e-Ticaret Yasa Değişikliği (Temmuz 2022)

6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun(“Kanun”) 07.07.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Kanun’un yürürlük tarihleri 01.01.2023’ten itibaren başlamaktadır. İşbu tarihe kadar ilgili Gerçek ve Tüzel kişilerin yasal uyumluluklarını sağlaması gerekmektedir.

Kanun değişikliklerinin genel itibariyle kapsamı, e-ticaret sektörüne yönelik yeni kavramların tanımlanması, hukuka aykırı içeriklere müdahale usulllerinin belirlenmesi, haksız ticari uygulamalarda izlenecek süreçler, idari para cezaları, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarına getirilen yükümlülükler ve elektronik lisans değişikliği olarak başlıklandırılabilecektir.

1. Sektörel Yeni Kavramlar

Kanun kapsamında, sektörel bağlamda yenilik arz eden:

• Kendine ait elektronik ticaret ortamında veya elektronik ticaret pazar yerinde mal veya hizmet sunan veya sipariş alan hizmet sağlayıcılar, “e-Ticaret Hizmet Sağlayıcı (“ETHS” veya “Hizmet Sağlayıcı”)” olarak,
• E-ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal ve hizmetlerine ilişkin sözleşme yapılmasına veya sipariş oluşturulmasına aracılık eden hizmet sağlayıcılar “e-Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı (“ETAHS” veya “Aracı Hizmet Sağlayıcı”)” olarak tanımlanmıştır.

Ø İşbu iki e-ticaret sektörü süjesinin yanı sıra, Kanun ve gerekçesinde, bu şirketlerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şirketlerin de ilgili yasal süjeler içinde değerlendirilebilmesinin önünün açıldığı görülmektedir.

Ø Bununla birlikte Kanun uyarınca, seyahat acenteliği, sivil havacılık, bireysel emeklilik, bankacılık, sigortacılık, finansman, sermaye piyasası, ödeme hizmetleri, bahis ve şans oyunları ile elektronik haberleşme alanlarında faaliyet gösteren işletmeler, ETAHS veya ETHS olarak kabul edilmeyeceğibelirtilerek Kanun kapsamından çıkarılmıştır.

• Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının mal ve hizmet sunumlarını ve sipariş faaliyetini gerçekleştirdiği ticari ortam “e-Ticaret Pazar Yeri” olarak,
• Elektronik ticari faaliyette bulunulan internet sitesi, mobil site veya mobil uygulama gibi platformların bulunduğu alan ise “e-Ticaret Ortamı” olarak tanımlanmıştır.

Ø İşbu tanımlamalarla e-ticaret sektöründe belirsizlik yaratan sorumluluk alanlarının büyük bir kısmı giderilmiştir.

• Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi“ETBİS” ile ETHS ile ETAHS’lerin kayıt altına alınması, verilerinin kaydedilmesine devam edilecektir.

2. ETAHS ve ETHS Yükümlülükleri

A- ETAHS YÜKÜMLÜLÜKLERİ:

• Haksız ticari uygulama veya fikri mülkiyet ihlali olan ürünlerin gecikmeksizin yayından kaldırılması ve kamu kurumlarına bu aykırılığın bildirilmesi,
• Aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malların satışa sunulmaması veya bu malların satışına aracılık edilmemesi.
• E-ticaret Pazar yerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenecek belgelerdeki bilgilerin sunulmasını sağlamak.
• Yazılı onay alınmadan tescilli markaların çevrimiçi arama motorlarında pazarlama ve tanıtımının yapılmaması,
• ETHS tanıtıcı bilgilerini sistemlerinde doğrulamak,

ETAHS* Ek Yükümlülükleri:

*Bir takvim yılı içinde net işlem hacmi, on milyar Türk lirasının üzerinde ise

• ETHS’ler ve alıcıdan elde ettiği verileri yalnızca aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanmak, işbu verileri ETAHS’ler ile rekabet ederken kullanmamak,
• ETHS’lerin satışlardan elde ettiği verileri bedelsiz taşımasına ve bu verilere erişim sağlanması için teknik imkan sunmak,
• Net işlem hacmine dâhil edilen elektronik ticaret ortamları hariç olmak üzere, kendine ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkânı sunmak ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapmamak,
• SPK tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşlarına denetim yaptırılması,
• ETHS tarafından sağlanan içeriklerle ilgili mevzuata aykırı hususların tespitine yönelik işlemleri ve tespit edilen aykırılıkların Bakanlığa gönderilmesi.

