Kendine Karşı Zafer Kazanmaya Hazır mısın?

Kariyerimin büyük bölümünü teknik konularda çalışarak geçirmiş birisiyim, teknik dışı konular hakkında deneyim paylaşmaya çalışmak bazı dönemlerde kendimle olan mücadelemle de ilgilidir. Bu paylaşımlarımdaki yetkinliklerin başarıya ulaşmada hızlandırıcı etkisi olduğuna inanıyorum. İş ilanı tanımlarında bu sosyal becerileri fazlasıyla görmeye başlamamız ve adaylarımızı görüşmelerde bunlarla ilgili değerlendirmelere tabi tutuyor olmamız bunun kanıtlarından biridir. Bu yazımda öz disiplinin etkisi ve nasıl sağlanabileceği üzerine öğrendiklerimi paylaşmak istedim.

Yıllardır yazılım alanında çalışan kişiler olarak ortak bir endişemiz var. Her şey çok hızlı değişiyor ve gelişiyor, yeni bir programlama dili, yeni bir yaklaşım ya da bir framework ortaya çıkma sıklığı çok arttı. Özellikle üretken yapay zeka alanındaki gelişmeler ve yeni çıkan araçlar bu değişim hızına büyük bir ivme kazandırdı. Yazılım geliştiriciler olarak güncel kalma ve bu değişime ayak uydurmaya çalışmak beraberinde bazı endişeler doğurabiliyor. Güncel kalmaya dair motivasyonun her zaman canlı tutulabilmesi kolay değildir. Yüksek motivasyon zamanları öğrenmeyle keyifli geçerken, motivasyon kaybında ise durağan ve geride kalma kaygılarıyla geçen dönemler yaşayabiliyoruz. Bu nedenle motivasyonun da ötesinde öz disiplin yeteneğine sahip olmamız bizi her zaman gitmek istediğimiz yolda tutacaktır. Disiplinin sağlayacağı önemli bazı faydalar;

• Disiplin sayesinde sağlanan en büyük fayda süreklilik kazanmaktır. Öğrenme ve deneyim kazanma sürekliliği, değişim ne kadar hızlı olursa olsun sizin güncel kalmanıza büyük katkı sağlayacaktır.
• İlerlemedeki sürekliliği hissetmek sizi yukarıda bahsettiğim kaygılardan uzaklaştırır ve bu disiplin öz güveninizi geliştirir. Özgüvenin gelişmesi ise daha fazla yeni deneyim cesareti oluşturur.
• Başarı çoğunlukla ulaşılması istenen hedeflerle gerçekleşebilir. Disiplin ile çalışmak sizi er geç başarıya ulaştıracaktır.
• Kariyer yolumuzdaki bazı dönemlerde fırsatlarla karşılaşabiliriz. Bu fırsatları yakalayabilmek için, o fırsat size geldiğinde buna hazır olmayı gerektirebilir. Disiplin, bu hazır olma sürecini destekler.
• Disiplin için kendinize ve hedeflerinize dair verdiğiniz sözü yerine getiriyor olmak öz saygınızı geliştirir. Bu da daha dayanıklı bir psikolojiye sahip olmanızı sağlar.
• Başkalarının size ne yapacağınızı söylemesine ihtiyaç duymadan iyi olduğunu bildiğiniz ve inandığınız yolda kendi başınıza yürüme özgürlüğü sağlar.

Öz disiplinin faydaları olsa da edinmesi zor bir yetenek olduğunu bilmeliyiz. Kariyer hedefleri dışında günlük hayatta bile spora ya da diyete başlayıp bir süre sonra bırakan örneklerle karşılaşmayanınız yoktur. Nasıl ki bazı disiplinli insanların egzersiz ya da yeme alışkanlıklarına dair bir yaşam biçimi benimsemiş olduğunu görüyoruz, kariyer hayatımızda da disiplinin gelişim/büyüme zihniyetini (growth mindset) yaşam biçimi olarak görülmesini sağlar. Bu bakış açısı diğer kişiler arasında sizi farklı kılacaktır. Disiplin sürecinin başkaları tarafından görülmesi zor olan ve tamamen kendi içselleştirdiğiniz bir süreç olduğunu da kabullenmek gerekiyor. Başarılı bir şekilde disiplini sağladığınızda hissettiğiniz olumlu duygular ise bunun devamlılığını sağlamanız için içsel motivasyonu oluşturuyor. Öz disiplini nasıl sağlayabiliriz? Bunun için önerilen yaklaşımlar;

