ISO 9000 ve ISO 12207 Standardı
The International Organization for Standardization
ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi ve Kalite Güvencesi Standartları
- ISO 9000 Kalite yönetim sistemi ve kalite güvencesi standartları kuruluşun yönetimi ile ilgilidir.
- Kuruluşun tüm faaliyetlerinin sürekli iyileştirilmesini öngörür.
- ISO 9000 standartlarını, ISO (INTERNATİONAL STANDARDS ORGANİZATİON) çıkarmıştır.
- Amacı standartlaşmayı bütün dünyada ve her alanda yayarak uluslararası ürün ve hizmet ticaretinde kolaylıklar sağlamaktır.
- ISO 9000 belgesi, önemli ölçüde uluslararası geçerliliği olan bir belgedir. Proje düzeyinde firmanın ele alması gereken süreçler neler olabilir? Proje planlama, proje izleme kontrol, proje ile ilgili risk yönetimi, tedarikçi anlaşma yönetimi(araçlara ilişkin ),tümleşik ve nicel proje yönetimi. Yazılım ürünü sanal sayısal hale getirilmelidir. Kurum içerisinde yapılan süreç değerlendirmeleri biz neredeyiz, Dünya nerede, nerede olmak istiyoruz sorularını cevaplanmasını sağlar.
- ISO standartları etkili bir yönetim sisteminin nasıl kurulabileceğini, dokümante edilebileceğini ve sürdürebileceğini göz önüne sererler.
- Bu standartlar bir süreç modelinden farklı olarak, dışarıya kalite güvencesi vermeye yönelik belgelendirmeye önem verirler.
• ISO 9000 kalite değerlendirme uygulaması için hiyerarşik olarak aşağıda aşamalar uygulanır:
✓ belgelendirilecek kurumunun seçilmesi,
✓ ön değerlendirme aktiviteleri,
✓ değerlendirme süreci,
✓ sürekli gözaltı aktiviteleri,
✓ yeniden değerlendirme.
ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi Standartlarının Yapısı
ISO 9000 kalite yönetim sistemi standartları dört temel standarttan oluşmaktadır;
✓ ISO 9000: 2000 — Temel Kavramlar, Terimler
✓ ISO 9001: 2000 — Şartlar
✓ ISO 9004: 2000 — Performans İyileştirmesi İçin Kılavuz
✓ ISO 19011: 2000 — Kalite ve Çevre Tetkiki İçin Kılavuz
ISO 9001: 2000
ISO 9001: Tasarım — geliştirme, üretim, tesis — montaj, işletme -bakım, evrelerini içeren bir kalite standardı.
ISO 9002: Tasarım yoktur, daha çok üretim ağırlıklı bir standart.
ISO 9003: ISO 9002 eksi üretim. Son muayene ve deneylerde kalite güvencesi standardı.
ISO 9000–3 Yazılım sektörünün ihtiyaçları gereği ISO 9001, yazılım mühendisliği ihtiyaçlarına göre uyarlanarak ISO 9000–3 çıkarılmıştır. ISO 9000–3 yazılım alanında kalite sistemlerinin uygulayıcıları ve denetimcileri için özel rehberlik bilgisi verir.
ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi Prensipleri
1.Müşteri odaklı kuruluş
2. Liderlik
3. Çalışanların katılımı
4. Süreç yaklaşımı
5. Yönetimde sistem yaklaşımı
6. Sürekli iyileştirme,
7.Karar vermede gerçekçi yaklaşım,
8. Karşılıklı faydaya dayalı tedarikçi ilişkileri.
ISO 9000’in Kuruluşlara Sağladığı Faydalar
1.Kuruluşta kalite anlayışının gelişimini,
2.Kârın, verimliliğin ve pazar payının artmasını,
3.Etkin bir yönetimi,
4.Maliyetin azalmasını,
5.Çalışanların tatmin olmasını,
6.Kuruluş içi iletişimde iyileşmeyi,
7.Tüm faaliyetlerin izlenmesini ve kontrolünü,
8.İadelerin azalmasını,
9.Müşteri şikayetinin azalmasını ve memnuniyetin artmasını sağlar
ISO 9001 Standardı’nı Kimler Uygulayabilir?
ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Standardı tasarlanırken bütün kuruluşlara uygulanabilir olması amaçlanmıştır. Bu sebepledir ki sürekli iyileştirmeyi amaç edinmiş, etkili Kalite Yönetim Sistemi oluşturmak isteyen tüm kuruluşlar tarafından uygulanabilir. Bu konuda kısıtlama bulunmamaktadır.
ISO 9001 Standardı en son 2015 yılında güncellenerek yayımlanmış ve güncelliğini korumaktadır.
ISO 12207 Standardı Hakkında
International Organization for Standardization (ISO), dünya çapında standartları geliştirmek, uluslararası iletişim ve iş birliğini artırmak ve uluslararası ticaretin adil büyümesini teşvik etmek amacıyla 1947 yılında kurulmuş olan bir sivil toplum kuruluşudur.
