GÜZEL SANATLAR LİSESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÇALGI SEÇİMİNİ ETKİLEYEN UNSURLAR

Soyut

Lisans ve üstü eğitimini konservatuvar,müzik bölümlerinde yapmak isteyen öğrenciler,amacı bu kurumlara hazırlamak olan Güzel Sanatlar Liselerinde, bazı öğrenciler seçtikleri çalgıları ile eğitimine başka çalgı ile devam etmek istemektedirler.Çalgı değişimini etkileyen unsurların öğrenci bakımından ne olduğunu bulmaya ve onların sonucunda önerilerde bulunmaya çalıştım.

Anahtar Sözcükler : Çalgı,çalgı eğitimi,Güzel Sanatlar Lisesi

Video Makale

Video Makalesinden Fotoğraflar

Video Makale Transkript

2'10"

Öğrt- Kemanda ne kadar eğitim aldın?

Öğr- Üç yıl kadar.

Öğrt- Keman’da ne sıklıkla pratik,egzersiz yapıyordun?

Öğr- Her gün bir saat kadar çalışıyordum.Kontrbas’tan sonra bu zamanı ayıramıyorum.

Öğrt- Keman’da eser/parça çalmaya ne zaman geçtin?

Öğr- Bir sene teknik eğitim aldım,ikinci sene başlarında çalmaya başladım.

Öğrt- Öğretmeninle birlikte keman çalışman ne kadar sürerdi?

Öğr- Kırk dakika

Öğrt- Keman’ı önceden isteyerek mi seçmiştin,seviyor muydun?

Öğr- Evet,seviyordum.

Öğrt- Keman çalışırken fizyolojik anatomik sorun yaşadın mı?Boyun,omuz,sırt,kol,bileklerde..

Öğr- Oluyordu. Bir saat çalıştıktan sonra boynumda bazı sorunlar yaşıyordum.

Öğrt- Keman, başladığında kolay mı geldi?

Öğr- Başta sıkıcıydı….ama çok sıkı çalışma temposuna girdiğim için çalmaya başladım.

Öğrt- Çalgını niye değiştirmek istedin,sevmediğin için mi?

Öğr- Kontrbas ilgimi çeken bir enstrümandı.Hayalimi,hedefimi kontrbas üzerine kurdum,şu an o şekilde ilerliyorum.

Öğrt- Keman daha zor geliyordu,çalışmalar sonunda zorlaşmaya başladı.Kontrbas da olunca,kemana göre daha kolay geldi.

Öğr- Evet

7'.05"

Öğrt- Kontrbas’a isteyerek mi geçtin?

Öğr- Evet

Öğrt- Kolay olduğunu düşünüyor musun?

Öğr- Başları kolay ama sonrasında zor.

Öğrt- Ne kadar süre ayırıyorsun çalışmak için?

Öğr- Bir günde bir saatten fazla ayırmak zorundayım ,çünkü hedefim çok yüksek.

Öğrt- Seviyor musun kontrbası?

Öğr- Evet

Öğrt- Pratiklerin daha hızlı geçiyor degil mi ve hala etüt,pratik aşamasındasın.?

Öğr- Evet. Ama hızlı ilerliyorum,yakında pozisyona geçeceğim,asıl çalışma o zaman.

Öğrt- Fizyolojik olarak kemandan daha rahat görüyorum,öyle misin?

Öğr- Evet

Öğrt- Bu da zor geliyor,başkasına geçeyim demezsin herhalde :)

Öğr- Asla demem,tüm hedefim kontrbas üzerine.

Öğrt- Kontrbas’ın var değil mi?

Öğr- Okulda da çalışıyorum,evde de var.

Güzel sanatlar liseleri, ilköğretimden sonra orta öğretim süresince profesyonel müzik eğitimi veren, lise düzeyi müziksel davranışları, hedefleri ve bilgileri disiplinli şekilde etkin kılarak öğrencilerini, konservatuvar, eğitim fakültesi, güzel sanatlar fakülteleri ve müzik ve sahne sanatları fakülteleri gibi lisans düzeyinde müzik eğitimi veren kurumlara hazırlayan okullardır. Bu okullara giriş, yetenek sınavı ile olmaktadır. Sınavı kazanan öğrencilerin çalgı seçimi, çalgı komisyon öğretmenleri tarafından belirlenmektedir. Seçtiği çalgı ile eğitime başlayan öğrenciler, özellikle çalgılarını çalmanın başlangıç döneminden sonra, bir çalgı çalmanın zorluğu karşısında şaşırmaktadırlar.

