Neden Bir Mentore İhtiyacın Var?
Bu mentor da kim ola?
Mentor kelimesini bugünlerde çok daha fazla duyuyor olmalısın. Üniversitelerde, şirketlerde, sivil toplum örgütlerinde arka arkaya mentorluk programları açılıyor. Bir çok insan, bu ünvanı Linkedin profillerinde ilan ediyor.
Peki kimdir bu mentor?
Mentorluk Nedir?
Mentorlukla ilgili ciddi mi ciddi ve de havalı bir açıklama yapabilirdim. Fakat bunun yerine mentorluk yapan birisi olarak benim için ne anlama geldiğini anlatmanın daha faydalı ve açıklayıcı olacağına inanıyorum. Zaten diğer resmi açıklamaların yüzlercesini internetten bulabilirsin.
Mentor, sahip olduğu birikim ve tecrübeyi ihtiyaç duyan kişiyle paylaşandır. Ne kadar kısa ve net değil mi? Gerçekten de öyle. Ama mentor ve paylaştığı kişi ( bu kişiye menti diyoruz) arasındaki iletişim bir buzdağı gibidir. Görünürde dönemsel görüşmelerden ibaret görünen mentorluk aslında altında işbirliği, özfarkındalık, gönülden dinleme ve paydaşlık gibi devasa kavramları barındırır. Böylece mentorluk, iki kişinin bir güç alanı oluşturduğu, ikinin gücünü keşfedip hayatlarına değer kattığı muhteşem bir yolculuğa dönüşür. Ve bu yolculuk hayat boyu sürer.
Mentorun neler yaptığı ve ne faydalar sağladığına geçmeden önce çok karıştırıldığı koçluk kavramıyla arasındaki farktan da bahsedeyim. Koçluk çok daha genel bir yetkinliktir. Koçlukta özel bir alanda uzmanlık gerekmiyor, fakat iyi bir koçun asıl uzmanlığı soracağı derin ve güçlü sorularla hiç bilmediği bir konu hakkında bile karşısındaki insanda ışık yakabilmesindedir. Dolayısıyla bir koç ile görüşürken her konudan bahsedebilir, ve onun soracağı sorularla aslında kendi cevaplarını farkeder ve harekete geçersin. Mentorunla görüşürken ise, bir konu başlığın vardır ( mentorun uzman olduğu) ve soru sorarak mentordaki bilgiden ve birikimden yararlanabilirsin. Tabi ki mentorlar da koçlar gibi derin ve güçlü sorular sorarak farkındalık kazanmana ve kendi potansiyelini keşfetmene yardımcı olur. Yani iyi bir mentor, aynı zamanda iyi de bir koç olmalıdır.
Bu iki etiketi birbirinden ayırmakta zorlanırsan üzülme. Çok da önemli değil. Çünkü koçluk veya mentorluk görüşmelerinden fayda sağlayabilmenin ortak bir kuralı vardır :Mentinin ne istediğini bilmesi.
Yolculuğun direksiyonu her zaman ve tamamen mentinin elindedir. Yani bu görüşme sonucunda hangi sonuca ulaşmak istediğinin farkında olursan, koç veya mentor, her ikisi de sana inanılmaz derecede faydalı olacaktır.
Nasıl mı? O zaman haydi mentorluğun ne gibi faydalar sunabileceğine bakalım. Bunu kendi mentorluk tecrübemden yola çıkarak anlatacağım.
Mentorun Faydaları
Ben bir kariyer mentoruyum. Uzmanlık alanım kariyer ve gelecek planlama, kişisel gelişim, özfarkındalık sağlama ve motivasyon. Uzun profesyonel hayatımda satış ,pazarlama ve iş geliştirme alanlarında, yerli ve uluslararası şirketlerde, Türk ve yabancı ekiplerle çalıştım. Tüm bu profesyonel deneyimimi, daha genç yaşlarımı nasıl daha iyi değerlendirebilirdim ve bugün gelişim için daha neler yapabilirim diye düşünerek ve not alarak geçirdim. Böylece kariyer hayatına hazırlık ve kişisel gelişim alanında gözlem, tecrübe ve tabi ki akademik literatüre dayanan bir bilgi havuzum oluştu. Benimle görüşmek isteyen bir menti, bu uzmanlığımdan yararlanabilir.
Tabi ki tek mentorluk alanı kariyer değildir. Aklına gelebilecek her alanda mentorluk alabilirsin.
Yeter ki doğru uzmanı bul. Örneğin ben de yeni nesille iletişim ve dijital dünya konularında mentorluk almaktayım. Hem de benden çok daha genç arkadaşlarımdan.
Peki, bir kariyer mentoru sana ne fayda sağlar?
Aşağıdaki maddelerde özetlemeye çalıştım:
- Sahip olduğun potansiyelin farkına varmanı sağlar
- Kariyer hedefini belirlemende yardımcı olur
- Sana en uygun işi seçmende yardımcı olur
- Gelişim planını hazırlamanı sağlar
- Meslek ve şirketlerle ilgili merak ettiklerini anlatır
- CV hazırlarken tüyolar verir
- İş mülakatına hazırlanmanı sağlar
- İş tekliflerini değerlendirirken yanındadır
- İş dünyasındaki yeni trendler hakkında bilgi verir
- İş hayatı hakkında sorularını cevaplar
Burada önemli bir nokta var: Mentorundan faydalanma sınırını sen belirlersin.
