Keep Burning, Not Burnout — ทำงานอย่างไรไม่ให้ Burnout
ในเช้าการทำงานวันแรกของสัปดาห์ อาจจะมีใครบางคนที่มีอารมณ์ขี้เกียจ เบื่อ ไม่มีแรงจูงใจในการทำงาน ซึ่งต่างกับวันศุกร์ที่แสนสดใส ทั้งนี้สำหรับบางคน ความรู้สึกที่ว่าอาจจะไม่ได้จำกัดแค่วันจันทร์ แต่เป็นแบบนั้นทุกวัน หมดพลัง หมดไฟ ไม่อยากตื่นไปทำงาน ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นสัญญาณบ่งบอกถึงอาการ Burnout หรือภาวะหมดไฟนั่นเอง
Burnout คือภาวะการเปลี่ยนแปลงด้านจิตใจที่เกิดจากความเครียดเรื้อรังในการทำงาน ซึ่งภาวะนี้ยังไม่ถึงขั้นนับเป็นโรค แต่จะเหมือนกับอาการเครียดที่เราสามารถหายกลับสู่ภาวะปกติได้ด้วยการทำกิจกรรมผ่อนคลาย อย่างไรก็ตามหากเราปล่อยให้ภาวะเครียดนี้ดำเนินไปนานๆ โดยไม่หาวิธีจัดการ ก็มีสิทธิ์พัฒนากลายเป็นอาการโรคซึมเศร้าและวิตกกังวลได้
จากผลสำรวจของวิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล เกี่ยวกับอาการ Burnout พบว่ากลุ่มคนวัยทำงานในกรุงเทพฯ จำนวน 4 ล้านคนนั้น มีภาวะ Burnout ทั้งสิ้น 12% (เท่ากับ 4 แสนคน) และคนที่มีความเสี่ยงสูงที่จะ Burnout อีก 57% ในขณะที่คนมีไฟในการทำงานมีเพียง 31% เท่านั้น
จำนวนกลุ่มคนที่มีอาการ Burnout ตามช่วงอายุต่างๆ
- กลุ่ม Generation Z ต่ำกว่า 22 ปี เป็นช่วงวัยนักศึกษา ตัวเลขสูงถึง 17%
- กลุ่ม Generation Y ช่วงวัย 23–38 ปี เป็นช่วงวัยทำงาน อยู่ที่ 13%
- กลุ่ม Baby Boom ช่วงวัย 55–73 ปี มีอาการ Burnout เพียงแค่ 7%
ตัวเลขดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่ากลุ่มคนที่อยู่ในภาวะ Burnout เป็น Gen Y-Z รวมกันมากถึง 30% ซึ่งเป็นตัวเลขที่ค่อนข้างสูง นั่นหมายความว่าไม่ใช่เฉพาะเรื่องงานที่เป็นสาเหตุหลัก แต่ยังมีปัจจัยด้านอื่นๆ อีก ดังนั้นเราควรมาทำความเข้าใจกับภาวะ Burnout อย่างถ่องแท้ เพื่อที่เราจะสามารถรับมือและจัดการได้อย่างถูกวิธีกัน
สาเหตุ
ภาวะ Burnout เกิดขึ้นได้จากสาเหตุทั้งปัจจัยภายในและภายนอก ลองมาพิจารณางานที่เราทำอยู่ปัจจุบันกัน
- งานนั้นส่งเสริมคุณค่าอะไรให้กับเรา
- ความคุ้มของค่าตอบแทนหรือค่าจ้าง บางครั้งทำงานแทบตาย หัวหน้าตาม ลูกค้าตาม ไม่มีเวลาพัก เงินเดือนเท่าเด็กจบใหม่
- บางคนมีผลตอบแทนในเรื่องของเวลา ผลตอบแทนที่ไม่สมดุล ไม่คุ้มค่า
- บางคนเป็น Perfectionist ไม่ยืดหยุ่น ก็เสี่ยง Burnout
- คนที่ขาดระบบซัพพอร์ต ไม่มีครอบครัว เพื่อนฝูง หรือกัลยาณมิตรที่พร้อมรับฟัง
- คนที่ไม่รู้วิธีการจัดการความเครียดหรือไม่รู้ว่าตัวเองกำลังเครียดอยู่
