Yerli Otomobil TOGG Hakkında Her Şey — resmi açıklama ve yorumlarla
Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG) tarafından 27 Aralık 2019'da Gebze’de düzenlenen ön gösterim etkinliğinde yerli otomobilimizin özellikleri ve tasarımı sunuldu. Bu yazıda, etkinlikten öne çıkanlar, resmi açıklamalar ve yorumlar göreceksiniz.
[Son güncelleme: 30 Aralık 2019]
Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş. (TOGG), Anadolu Grubu (%19), BMC (%19), Kök Grubu (%19), Turkcell (%19), Zorlu (%19) ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (%5)’nin ortaklığında 25 Haziran 2018'de kuruldu.
Modeller
İlk aşamada önce SUV, sonra SEDAN modeller ile üretim başlayacak olsa da 2030 yılına kadar 5 farklı modelin satışta olması bekleniyor: c-SUV, c-SEDAN, c-HATCHBACK, b-SUV, c-MPV
Fiyat
Fiyat sorulduğunda TOGG CEO’su Mehmet Gürcan Karakaş’ın cevabı şu: ¨Fiyat vermek doğru değil, 2 sene sonrası için mümkün de değil. Böyle bir otomobil bugün piyasada kimden pazar payı alır diye bakıp, tanımlamalarımızı ona göre yaparız.¨
Yorum: Doğru bir cevap olduğunu düşünüyorum. Dövizden etkilenen bir sektör için 2–3 yıl sonrasına TL fiyat vermek zaten doğru olmayacağı gibi, fiyatı belirlemek için müşteri segmentini ve rakiplerin duruşunu da daha iyi anlamak gerekir. ¨Çok olan şeyin kıymetinin azalacağı¨ da aklımızın bir köşesinde dursun.
Tasarım
Yerli otomobiller için Pininfarina (http://pininfarina.it) isimli İtalyan tasarım firması ile birlikte çalışıldığını biliyoruz. Bu firma dünya çapında otomobil, havacılık, mimari, hatta saat firmaları ile tasarım çalışmaları yapıyor. BONUS BİLGİ:
Pininfarina, İstanbul Yeni Havalimanı’nın hava trafik kontrol kulesini tasarlayan 2 firmadan biri. (Kaynak)
Pininfarina’nın daha önce yaptığı tasarımların TOGG SUV ile benzerlik gösterdiği konusunda bazı eleştiriler yükselse de, eğer dünyadaki SUV modellerine göz atarsanız, hepsinin ortak noktaları olduğunu görecek ve yepyeni bir tasarım yapmanın zaten çok zor olduğunu hissedeceksiniz. Buradaki istisna Tesla’nın CyberTruck’ı olabilir, ki o da henüz üretimde değil ve SUV demek de doğru olmaz.
Barış Özcan’ın konuyla ilgili videosunda (https://youtu.be/SKP92Jtr3cQ?t=179) yaptığı, aracın İtalyan tasarım olmasına yönelik eleştirilere karşı yorumuna da katılıyorum:
~Amerikan şirket Tesla’nın Cybertruck aracının tasarımcıları arasında Fransız ve Türk tasarımcılar da var. Tesla adı Nikola Tesla’dan, bir Sırp biliminsanından geliyor. Şirketin sahibi Elon Musk, aslında bir Güney Afrikalı. Özetle, bu bir takım oyunu.~
Ekip
CEO — Mehmet Gürcan Karakaş. 2004 yılında Bosch Türkiye’ye Genel Müdür olarak atandı. 2007 yılında Bosch’un Almanya’daki merkezine geçen Karakaş, TOGG yönetiminin başına gelmeden önce Bosch’ta Otomotiv Satış Sonrası Hizmetler’den sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı (Senior Vice President, Automotive Aftermarket) olarak görev yapıyordu.
