokken. Wisten jullie bijvoorbeeld dat er met opzet stukken worden geschreven over dure viphotels met als titel ‘Welkom op de Executive Floor’ om adverteerders als Rolex, Louis Vuitton en Jaguar binnen te slepen? Ik niet. Wij zijn volgens Wijnberg het product geworden van de krant, in plaats van dat de krant het product is voor de lezer.

‘’Kwantiteit boven kwaliteit.’’

Ook vond ik het bizar dat er zoveel misinformatie wordt verspreid. Het motto van De Nieuwsfabriek luidt daarom als volgt ‘If you don’t read the newspaper, you’re uninformed. If you do read the newspaper, you’re misinformed.’ Maar hoe heeft dit kunnen gebeuren? Vroeger hadden journalisten uren, dagen of zelfs weken de tijd om ergens een goed en journalistiek waardig stuk over te schrijven. Nu moet het binnen enkele minuten, of moet ik zeggen seconden, op je beeldscherm verschijnen. Hierdoor ontstaan volgend Wijnberg oneindig veel aannames die vervolgens als waar worden gepubliceerd. Wijnberg geeft hier in zijn boek een voorbeeld van. Het gaat hier over de dader van een schietpartij. In de krant wordt verkondigd dat hij een suïcidale, schizofrene, psychisch instabiele, wiet rokende, aan game verslaafde, door natuurrampen geobsedeerde jongen is. Ik heb het kort gehouden, want in het boek staan nog veertien regels met andere benamingen waarvan wordt gezegd dat het nog niet eens de helft is van alle, op niets gebaseerde aannames. Deze uiteenlopende hypotheses hebben dus écht in de krant gestaan. Er is nieuws gemaakt om nieuws te maken. Zoals al eerder vermeld: Kwantiteit boven kwaliteit.

Reden

Na deze eyeopener vroeg ik me nog wel iets af, want hoe kan een columnist, schrijver en hoofdredacteur zijn eigen vak zo kapot maken? Wijnberg is zelf natuurlijk ook schuldig aan alle beschuldigingen die hij maakt richting de journalistiek. Hij spreekt heel algemeen over problemen, maar hij kijkt niet naar zichzelf. Waarom niet? Is hij bang? Wat wil hij met het boek bereiken? Is het aandacht vragen, of maakt hij zich echt zorgen over het verloop van de journalistiek? Misschien moet Rob Wijnberg hier zijn volgende boek over schrijven met als titel ‘Mijn nieuwsfabriek’.