Her çalgının öğrenme seyri içinde bir “mücadele” aşaması vardır, çalgı öğrenme zaman, sabır gerektirir. “ Çalgı eğitimi, uzun ve zorlu bir yol olmakla birlikte aynı zamanda özenli, sabırlı ve planlı çalışma gerektiren bir süreçtir. Bu zorlu yoldaki en önemli iki unsur ise öğrenci ve öğretmendir. Bireysel olarak yapılan çalgı eğitimi derslerinde öğretmen-öğrenci iletişimi ve öğretim yöntemi, hedeflenen davranışları edinme sürecinde etkin bir rol oynar.” (Parasız,2019). Mücadele aşaması tek başına değildir, öğrenci ve öğretmen birlikte yol alır. Her ikisi de sabır, disiplin içinde zamanı değerlendirir. Öğretmen, yeteneği doğrultusunda öğretim yöntemi ile öğrencinin zamanı planlı ve doğru kullanabilmesi için sabretmesini ifade eder. Ancak öğrenciler başta bunu fark etmezler, o nedenle yeni bir çalgıya geçerlerse daha kolay olabileceğini düşünebilirler. Eğer çalgılarını değiştirebilirlerse, ki öğrenci kendine göre bir çalgıyı çabuk öğrenebileceğini varsayabilir, yeni öğrenmeye çalıştıklarının da çalışma disiplini olarak farklı olmadığının farkına varırlar ve kendilerini yeni çalgılarıyla yeniden mücadele ederken bulurlar. Bu değişim sürecinde öğretmen de öğrenci de zaman ve emek kaybına uğrayabilir. Çünkü her çalgıya başlama süreci zorludur, başlangıç aşamasında alışma süresi, öğrencinin çalgı ile uyumlanması için pratik yapması ve sonrasında yapılan pratikleri uygulamaya geçirmesi elbette zaman ve emek gerektirir. Bu sürece öğretmen ile öğrencinin uyumlanması da dahildir. Bu durumla karşılaşmamak için ilk seçim zamanında öğretmenlerin dikkatli davranması ve doğru yönlendirmesi gerekmektedir

Araştırmanın amacı ve önemi

Çalgı eğitimine başlangıç sürecinde seçilen çalgının öğrenimi sırasında doğru olması ve öğrencinin seçtiği çalgı ile eğitimine devam etmesi önemlidir. Seçilen çalgı doğru da olsa, öğrenci değişim isteğinde bulunabilmektedir. Bu durumda etkili unsurları öğretmen ve öğrenci bakımından incelemek amacıyla araştırma yapılmıştır.

Çalgı öğretimi sürecinde öğretmen ve öğrencinin karşılaştığı durumlar

Çalgı öğrenimine başlayan öğrencinin aşamaları vardır. “Başlangıç Aşaması — Öğrenciler, yalnızca sahip oldukları doğal yeteneklerle (fiziksel, sanatsal, vb.) ve aynı zamanda enstrümanın icra edildiğini gördüklerinde algıladıkları enstrümanla ilgili algıları ile başlarlar. Bazı enstrümanlar başlangıçta diğerlerinden daha kolaydır. Balayı Aşaması — Bu aşama, “bu kolay” hissine sahip olarak tanımlanabilir. Farklı enstrümanlar kendilerini farklı balayı evrelerine borçludur. Dövüş Aşaması — Bu, kauçuğun yolla buluştuğu noktadır. “Bir müzik aleti öğrenmenin zor olduğu” gerçeği ortaya çıkar. Öğrenciler müziği bıraktıklarında, genellikle içinde bulundukları aşama budur.” (Gotsis,2016). Öğrenme sürecinde başta yükselen bir ivme kaydederken, ki bu zaman içinde öğrenme kolay gibi görülebilir, öğrenme aşaması ilerledikçe zorlanmaya başladığı dönemde durağan seyreden durum görülebilir. Bu durağan geçen süre bazen başlangıç dönemine doğru geriye gidebilir, başta öğrendiği kolay çalışmaları yapmak isteyebilir. Öğrenci öğrenmenin ileri seviyesine doğru geçtiği zorlandığı süreçte, çalgısı ile adeta savaş halinde olduğunu fark ettiğinde, çalgı öğrenmenin zorluğunu düşünebilir. Öğrencinin değişim isteği bu dönemde gerçekleşebilmektedir. Tabii bu durumda öğrencinin yeteneği, yetenek doğrultusunda öğretmenin öğretme yöntemi, öğretmenin öğrenciyi motive edip etmemesi de değişim isteğinde etkili olabilir.

