Framework, daha önceden hazırlanıp bizim kullanımımıza göre şekillendirebileceğimiz kod dokümanlarıdır. Bildiğiniz gibi bir proje geliştirirken projenin belli bir yerine kadar standart işlemler gerçekleştirilir veya bir sidebar yapmak istediğiniz yapılacak olan bellidir. Bunu sizin yerinize frameworkler yapıyor, sizde hazır olan düzeneğin üstünde çalışabiliyorsunuz. Bu sizlere zamandan tasarruf sağlar ve iş yükünüzü hafifletir.
Framework geliştiricilerin kullandığı daha önceden hazırlanmış kütüphanelerin bulunduğu ve bu mevcut kütüphanelere sürekli olarak yenilerinin eklendiği yapıdır. Frameworklerde form kontrolleri, veri tabanı işlemleri, kullanıcı işlemleri ve hesap kontrolleri gibi çeşitli kütüphaneler bulunmaktadır.
Frameworkler MVC (Model-View-Controller) olarak ayrı bölümlerden oluşmaktadır ve bu projelerin daha okunabilir, anlaşılabilir ve düzenli olmasına olanak sağlamaktadır.
Frameworkler yapısında kütüphaneleri ve modülleri bulundurduğu gibi, eğer kullanmak istediğiniz yapı isteğinizi karşılamıyor veya bazı yerlerini kendinize göre uyarlamak istiyorsanız geliştirilmiş yapıları genişletip uyarlayarak kullanmanıza olanak sağlamaktadır.
Yapmak istediğiniz projeye göre, projenin içerisinde barındıracağı özelliklere göre framework çeşitlerini inceleyebilirsiniz.
Bazı popüler javascript frameworkleri:
- Angular.js
- Ember.js
- Angular
Bazı popüler PHP frameworkleri:
- Laravel
- Symfony
- Codeigniter
Bazı popüler CSS frameworkleri:
- Bootstrap
- Semantic UI
Backend frameworkleri:
- Express
- Django
- Laravel
- Rails
- Spring
Frontend frameworkleri:
- Angular
- Nextjs
- Vue
- Ember
- Backbone
İçlerinden bir tanesini seçtik, kullanım amacı isteklerimizi karşılıyor, ilk yapmmaız gereken gereksinimleri kontrol etmektir. Ne gerekiyor? Kendi dokümanları üzerinden bu bilgilere erişebilirsiniz. Herhangi bir hata ile karşılaştığınız zamanda bir çok plaform üzerinden sorunuza cevap bulabilirsiniz.
Bu noktada community kavramı önemlidir. Eğer seçtiğiniz frameworkü ilk defa kullanacaksanız veya da yazılım bilginiz yeterli seviyede değilse, araştırmalarınız dahilinde community yönünden fazla olan frameworkü de tercih edebilirsiniz. Sorularına cevap bulabilirsiniz.
MVC (Model-View-Controller) yapısı nedir?
MVC yazılacak uygulamanın iş mantığı (business logic) ile kullanıcı arayüzünü birbirinden ayıran, uygulamada farklı amaçlarlar için kullanılan kısımların birbirinden ayrılmasını sağlayan yazılım mimarisidir. Kod yapılarını birbirinden ayırarak daha geliştirme ortamı ve daha kolay test edilebilir duruma getirmektedir.
Model: Veri validasyonları bu kısımda yapılmaktadır. Veri tabanı ile bağlantı halindedir. Veri tabanı sorgularımızı burada oluştururuz.
View: Uygulamayı kullanıcıların gördüğü kısmıdır. Arayüzdür.
Controller: Model ve View arasındaki bağlantının yapıldığı kısımdır. Bu iki yapı arasındaki çift taraflı haberleşmeyi sağlar.
JavaScript nedir?
JavaScript yaygın olarak web üzerinde kullanılmakta olan bir script dilidir. JavaScript ile yazılan istemci taraflı scriptler sayesinde tarayıcının kullanıcı ile iletişime geçmesi, tarayıcının kontrol edilmesi, asenkron bir şekilde sunucu ile iletişime geçilmesi, web sayfası içeriğinin değiştirilmesi gibi birçok farklı işlemler sağlanır.
İlk olarak Netscape çalışanı olan Brendan Eich tarafından geliştirilen ve 1997 yılından beri ECMA standardı olan JavaScript günümüzde Mozilla Vakfı öncülüğünde özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilmektedir.
JavaScript web sayfalarının işlevselliğinin arttırılması, dinamik web sayfalarının oluşturulması ve görünümün güzelleştirilmesi amacına yönelik HTML kodları içerisinde gömülü olarak kullanılabilmektedir.
Nesneye dayalı bir dildir. Nesne tipleri arasında farklılık yoktur. İstenildiği durumlarda herhangi bir nesneye yeni özellik ve metotlar dinamik bir şekilde eklenebilir. Miras alma (inheritance) protatip mekanizmasıyla gerçekleştirilir. Dinamik veri bağlama mekanizması kullanılır yani verilen referanslar çalışma zamanında (run time) kontrol edilir.
Avantajları:
- Derleyici (Compiler) kullanılması gerekmez
- Öğrenmesi diğer dillere göre daha kolaydır
- Hata ayıklamak daha kolaydır
- Birden fazla platformda, tarayıcıda çalışabilir
- Web sitelerini interaktif yapar, kullanıcının ilgisini çeker
Zayıf noktaları:
- Açıklara karşı zayıftır
- Her zaman farklı tarayıcı ve cihazlar tarafından desteklenmez
- JS kodları oldukça büyüktür
- Farklı cihazlarda farklı çalışabilir ve bu tutarsızlığa neden olur
- Kullanıcı bilgisayarında zararlı kod yazmak için kullanabilir
Sayfamıza JavaScript kodlarını ekleyebilmemiz için <script></script> etiketlerini kullanmalıyız.
Örneğin HTML içerisinde kullanacak isek:
<script type=”text/javascript”>
// js kodlarımız
</script>
Harici dosyadan çağıracak isek:
<script type=”text/javascript” src=”dosya.js”></script>