- พนักงานที่รู้สึกว่าตัวเองไม่สำคัญ พูดไปก็ไม่มีคนฟัง รู้สึกไม่มีตัวตน บางองค์กรไม่สร้างความปลอดภัยทางจิตใจ หรือการทำงานกับหัวหน้าที่ให้คุณค่าไม่เหมือนกัน
- งานที่ต้องการความละเอียด ความถูกต้อง มีผลกระทบกับผู้คนจำนวนมากหรือมูลค่ามหาศาล
นอกจากเรื่องงาน ก็ยังมีเรื่องอื่นอีก เช่น แม่ที่เลี้ยงลูกอยู่บ้านตลอดเวลา 3 เดือน หรือวัยรุ่นที่เรียนหนักเกินไป ก็สามารถส่งผลให้เกิดภาวะ Burnout ได้เช่นกัน
5 ระยะของภาวะ Burnout
- ระยะฮันนีมูน (The Honeymoon) เข้าทำงานใหม่ อะไรก็ดูตื่นเต้น น่าสนใจ อยากเป็นส่วนหนึ่งของทีม
- ระยะรู้สึกตัว (The Awakening) งานที่ทำอยู่เหมือนกับตอนแรก เรายังชอบอยู่มั้ยนะ
- ระยะไฟตก (Brownout) สัญญาณเตือน เหนื่อยล้าเรื้อรัง หงุดหงิด ชวนไปไหนไม่ไป นอนไม่สนิท
- ระยะหมดไฟเต็มที่ (Full Scale of Burnout) จิตใจและร่างกายเริ่มออกอาการ กินไม่อิ่ม นอนไม่หลับ โกรธตัวเอง โกรธทุกคน ช่วงนี้ถ้าไม่ได้รับการแก้ไข จะไม่ออกจาก Burnout
- ระยะฟื้นตัว (The Phoenix Phenomenon) ถ้า Burnout ได้รับการจัดการ แก้ไข และช่วยเหลืออย่างเหมาะสม ก็จะเริ่มปรับเข้าสมดุล
จะรู้ได้อย่างไรว่าเรา Burnout
- อาการทางร่างกาย รู้สึกปวดตามที่ต่างๆ โดยไม่ทราบสาเหตุ Office Syndrome ปวดศีรษะเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย ทานอาหารไม่อร่อย
- อาการทางอารมณ์ อารมณ์เศร้า อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย หงุดหงิด หดหู่ ไม่สนุกกับกิจกรรมที่เคยชอบ ไม่พอใจในผลงานที่ทำ
- อาการทางความคิด มีทัศนคติเชิงลบต่อความสามารถของตนเอง มองคนอื่นในแง่ร้าย วิ่งหนีปัญหา ไม่เชื่อมั่นในศักยภาพตนเอง
- อาการทางพฤติกรรม ประสิทธิภาพการทำงานลดลง ขาดความกระตือรือร้น บริหารจัดการเวลาไม่ได้ ไม่มีสมาธิหรือความสุขในการทำงาน
หลายคนพอ Burnout สิ่งแรกที่คิดคืออยากออกจากงาน ซึ่งจริงๆ แล้วนั่นอาจเป็นการแก้ปัญหาเพียงส่วนเดียวและไม่ยั่งยืน เพราะหากเราไม่แก้ไขที่ต้นเหตุจริงๆ เราอาจจะกลับมา Burnout อีกก็เป็นได้ ถ้าตอนนี้เรารู้สึกเบื่อหรือกำลังฝืนทนทำในสิ่งที่ไม่ชอบ เบื้องต้นผู้เขียนแนะนำให้ลองทำสิ่งเหล่านี้ดูค่ะ
- พักผ่อนร่างกายและจิตใจ นั่นหมายถึงออกห่างจากงาน ลาพักร้อนไปเที่ยวในสถานที่ใหม่ๆ เพื่อเยียวยาร่างกายและจิตใจ รวมถึงเติมไฟตอนที่ใจเรา Burnout ค้นพบสิ่งใหม่ๆ ให้กับตัวเอง การได้ออกกำลังกาย ทานอาหารที่ดี ออกกำลังกาย ฟังเพลง เล่นกับน้องหมา อยู่กับธรรมชาติ พูดคุย แม้กระทั่งเม้ามอยกับคนที่เราไว้ใจก็สามารถช่วยลดความเครียดได้