COO — Sergio Rocha, General Motors’da üst düzey yöneticiydi. Artık TOGG’da operasyon ve üretimden sorumlu olacak.
Baş Tasarımcı — Murat Günak, TOGG’un baş tasarımcısı daha önce Peugeot, Volkswagen ve Mercedes’in tasarım ekibinde önemli roller üstlenmişti.
Teknik Özellikler
%100 elektrikli ve 8 yıl garantili Li-on pillerle çalışacak yerli otomobil, 300 km+ ve 500 km+ olmak üzere iki farklı menzil seçeneği sunacak. İlk etapta 2 farklı motor planlanıyor.
Dört çekişli motor:
- 400 beygir
- 0–100 km/s hıza 4.8 saniye
Arkadan itişli motor:
- 200 beygir
- 0–100 km/s hıza 7.6 saniye
Hızlı şarj teknolojisi sayesinde 30 dk içerisinde %80 şarj olabilen otomobil, internet üzerinden güncelleme alabilecek, ileri sürüş destek sistemleri sayesinde 3. seviye otonom sürüş teknolojisine hazır. (¨180 km/s azami hıza ulaşabilen otomobil geri kazanımlı frenleme sistemi ile menziline yüzde 20’ye kadar katkı sağlayabiliyor.¨ yazan bir haber sitesi gördüm ama doğrulayamadım.)
Seviye 3, ¨şartlı otonom¨ olarak adlandırılıyor. Sizin normal bir otomobil kullanıyor gibi olmanızı sağlayan bu sistem, 60 km/saat altında hızlarda tamamen kendi kendine de gidebiliyor. Fakat bu süreçte direksiyon başında olmanız zorunlu. Sistem harita, güncel trafik durumu, radarlar, kameralar, sensörler ve diğer araçlardan gelen verileri işliyor.
İç Mekan
CEO’nun ¨Yürüyen bilgisayar¨ olarak tanımladığı araçta ekranların tamamı dokunmatik. Araçlarda standart bir ayna yok, her iki tarafa yerleştirilen kameralardan gelen görüntü sürücüye sunulacak. (Bu kısım net değil, ya da opsiyonel, CEO bir video röportajda yan ayna ekranlarını A sütununa gömmeyi hedeflediğini söylüyor.)
Yatırım ve Teşvikler
Üretim Yeri
Bursa, Türkiye
Bursa’da Tofaş Fiat ve Oyak Renault firmalarının otomobil fabrikaları var. TOGG’un fabrikasına da Bursa’nın Gemlik ilçesindeki Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait arazinin bir kısmı olan 1 Milyon metrekare’lik alanına inşa edilmesi için izin verildi.
Teşvikler:
Resmi Gazete’de yayınlanan 27 Aralık 2019 Cuma tarihli karar yazısına göre (Kaynak):
Öngörülen toplam sabit yatırım: 22 Milyar TL
Yatırım başlangıç tarihi: 30 Ekim 2019
Yatırım süresi: 13 yıl (gerekirse 6,5 yıl daha uzatılacak)
İstihdam: 300'ü nitelikli personel, toplam 4323 kişi çalışacak.
Üretim: Yılda 175 bin elektirkli otomobil üretim kapasitesi, 5 farklı model.
Devlet Destekleri: Yatırım yeri tahsisi, Gümrük Vergisi muafiyeti, KDV istisnası, KDV iadesi, SGK işveren primi desteği, 10 yıllık Gelir Vergisi stopajı desteği ve alım garantisi.
Alım Garantisi: Devlet Malzeme Ofisi tarafından 31 Aralık 2035 tarihine kadar 30 bin adet yerli otomobil alınacak.
Yatırıma katkı tutarı limiti: Devlet katkısı, 31 Aralık 2032 tarihine kadar azami 960 bin araç için kullanılmak üzere, hak edilen yatırıma katkı tutarının yüzde 56,5’ini geçemeyecek.