Bir mentor sınırları görünmeyen bir okyanustur. Okyanusu keşfetmen için merak etmen, cesaret göstermen, sabırlı olman, ve sürekli yeni noktaları bulmak için araman ve çaba göstermen gerekir. Mentorluk görüşmelerinin fayda sağlayabilmesi ve sonuca ulaşabilmesinde mentiye büyük görev düşer. Menti o görüşmeden ne sonuç elde etmek istediğini bilmeli, soruları üzerinde düşünmeli, öğrenmek istediği konuları araştırmalı, ve mentorun birikimini dibine kadar kullanmayı hedeflemelidir.
Yaygın Menti Hataları
Genelde mentilerin hatası, mentorlarını onlara iş bulacak insanlar olarak görmeleridir. Halbuki kafana takılan her şeyi sorabileceğin, hayallerini, arzularını, hedeflerini bazen ailen veya sevgilin bile dinlemezken, dikkatli bir şekilde dinlemeye gönüllü olmuş birini bulmuşken sana iş bulmasından çok daha fazla faydalar elde edebilirsin. Her şeyi sormalı, görüşmede geçen her saniyeyi bir şeyler öğrenmek için harcamalısın. Hedeflerini anlatmalısın. Mentorunun hedefine giden yola ışık tutmasını talep etmelisin. Bu iş bulman için çok daha fazla işe yarar.
İkinci hata ise yeni düşüncelere ve geri bildirime kendini kapatmak ve dinlememektir. Çoğu zaman mentilerin dinlemediğini veya söylenenlere kulak asmadığını gözlemlerim. Halbuki kendisine sunulmuş o düşünceler belki de gelecek hayallerine daha kısa yoldan ulaşabilmesinin ilk adımı olacak. Amerikayı yeniden keşfetmesine gerek kalmayacak. Özellikle kariyer gibi rekabetin yoğun olduğu konularda bilginin seni bir adım öne geçirmesi o kadar değerlidir ki hiçbir yerden parayla satın alamazsın. Sırf bu nedenle, bir menti görüşmelere bir şeyler öğrenmek isteğiyle gelmelidir ve anlatılan her şeyi sünger gibi emmeye iştahlı olmalıdır. Aksi halde o görüşme hiçbir işe yaramaz.
Mentorluk : Sihirli Bir Yolculuk
Bu iki davranıştan uzaklaştırabilirsen, mentorluk görüşmesi sihirli bir hale gelir. Mentorluk görüşmesi, iki kişi arasında bir ayna tutma sürecidir. Çoğu zaman mentilerimin hayallerini ve isteklerini dinleyip, bu amaçlara ulaşmak için aksiyon planlarını hazırlarken kendi iç sesimi de daha rahat duyarım. Ve onlardan o kadar çok şey öğrenirim ki! Öğrenebilmek için gerçekten dinlemek gerekir. Ben buna gönül kulağıyla dinlemek diyorum. Günümüzde bir çok şeyin bolluğunu yaşarken malesef dinlemenin de kıtlığını çekmekteyiz. Kimse birbirini dinlemiyor, satır aralarında anlatılan hayaller, istekler, çabalar hayatın karmaşası ve ilgisizlik arasında kaybolup gidiyor. Halbuki, bir kişinin sizinle paylaştığı tüm o hayal, istek, plan bütününün arkasında sizden beklediği tek bir şey vardır : Anlaşıldığını bilmenin verdiği cesaret!
Mentorun en büyük faydasının , mentilerini gönülden dinleyerek, o hayali gerçekleştirme potansiyeline sahip olduğuna dair cesaret ateşini yakmak olduğuna inanıyorum. Mentinin öğrenilmiş çaresizlikleri yıkması, önyargıları silmesi, şehir efsanelerini unutması için mentorluk çok faydalıdır.
Tabi ki tüm bu süreç etik kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir. Mentorluk Güzin Ablalık değildir. Uzmanlığın olmayan konularda yorum yapmak, etik dışı çözümlere yönlendirmek, menti-mentor arasındaki güven ilişkisini farklı boyutlara çekmek kesinlikle doğru değildir. Böyle bir durum sezildiğinde mentorun da mentinin de görüşmeden çekilmeye hakkı vardır. Ayrıca işin doğrusu, görüşmelere başlamadan önce mentor ve mentinin kurallarını ve görüşme boyunca takip edilmesi ve rencide edilmemesi gereken değer ve davranışları tespit etmesidir. Bu sözlü ( veya yazılı) kontratların yapılmasını mentorluk görüşmeleri için önemle tavsiye ederim.
Sonuç olarak , ulaşmak istenen amacın belli olduğu, etik ve ikili anlaşmanın belirlediği kurallara bağlı gelişen, gönülden dinlemenin ve aktif katılımın gerçekleştiği bir mentorluk görüşmesi, mentinin kendisini tanımasını sağlar ve hedeflerine ulaşmasını kolaylaştırır.
İç sesimize sorular sorulan bu görüşmeler bittikten sonra bile beynimiz iç sesimiz ile konuşmaya devam eder. Bu durum farkındalığı güçlendirir ve kişinin kendisiyle barışmasını sağlayarak hayatına değer katar. Başarılı mentorlukler ikininin gücünü insanlara hissettirdiği için amaçlar gerçekleştikten sonra çok özel dostluklara dönüşür ve yaşam boyu sürer. Böylece sadece bilgi değil, insan hazineni de zenginleştirmiş olursun.
Paylaşmak ve öğrenmek biz insanların en değerli özellikleri. Mentorluk bu ikisini de barındıran sihirli bir yolculuktur.
Daha fazlası için kariyerim321 Instagram hesabını takip edebilirsin.
Kariyer , gelecek planlama, hayatı zenginleştirme ve kişisel gelişim alanlarında koçluk ve mentorluk yapan ve aynı zamanda bir blog yazarı olan Ümit Öner’in diğer çalışmalarına Medium profilinden ve Instagram hesabından ulaşabilirsin.