ISO / IEC / IEEE / EAI 12207
- “ISO/IEC 12207 Standard for Information Technology — Software Life Cycle Processes”
- Önce, ISO ve IEC tarafından geliştirildi (1995). ISO/IEC 12207
- Sonra, ABD’de IEEE ve EAI tarafından eklentiler yapıldı (1998). Yeni standart: IEEE/EAI 12207 oldu. 13ISO / IEC 12207
ISO 12207, her türlü yazılım geliştirme, kullanma, alma, satma, işletme vb. alanlarda kullanılan bir süreç standardıdır.
- Yazılım süreçlerini tanımlar, süreç değerlendirmesine karışmaz.
- Süreçleri, mimari ve sonuçlar olarak anlatır. Ancak süreç aktivitelerinin ayrıntısına inmez.
- Geliştirme modellerinden, dillerden bağımsızdır.(çevik metodojiler, waterfall vb.)
- “Normative” ve “informative” kısımları vardır.
ISO 12207’nin Amaçları
Yazılım yaşam döngüsünün tüm süreçleri için ortak bir çerçeve oluşturmak, Yazılım ürünleri geliştirilmesi için ortak bir terminoloji oluşturmak, Tüm süreçleri tanımlamak, Bir kuruluşun süreç oluşturmasına ve yönetimine yardımcı olmak, Dünya yazılım ticaretini kolaylaştırmak.
ISO 12207 Genel Yapısı
ISO 12207 standardı üç kategoriye ayrılır; Her kategorinin de alt süreçleri vardır. Süreçler aktivitelerden (activity), aktiviteler ise görevlerden (task) oluşur. Kategori (3 Kategori)Süreçler, aktiviteler, görevler.
ISO 12207’nin Özellikleri
- ISO 12207’ye göre her süreç yapışık (cohesive) olmalıdır, ilgisiz konular süreçte bulunmamalıdır.
- Her sürecin bir sorumlusu (agent) vardır.
- Herhangi bir metodoloji öngörmez.
- Süreç yapısını ve gereklerini belirler, ayrıntısını belirlemez.
- Uyum mutlak ve adapte edilmiş olmalıdır.
ISO 12207’ye Göre Süreç Kategorileri
ISO 12207, yazılım süreçlerini 3 kategoride toplar:
- Ana Süreçler (Primary Processes)
2. Destek Süreçleri (Supporting Processes)
3. Kurumsal Süreçler (Organizational Processes)
ISO 12207 — Ana Süreçler
Edinme (Acquisition) Süreci,
Tedarik (Supply) Süreci,
Geliştirme (Development) Süreci,
İşletme (Operation) Süreci,
Bakım (Maintenance) Süreci
ISO 12207 — Destek Süreçleri
Belgeleme (Documentation) Süreci,
Konfigürasyon Yönetimi (Configuration Management) Süreci,
Kalite Güvence (Quality Assurance) Süreci,
Doğrulama (Verification) Süreci,
Sağlama, Geçerleme (Validation) Süreci,
Ortak Gözden Geçirme (Joint Review) Süreci,
Denetleme (Audit) Süreci,
Sorun Çözme (Problem Resolution) Süreci,
ISO 12207 — Kurumsal Süreçler
Yönetim (Management) Süreci,
Altyapı (Infrastructure) Süreci,
İyileştirme (Improvement) Süreci,
Eğitim (Training) Süreci.
ISO 12207 Süreç Örneği : Edinme Süreci
Bu süreç 5 aktiviteden oluşur;
- Başlatma Aktivitesi,
- Teklif İsteme Aktivitesi,
- Sözleşme Hazırlama ve Güncelleme Aktivitesi,
- Tedarikçi İzleme Aktivitesi,
- Kabul ve Sonuçlandırma Aktivitesi
ISO 12207’ye Göre Uyarlama (Tailoring)
Projeler uygulamada çok büyük farklılıklar gösterebilir. Her proje de ISO 12207 %100 uygulanmayabilir. Her projede nelerin uygulanacağı, nelerin kapsam dışı kalacağı proje başında belirlenir. Bu işleme uyarlama (tailoring) denir. ISO 12207’ye uyum mutlak (absolute) veya uyarlanmış (tailored) olabilir.
ISO 12207’nin Kullanım Alanları
Sivil ve askeri uygulamalarda kullanılmaktadır. Yazılım mühendisliği etkinlikleri için yaşam döngüsü modeli olarak kullanılabilir. ISO 12207’ye temel olan, IEEE 12207 kapsamında referans edilen iş ürünleri standartları ile uyumlu şekilde kullanılabilir.
ISO 12207’nin Zayıf Yönleri
- Yaşam döngüsü süreçlerini tanımlamaktadır ancak bu süreçlerin yeteneğini değerlendirmemektedir. Bir değerlendirme modeliyle birlikte kullanılmasına ihtiyacı vardır.
- Sistem süreçlerini tam olarak kapsamamaktadır. ISO 12207 kapsamında tanımlanan sistem geliştirme etkinlikleri, yazılımın sistemle olan ilişkisi açısından baktığından yetersiz kalmaktadır.