Nitelikli personel desteği: Her bir nitelikli personel için asgari ücretin brüt tutarının 20 katını geçmemek üzere ve 5 yıl süreyle istihdam sağlanacak. Azami 360 Milyon TL.
Faiz desteği: Bir ya da birden fazla aracı kurumdan 31 Aralık 2027 tarihine kadar kullanılacak krediler için ödenen faiz ve kâr payının yüzde 80’i Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından karşılanacak. (Kredi miktarının sabit yatırım tutarının yüzde 13’ünü aşmaması gerekiyor.)
Ajanda
2020 — marka lansmanı
2021 — fabrika açılışı
2022 — ilk araç üretimi
Önemli konulardan biri olan şarj istasyonları hakkında ise TOGG CEO’su 2020 yılında Türkiye’deki şarj istasyonu ağı sorununun çözüleceğini söyledi.
Yorum: Ajandanın çok dar olduğunu görüyorum. Bu işin uzmanı olmamakla birlikte, fabrikanın yerinin Aralık 2019 sonu belli olduğunu düşünürsek, fabrikanın inşaatı, ekibin kurulması, tedarikçilerin standartlaşması, teknik deneme ve testlerin yapılması, üretim hattının son haline getirilmesi, bayilikler, teknik servis ağı düşünüldüğünde aracın 2022 yılında müşterilerine teslim edilmesi oldukça iddialı görünüyor. İddialı derken ne demek istediğimi anladınız.
Marka ve Model İsimleri
Marka lansmanının 2020 yılında yapılacağını biliyoruz, o yüzden son kullanıcı arabayı teslim aldığında TOGG isminin hala kalacağına dahi emin değiliz, ayrıca model isimlerini de bilmiyoruz. Ama benim model isim önerilerim var:
- SEDAN > anka (ciddi araba)
- SUV > ista (havalı ve lale figürleriyle uyumlu)
- HATCHBACK > izmir? anta? (genç)
Favorim, kırmızı SUV, önü metalik olan. Yani ¨TOGG ista, Sport Paket, Kırmızı¨ :)
(önü metal olmayana da ¨Sport¨ yerine ¨Modern¨ paket diyebiriz.)
Fırsatlar
Elektrikli yerli otomobil ile elektrikli araç şarj istasyonları, şarj sistemleri, şarj istasyonlarında şarj olmasını beklerken (30 dk) yolcuları oyalamak için yapılabilecek faaliyetler gibi yeni iş fırsatları ortaya çıkıyor. Şarj ücreti modelleri ve batarya finansmanı da ayrı konular olabilir. Araçlar akıllı olunca eğlence başta olmak üzere araç içi sistemlerin de önü açılıyor.
Hatta benim hayalim şu:
Telefonlardaki Android, iOS gibi, yeni nesil akıllı arabalardaki işletim sistemi de Türkiye’den çıksa.
Bu otomobili yaparken, batarya, yazılım, sensörler, GPS ve daha bir çok ara ürün üzerine ayrı ayrı çalışmalar olacaktır. Bu çalışmaların sonuçları şirketin ortakları Anadolu Grubu, BMC, Kök Grubu, Turkcell, Zorlu Holding’in altında ya da yeni markalarla farklı sektörlerin de teknoloji ihtiyacını sağlayabilir.
Önümüzde en az 2–3 yıllık bir süre var, TOGG yönetiminden ilgiyi canlı tutmaları yönünde beklentilerim var, bağımsız tasarımcılardan ise konsept çalışmalar görmekten memnun olurum.
Yapacak çok iş var ama Henry Ford ne demiş: ¨Hiç bir iş yeterince küçük parçalara ayrılırsa zor değildir.¨
Teşekkürler, beğendiyseniz paylaşmaktan çekinmeyin!
Naci KAHRAMAN
28 Aralık 2019
Bana twitter üzerinden ulaşabilirsiniz:
https://twitter.com/nacikahraman
