Darıca İlköğretim Okulu İyileştirme Projesi
Köy Okulları Değişim Ağı (KODA) ve Herkes İçin Mimarlık ile birlikte 3–9 Kasım 2018 tarihleri arasında Şanlıurfa, Harran’a bağlı bir mezra olan Darıca Köyü’ndeydik. Bir haftalık süreçte çalışmalarına geçen yıl başladığımız Darıca İlköğretim Okulu İyileştirme Projesi’ni çocuklar ile birlikte gerçekleştirdik.
Kırsal alanın dezavantaj olarak görülen özelliklerinin eğitim adına avantajlara dönüşebileceği ve değişime öncülük edebileceği inancı ile koşullara uygun, bütünsel ve nitelikli bir eğitimi gerçek kılmak adına çalışmalar yapan KODA Derneği aracılığıyla2 018 başında Emine Öğretmen ile tanışma fırsatımız oldu.
Emine Öğretmen, Darıca Mezrası’nda Darıca İlköğretim Okulu öğretmeni. Birleştirilmiş sınıfta eğitim veriyor çocuklar için olan köydeki tek alan niteliğindeki okulun bütün ihtiyaçları ile ilgilenen tek kişi diyebiliriz.
Herkes İçin Mimarlık ekibiyle beraber tasarladığımız ve uyguladığımız proje, ilk olarak 10 Mart 2018 tarihinde yaklaşık 30 çocuk ile beraber gerçekleştirdiğimiz katılımcı tasarım çocuk atölyesiyle başladı. Katılımcı tasarım atölye çalışmamıza Herkes İçin Mimarlık Derneği’nin çağrısı ile Mardin Artuklu Üniversitesi’nden 8 mimarlık öğrencisi de katıldı. Atölyede çocuklar ilkokul binası ve bahçesine ilişkin fikirlerini ürettikleri maketler ile oynayarak tartışıp paylaştı.
Çocukların tasarımları
Çocukların mevcut mekan kullanımlarını gözlemlendiğimizde özellikle kendilerine ait bir oyun mekanı eksikliği dikkat çeken sorunlardan biriydi. Çocukların sınıf içinden çok bahçe alanına ilişkin önerileri oldu. Maketler incelendiğinde de genellikle benzer işlevler ön plana çıktı. Bunun yanısıra “parkur” gibi fiziksel enerjilerini atabilecekleri oyunlara yönelik tasarımlar öne çıktı. 4 maketin 2 tanesinde macera parkı oluşturuldu. Diğer iki makette ise tüneller ile benzer işleve yönelik alanlar tasarlandı. Yine mevcut kullanımdan gelen bir kitap okuma alanı eksikliği tanımlandı.
Öğretmenin talepleri
Emine Öğretmen kendi öğrencileri ile ortaokul ve lise öğrencilerinin bir arada oynamalarını istediğinde küçük yaş grubu öğrencilerinin etkilenmesinden birbirlerine zarar vermelerinden endişe ediyordu. Öğretmen birleştirilmiş sınıf düzeninde daha rahat çalışabilmek adına sınıf camlarından görülebilir iki farklı açıda okuma köşesi ve ekme-biçme alanına ihtiyaç duyuyordu. Emine Öğretmen bostan alanın çocukların bir canlıyı gözlemleme ve büyütmeyi deneyimleyerek aidiyet ve benimseme duygularını geliştireceğini düşünüyordu. Bu ihtiyaçları göz önünde bulundurarak tasarımımızı tamamladık. Atölye sonrasında üretilen tasarımı camiden çağrı yaparak köylü ve çocuklar ile birlikte tekrar değerlendirdikten sonra projenin ikinci etabını organize etmek amacı ile İstanbul’a döndük.
Uygulama başlasın!
Mart ayında ilk kez gitmiş olduğumuz Harran Darıca Mezrasına bu sefer bir açık derslik ve bir bostan alanı pilot uygulama amacı ile Kasım’da tekrar gittik.
İlk Gün — Açık dersliği oyun ile kurmak
Uygulamanın ilk günü bizi Emine Öğretmen ve çocuklar karşıladı. Hızlıca çalışmalara başladık. İlk gün özellikle açık derslik için eksikleri tamamlamaya başladık. Açık derslik yapılırken çocuklar hem çevresinde oyunlar oynayarak hem de strüktür üzerinde zıplayarak mekanı beraber tanımaya ve tanımlamaya başladı. Açık derslik yapılırken üzerinden kaç çocuk zıpladı dersiniz?
İkinci Gün — Yağmur altı & soba sıcağı
Uygulama atölyesinin ikinci günü yağmurlu hava zaman zaman durmamıza da sebep olsa sınıfımızda sıcak sobamız ve çeşitli oyunlarımız bize destek oldu. Çocuklar bütün gün bizimle çalıştılar, yardımcı oldular ve hatta dinlenmemiz için bize sobalı sıcak bir sınıf hazırladılar.
Üçüncü Gün — Bostanda Ne Yetiştirilebilir?
Üçüncü gün açık derslik ile birlikte bostan alanın yapımına başladık. Doğal malzemeler ile dört farklı sınıfın kullanımına uygun olacak şekilde her sınıfa bir dikim yeri ayrılan, çevresi çocukların uzun zaman geçirilmesine ve zaman zaman kitap okumak için de kullanıma olanak sağlayacak genişlikte oturma alanları ile çevrili bir bostan alanını adım adım kurmaya başladık. Çocuklar şarkılarla bize bostan sebzelerini saydı. Toprak sıva yapımında özellikle hep beraber çalışma fırsatımız oldu. Köyün gençleri de bizimleydi. Biraz çamurlara da bulansak okulun küçük çeşmesi hemen yanımızdaydı.
Dördüncü Gün — Son Eksikler
Dördüncü gün sok eksiklerimizi tamamlamak için erkenden çalışmaya başladık. Yoğun bir günün ardından hem açık derslik hem de bostan alanı artık görünür olmaya, ortaya çıkmaya başladı. Kötü hava şartları yavaşlamamıza neden olurken hava karardı. Ve bütün çocuklar evlerine dağıldı.
Biz tasarımın bitmiş haline çocukların verdiği tepkiyi göremeden döndük. Ancak Emine Öğretmen gönderdiği fotoğraf ve videolarla bizimle sonraki aşamayı paylaştı ve paylaşmaya devam ediyor. Çocuklar biz döndükten sonra alanda eksik kalan cila işini hep beraber yapmış ve hemen severek kullanmaya başlamıştı.