ETAHS* Ek Yükümlülükleri:

*Bir takvim yılı içinde net işlem hacmi, otuz milyar Türk lirasının üzerinde ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı, yüz bin adedin üzerinde ise

• Reklam harcaması, promosyon, ödül, hediye çeki kupon vb. imkanları değişiklikte belirtilen oranlarla sınırlı şekilde sunmak.

o İşbu düzenlemeyle amaçlanan, ETAHS’lerin rakiplerini dışlayıcı şekilde reklam ve indirim faaliyetlerinde bulunmasının önüne geçmektir.

• ETHS’lerin ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını engelleyememek, belirli bir kişiden mal veya hizmet alınmasına zorlanmamak.

ETAHS* Ek Yükümlülükleri:

*Bir takvim yılı içinde net işlem hacmi, altmış milyar Türk lirasının üzerinde ise

• Ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da şirketlerin, kredi verme işlemleri dahil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin faaliyette bulunmasına imkan sağlamamak,
• Eşya taşımacılığı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunmamak

B- ETHS YÜKÜMLÜLÜKLERİ:

• Yazılı onay alınmadan ekonomik bütünlüğü olmayan tescilli markaların kullanılarak çevrimiçi ara motorlarında pazarlama ve tanıtım yapılmaması,

ETHS* Ek Yükümlülükleri:

*Bir takvim yılı içinde net işlem hacmi, on milyar Türk lirasının üzerinde ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan

• Kendisine ait e-ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunulmaması
• Bağımsız denetim kuruluşunca hazırlanan ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının faaliyetlerini, yönetim ve organizasyon yapısını, mevcut pay sahipleri ve bunların pay oranları ile iştirakleri ve iştirakleri nezdindeki pay oranlarını, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişi bilgilerini, finansal tablolarını içerecek şekilde finansal durumunu gösterir belgeleri Bakanlığa iletmek.

ETHS* Ek Yükümlülükleri:

Bir takvim yılı içinde net işlem hacmi, otuz milyar Türk lirasının üzerinde ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan

• ETAHS ve alıcıdan elde ettiği verileri, yalnızca aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanmak ve e-ticaret pazar yerleri veya diğer ETHS’lerle rekabet ederken kullanmamak,
• Satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşımak ve bu verilerle bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkân sunmak.

ETHS* Ek Yükümlülükleri:

*Bir takvim yılı içinde net işlem hacmi, altmış milyar Türk lirasının üzerinde ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan

• ETAHS ve alıcıdan elde ettiği verileri, yalnızca aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanmak ve e-ticaret pazar yerleri veya diğer ETHS’lerle rekabet ederken kullanmamak,
• Satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşımak ve bu verilerle bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkân sunmak.
• Borsada kayden izlenen paylar hariç olmak üzere, şirket ortaklarının yüzde beş ve katlarına ulaşan pay devir veya edinimlerini, bu oranlara ulaşılmasını sağlayan devrin veya edinimin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde Bakanlığa bildirmek.

3. Hukuka Aykırı İçeriklerden Sorumluluk

ETHS ve ETAHS’ler, sundukları içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetlerin hukuka aykırılıklarından sorumlu değillerdir.

• Ancak, ETAHS’ler, hizmet sağlayıcıların hukuka aykırı hareket ettiğini bildiği durumlarda bu içeriği derhal kaldırmalı ve hukuka aykırılığı kamu kurum ve kuruluşlarına bildirmelidir. Dolayısıyla ETAHS’lerin bildirim ve içerik kaldırma yasal yükümlülükleri mevcuttur.

Hak sahibi tarafından fikrî mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin(bilgi ve belgeye dayanan) şikayet* söz konusu olduğunda:

• ETAHS’ler şikayete konu olan ürünü yayımdan kaldırma ve hizmet sağlayıcıya bildirimde bulunma yükümlülüğü mevcuttur. Şayet ETHS’ler, şikayetin aksini gösteren ve bilgi, belgelere dayanan bir itiraz ileri sürerlerse söz konusu ürün yeniden yayımlanabilecektir.