- การลดเงื่อนไขในใจและย้อนกลับไปมองที่เป้าหมายของเรา ลองทบทวนว่าสิ่งที่เราทำอยู่ทุกวันนี้เพื่ออะไร เรายังอยู่กับเป้าหมายเรารึเปล่า ลองคุยกับหัวหน้าเพื่อหาทางแก้ไข หากรู้สึกว่าบาร์ที่เราตั้งสูงเกินเอื้อมถึง ลองลดความคาดหวังลง ลดเงื่อนไขในการมีความสุข เช่น ต้องมีหรือต้องเป็นอย่างใดอย่างหนึ่งจึงจะมีความสุข หากเราทำหน้าที่ให้เต็มที่ก็มีความสุขได้ ส่วนชื่อเสียงเงินทองหรือสิ่งที่ได้มาเป็นผลพลอยได้ ขอเพียงแค่รู้ว่าทำเพื่ออะไร ไฟในตัวก็จะลุกโชติช่วง
- ลดการเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น เพราะถ้าเรายังหมกมุ่นเรื่องแบบนี้ เราจะทุกข์และตกอยู่ในวังวนแห่งความคิดแบบนี้ตลอด ให้คิดว่ามนุษย์ทุกคนมีความแตกต่างและมีความพิเศษอยู่ในตัวเอง แค่ต้องหาให้เจอและพัฒนาต่อไป เพราะทุกวันนี้ความแตกต่างเฉพาะตัวนี่แหละเป็นสิ่งที่ทำให้โลกพัฒนาและขับเคลื่อนได้
- ตั้งรางวัลเพื่อเป็นกำลังใจในการทำงานของตัวเอง เพราะถ้ามีรางวัล เราก็จะมีกำลังใจ อาจจะเป็นวิธีง่ายๆ เช่น เที่ยวที่เราชอบ ไปคาเฟ่แมว เที่ยวทะเล กินของอร่อย แม้เป็นรางวัลเล็กๆ แต่มีพลังมหาศาล
สำหรับคนที่ประสบภาวะ Burnout อย่ารู้สึกว่าเราแย่หรือเราไม่เอาไหน เพราะภาวะแบบนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ทุกเพศ ทุกวัย แค่เราต้องมีสติ เมื่อรู้ว่าไฟกำลังจะมอด ต้องรีบหาทางแก้ไขหมั่นเติมไฟเติมเชื้อเพลิง หากไม่ไหวจริงๆ เพื่อนๆ สามารถปรึกษาสายด่วนกรมสุขภาพจิตที่เบอร์ 1323 อย่างที่ KBTG เอง ทางองค์กรก็มีการจัดเตรียมบริการพูดคุยกับจิตแพทย์และนักจิตวิทยาผ่านแอป Ooca ถ้าพนักงานคนไหนตกอยู่ในภาวะ Burnout ที่แก้ไม่ตก ก็สามารถใช้บริการได้ฟรีค่ะ
ขอทิ้งท้ายเรื่องของตัวผู้เขียนเอง บ่อยครั้งที่ล้าและท้อ และเป็นธรรมดาที่บางครั้งก็มีการเปรียบเทียบ แต่สุดท้ายจะตั้งต้นใช้สติ ใช้ความคิด บอกกับตัวเองว่าไม่มีใครดีพร้อมหรือเก่งทุกด้าน วันนี้สิ่งที่เราทำได้และง่ายที่สุดคือการเปลี่ยนตัวเอง เราสามารถสร้างความสำเร็จเล็กๆ ให้ตัวเองภูมิใจ และค่อยๆ ทำก้าวเล็กๆ ให้เป็นก้าวที่ใหญ่ขึ้น อาจจะช้าในตอนแรก แต่จะดียิ่งขึ้นในวันต่อๆ ไป
ผู้เขียนมีความเชื่อว่าถ้าเราได้ลงมือทำก็สำเร็จแล้วค่ะ จากความคิดที่ดี สู่การลงมือทำ ความสำเร็จเล็กๆ ก็สามารถสร้างความสุข ความภูมิใจ และความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ได้ เพียงเท่านี้เราก็สามารถทำงานอย่างมีความสุขและไม่ Burnout ค่ะ
มาร่วมหมั่นดูแลและรักษาดวงใจกันนะคะ
Reference
[PODCAST] Re-Mind | EP.8 — วิธีจัดการกับ Burnout ในวัยทำงาน | Mahidol Channel
สำหรับชาวเทคคนไหนที่สนใจเรื่องราวดีๆแบบนี้ หรืออยากเรียนรู้เกี่ยวกับ Product ใหม่ๆ ของ KBTG สามารถติดตามรายละเอียดกันได้ที่เว็บไซต์ www.kbtg.tech
