Use Case Diagram

Use Case Diagram aslında bir Kullanım Senaryosu Diyagramıdır.

Use Case, bir sistem aracılığı ile sunulan veya sunulacak tek bir fonksiyonu tanımlamaktadır. Diğer bir deyişle, kullanıcıların bir fonksiyon aracılığı ile sistem üzerinde gerçekleştirmek istedikleri işlemleri tanımlamaktadır.

Use Case Diagram çizmek için aslında herhangi bir programa ihtiyacımız yok ve elimize bir kağıt kalem alıp da bir sistemin diyagramını çizebiliriz. Ama kullanılan programlarda var tabii ki. Şirket ortamında bir konu dokümante edileceği zaman veya analize ekleneceği durumlarda; Visio, Draw.io, Lucidchart gibi programlar kullanabilirsiniz.

Use Case Diagram’lar özetle belirsiz durumlarda duruma netlik kazandırmak için hem de büyük resmi gösterilmek istenildiğinde kullanılır.

Use Case Diagram 4 farklı unsurdan oluşur; sistemler, aktörler, kullanım durumu ve ilişkiler.

Sistemler dediğimiz şey aslında ürün anlamına gelir. Geliştirmekte olduğunuz bir web sitesi, iş süreci, mobil uygulama gibi bir uygulama veya herhangi bir işlemdir. Sistem, diyagramda dikdörtgen olarak temsil edilir. Sistem olarak belirttiğimiz uygulamanın dışında kalanlar ise bu dikdörtgenin dışında gösterilir.

Bir diğer unsur oyuncudur. Oyuncu ise diyagramda çöp adam şeklinde temsil edilir. Aktör bir kişi, bir kuruluş, bir sistem de olabilir. Diyagram içerisinde bir veya birden fazla aktör olabilir. Aktörler dış nesnelerdir ve bu yüzden diyagramda sistem dışarısında gösterilirler. Kilit aktörler sistemin uygulamasını başlatır, ikincil aktörler ise daha reaktif bir işleve sahiptirler. Örneğin sistem dediğimiz şeyin bir bankacılık uygulaması olduğunu düşünelim. Müşteri dediğimiz kişi kilit primary actor olur sistemin kullanımını başlatır. Banka ise ikincil aktördür.

Use Case yani Kullanım Senaryosu da 3. unsurumuzdur. Sistemin fonksiyonlarını ve bir aktiviteyi ifade eder. Elips ile diyagramda gösterilir. Diyagramda sistem dikdörtgeni içerisinde konumlandırılır. Kullanım durumları belli bir mantık çerçevesinde aslında akışsal olarak sırayla düzenlenmelidir. Örneğin login en yukarıda, ödeme yapma en sonda olur gibi.

İlişkiler, bir aktör belirli bir şeye ulaşmak için sisteme gelir. Her aktör en az bir kullanım senaryosu ile etkileşime girmelidir. İkincil aktörlerinde en az bir kullanım senaryosu ile etkileşimde bulunması gerekmektedir.

İlişki Türleri

Temel: Direk senaryo aktör arasındaki ilişki düz çizgi ile gösterilir. Temel ya da ana ilişki diyebiliriz.

Include: İçerme demektir ve temel ilişkiye dahildir. Bir olay olduğunda bağlantılı olduğu olayın zorunlu gerçekleşmesi.

Örneğin; Login işleminde şifre kontrolü. Login işleminde bu şifre kontrolü gerçekleşmeden login olunamaz ancak kontrol gerçekleşir ve müşteri öyle login olabilir.

Extend : Genişletme demektir. Çalışması için belirtilen şartların sağlanmış olması gerekir. Olası ihtimal bağlantısını temsil eder.

Örneğin; “Şifre gir” — > “Şifre Yanlış girildi”.

Yukarıdaki örneği inceleyecek olursak; hapşırmak eyleminde gözlerini kapatmak hapşırmaktan sonra gelen istemsiz bir durumdur ve hapşırmak ile göz kapatmak arasında içerme ilişkisi vardır. Fakat hapşırmak ve çok yaşa denmesi arasında genişletme ilişkisi vardır çünkü hapşırmadan çok yaşa denmez. Hapşırma eylemi sonrasında ek olarak gelir kesinlikle gerekli değildir. Burada dikkat edilmesi gereken tek şey genişletilmiş kullanım senaryoları yalnızca belirli koşullar altında çalışır.

Generalization: Genel bir senaryo grubundan özel bir senaryo grubu türetilir.

Örneğin; bir bankacılık uygulamasında profil oluşturma örneğini ele alalım. Aynı menü içerisinde profil oluştururken profil yardım menüsüne gidebilir veya veri korumasına ilişkin kvkk metnin olduğu sayfaya gidebilir gibi.

Kaynakça : https://ba-works.com/blog/is-analizi-calismalarinda-use-case-ve-use-case-diyagram-kullanimi/