*Şikayet ve itirazlarda, ilgililerin açık kimlik ve adres bilgileri, ihtilafa konu ürün hakkındaki bilgiler, ürünün yayımdan kaldırılması veya yayımlanmasının gerekliliğine dair gerekçeler yer alır.

4. Haksız Ticari Uygulamalar

ETAHS ve ETHS’lerin faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı ticari işlemlere yönelik işlem yapmasına sebep olan uygulamalar“haksız ticari uygulamalar” olarak tanımlanmıştır.

Kanun, haksız ticari uygulamaları şu şekilde örneklendirmiştir:

• ETHS’ye yapılacak ödemenin, siparişin alıcıya ulaştığı ve satış bedelinin ETAHS’nin tasarrufuna girdiği tarihten itibaren en geç 5 gün içerisinde yapılmaması
• ETAHS tarafından tek taraflı olarak ETHS’lerin fiyat değişikliğine, kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması
• ETAHS ile ETHS arasındaki sözleşmelerin açık, belirli olmaması, aradaki ticari ilişki koşullarının yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesi ile belirlenmemesi ve ilgili düzenlemelere kolay erişim sağlanamaması
• ETHS aleyhine aracılık sözleşmesi hükümlerinde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması veya buna imkan veren hüküm bulunması
• ETAHS tarafından herhangi bir hizmet sunulmamasına veyahut sözleşmede yer almamasına rağmen hizmet sağlayıcıdan bedel alınması
• Aracılık sözleşmesinde nesnel ölçüt yer almaması durumunda ya da adli soruşturma/kovuşturmada bulunulduğu gerekçesiyle ETHS sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, ETAHS tarafından sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması ve sonlandırılması.

5. e-Ticaret Lisansı

Bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirası olan ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üstünde olan ETAHS ve ETHS’lerin, faaliyetlerine devam edebilmeleri için Ticaret Bakanlığı’ndan “Elektronik Ticaret Lisansı” alma zorunluluğu getirilmiştir. Lisans ücretleri, bir takvim yılında gerçekleşen net işlem hacimlerine göre yüzdelik olarak belirlenmektedir.

Bununla birlikte, Ticaret Bakanlığı’na Kanunun uygulanması ve elektronik ticaret piyasasının gelişimini sağlaması, etkin ve adil rekabet ortamı koruma ve denetim yapma amacıyla esasa ve usule ilişki düzenleme yapmakla yetkili kılınmıştır. Ayrıca Bakanlık aracı kurumlar ile hizmet sağlayıcıların faaliyetleri çerçevesindeki sözleşmelerde zorunlu unsurları belirlemede yetkilidir.

6. Yürürlük ve İntibak Süreleri

ETAHS’lerin 01.01.2024 tarihine kadar:

• Aracılık hizmeti sundukları elektronik ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunamaz veya bu malların satışına aracılık etmemelerine yönelik yükümlülüklerine,
• e-para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ETAHS’lerin kredi verme ve e-para kabulü ile ihraçlarının önlenmesine ilişkin yükümlülüklerine,
• Eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunan işletmelerin, eşya taşıma işleri organizatörü veya posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların posta ve eşya taşıma işlerinin organizatörlüğünde bulunmamalarına yönelik yükümlülüklerine

uyumlarını sağlamaları gerekmektedir. Aynı şekilde, 01.01.2023 tarihinden itibaren altı ay içinde e-ticaret sektörüne ilişkin tüm aracılık sözleşmelerinin geçersizliğinin önlenmesi adına Kanun’a uyumluluğunun sağlanması gerekmektedir.

Özet olarak, gerçekleştirilen Kanun değişikliğiyle, haksız rekabetin ve tekelleşmenin önlenmeye çalışılarak ile piyasayı domine eden oyuncular yerine yeni ve adil girişimlere açık bir elektronik ticaret ortamının sağlanması, pazarın sağlam bir şekilde gelişmesine yönelik önemli adımlar atılmıştır.

İlgili Kanun’un tam metnine aşağıdaki linkten erişebilirsiniz:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/07/20220707-2.htm