Çalgı eğitiminde kullanılan yöntemler, öğrencinin becerisini ortaya çıkarma ve devamını sağlama amaçlıdır. “Çalgı eğitimi; bir çalgının çalınabilmesinde uygulanan, yöntemler bütünüdür. Bireysel olarak yapılan çalgı eğitiminde öğrencilere, çalgısını doğru bir teknikle çalma, çalışma süresini verimi arttıracak şekilde ayarlama, müzik kültürlerini çalgısı yoluyla en iyi şekilde kavratma ve müzikal becerilerini arttırmaya yönelik çalışmalar çalgı eğitiminin başlıca amaçlarıdır.” (Parasız,2019). Bir çalgının öğretim sürecinde öğrenci ile çalgının fiziksel ve psikolojik uyumu elbette öncelikli durumdur. Bu uyum sayesinde doğru teknik ile beceri kazanarak çalgısında daha çabuk ilerleme kaydeder. İlerleme ile müzikal dağarı genişler. Doğal olarak çalgı eğitimi alan kişinin istendik olarak davranış değişikliğine sebep olur. O nedenle iyi karar verip doğru çalgıyı seçmek öğrencinin yararına olmaktadır.

Öğretmenler tarafından yapılan çalgı seçimi ne kadar doğrudur, düşündürücüdür. Öğrencilerin geçmişte çalgıya yönelik eğitimleri var mıdır, çalgıların tanıtımı öğretmenler tarafından yapılıyor mu, öğrencinin isteği nedir, seçim sonrası öğrencinin çalgı ile uyumlanması için zaman veriliyor mu, gibi soruların cevabı başlangıç için önemlidir. Öğrencinin seçeceği çalgı, geleceği için yön verecektir ve ona göre eğitimini devam ettirecektir.

Başta yapılan çalgı seçiminden sonra çalgıyı satın alma sürecinde velilerin, ekonomik ve zorlu koşullar sebebiyle öğrencilerin seçtiği müzik aletini almada zorlandığı görülebilmektedir. Eğer okulun kendisine ait öğrenciye zimmetleyebileceği çalgısı varsa sorun olmamaktadır. Ancak bu bir çözüm olarak görülmeyebilir, çünkü her öğrencinin çalgısını karşılayabilecek sayıya sahip olmayabilir. Bu da değişim için etken olabilir.

Sonuç ve öneriler

Başlangıçta öğrencilere çalgı seçimi yaparken, bu sebeplerden ötürü öğretmenlerin çalgıları iyi tanıtmaları, öğrenme sürecinde nelerle karşılaşılacağı, sadece yeteneğin yeterli olmayabileceğini çalışmanın ve pratik yapmanın önemini, daha sonra bu pratiklerin kazanım hale dönüşerek o şekilde ilerlenebileceği konusunda uyarıda bulunmaları ve öğrencinin yol aldığını gördüğünde daha iyi motivasyona sahip olduğunu ifade etmelidirler. Çalgı değiştirmenin keyfi değil, ancak fizyolojik ya da anatomik olarak bir bozukluk, örnekse sakatlanma olduğunda olabileceği, ayrıca her değişimin ekonomik olarak da harici maliyet gerektirdiğinin söylenmesinin doğru olacağı düşünülmektedir.

Çalgı değiştirme sebebi çalgının kendisi olabileceği gibi çalınan repertuvar da olabilmektedir. Bu çalgı eğer keman ise eser çalabilme seviyesine gelene kadar teknik geliştirici etütler, gamlar sebebiyle öğrenci sıkılmış olabilir. Hoşuna gitmeyen repertuvar yüzünden çalgısıyla bağlantı kuramayabilir ve bu yüzden de çalgısından uzaklaşabilir. Uzun süren pratiklerin deneyime geçmesi ise öğrencinin çalgısını çalmaya başlama hissini kazandırabilir. Bu durumda öğrencinin çalgısıyla daha fazla zaman geçirmesini ve ona bağlı kalmasını sağlamak amacıyla sevebileceği, klasik müzik örneklerinden çaldırılabilir. Bu örnek parçaları öğretmenin kendisi çalarak dinletebileceği gibi çalgı sanatçılarının kayıtlarını da dinletebilir. Böylece öğrencinin motive olmasını sağlayabilir.