• Gerçekleştirilebilir Net Hedefler Belirlemek: İnsan zihninin belirli bir zaman diliminde kısıtlı bir kapasitede öğrenimler gerçekleştirebileceğini bilmemiz gerekiyor. Açık ve net hedefler koymak, ulaşmak istediğimiz yola giderken uygulamamız gereken en önemli adım. Hedef net değilse yolda kaybolmanız çok kolaydır. Bu nedenle, “İçerisinde bulunduğum dönemde (3/6 aylık, 1 yıllık) hangi edinimleri kazanmak istiyorum ve bu kazanımlara ulaşmak için hangi çalışmaları yapmam gerekiyor?” sorunusun cevabını detaylı çıkarmalısınız. OKR (Objectives and Key Results) çalışma yöntemi ile bunu kolaylıkla yapabilirsiniz. Bu yöntemde yapılan hatalardan biri odağına çok fazla hedef almaktır, bu nedenle hedef belirlemek kadar onları sadeleştirmek ve önceliklendirmek de kritik öneme sahiptir.
• Alışkanlıklar ve Rutin Oluşturmak: Disiplin için uzun yıllardır sahip olduğunuz bazı alışkanlıkları yıkmaya çalışmanız gerekebilir. Bunların yerine ulaşmak istediğiniz hedefler doğrultusunda yeni alışkanlıklar geliştirilmesi gerekebilir. Örneğin kısa bile olsa yazı yazma alışkanlığınız yoksa içerik üretmek ile ilgili disiplini sağlamanız çok zordur. Öncelikli olarak alışkanlıkları değiştirmek için çalışmanız gerekiyor. James Clear tarafından yazılan Atomik Alışkanlıklar kitabı bu konuda ilerlemenizi sağlayabilecek değerli bir kaynak. Kitaptan küçük bir alıntı; “Sürekli olarak yüzde 1 daha iyi olmanın bir sonraki yolunu arayın”.
• Doğru Zaman Yönetimi: Belirlediğimiz hedefleri zaman parametresi ile işaretlediğimizde gerçekleştirme oranının %90'ların üzerine çıktığını biliyor muydunuz? Ne yapacağınız ile birlikte mutlaka ne sıklıkta ve hangi zamanlarda yapacağınızı da planlayabilmeniz gerekiyor. Bunu sağlamak için zaman planınızı ve takviminizi doğru yönetmeyi öğrenmeniz gerekiyor. Pareto analizi, Pomodoro ve Eisenhower Matrisi(*) gibi teknikler de zaman yönetiminizde size yardımcı olabilir.
• Odaklanma: Belirlediğiniz hedefler doğrultusunda odakta kalabilmek için odağınızı bozan engelleri tanımlayabilmeniz gerekiyor. Dikkat dağıtıcılar ve zaman çalıcılar (örn. sosyal medya) son zamanların en büyük problemleridir. Bunlara kapılmamak adına göstereceğiz kararlılık disiplinli çalışmanızdaki başarıyı doğrudan etkileyecektir. Odakta kalabilmek için önerebileceğim şey ise keyifle çalışacağınız hedefler belirlemek olabilir. Zaman çalıcılar için ise zaman limitleri koymak fayda sağlayabilir.

Bu yazı içeriği bireysel olarak öz disiplin yeteneği geliştirme odağındaydı. Disiplin için insanın kendisi ile olan savaşı olarak da özetlenebilir. Konfor alanı tuzağından kurtularak uzun dönemli başarı sağlayabilmek için kendine karşı galip gelmeyi öğrenmenin yollarını arıyoruz. Bu yorumlar kendi deneyimlerimin kısa özeti olarak oluştu. Sizlerin de öz disiplin konusundaki geçmiş tecrübeleriniz ve önerilerinizi yorumlarda görmekten memnun olurum. 💫

*ibrahim tursun bu yazısında bazı zaman yönetimi tekniklerini özetliyor.