Makine dili en basit anlamıyla bilgisayarın işleyebileceği (CPU’da) seviyede yazılan komutlardır. Bilgisayarların yaptığı bütün işlerimlerin aslında 1’ler ve 0’lar ile yapıldığını hepimiz duymuşuzdur. Peki bu işlemler nasıl yapılıyor ve makine dili aslında nedir sizlere onlardan bahsedeceğim.
Makine dili en basit anlamıyla bilgisayarın işleyebileceği (CPU’da) seviyede yazılan komutlardır. Bilgisayarların yaptığı bütün işlerimlerin aslında 1’ler ve 0’lar ile yapıldığını hepimiz duymuşuzdur. Peki bu işlemler nasıl yapılıyor ve makine dili aslında nedir sizlere onlardan bahsedeceğim.
Görselde de gördüğümüz gibi makine dili en alt seviye dildir ve donanım tarafından okunup işleme alınır. Makine dili binary sistem yani 1’ler ve 0’lar ile mantıklı bir şekilde kombinasyonlar yapılması ile meydana gelmektedir. Bu yüzden bunu insan seviyesinde anlamak biraz zordur. Makine Dili işlemci mimarilerine göre değişmektedir ve işlemcinin aldığı komutlar ile çalışmasını sağlamaktadır.
Bizim genelde duyduğumuz Java, C#, C, C++ vb diller üst seviye dillerdir ve bahsettiğimiz Makine Dilinden oldukça uzak noktadadırlar. Üst seviye diller ile yazdığımız kodlar programlar yine görseli incelediğinizi varsayarak assembly yani çevirici ile makine diline ulaşmakta ve işlemciyi harekete geçirmektedir. Peki bu işlemlerin yerine getirilmesi nasıl oluyor dersek;
Görsel de gördüğünüz bu işlemlerin yapılmasına komut döngüsü (instruction cycle) denmektedir ve dört ana kısımdan oluşmaktadır.
Fetch: Hafızadan sonraki emri getirir
Decode: Emrin ne olduğunu çözülür yani decode yapılır
Execute: Emri uygular ve işlem yapılır
Stop: Sonucu saklar
Makine dili 00010111 gibi sayılardan oluşmaktadır. Bu sayılar bilgisayar ortamında farkı kombinasyonlarla kullanılmaktadır. Dört çeşit sayı sistemi bulunmaktadır. Bunlar İkilik Sayı Sistemi (Binary), Sekizlik Sayı Sistemi (Octal), Onluk sayı sitemi (Decimal) ve On Altılık Sayı Sistemi (Hexadecimal)’ dir.
İkilik Sayı Sistemi (Binary)
İkilik Sayı Sisteminde sayılar 2 tabanında yazılırlar. Yani bütün sayıları 0 ve 1’ler ile ifade edilmektedir. Mantık devrelerinde 1 elektrik akımı var veya gerilim var, 0 elektrik akımı veya gerilim yok demektir.
Örnek olarak binary sayılar (1101)2 şeklinde yazılır. Her sayı dijital olarak ifade edilir ve basamaklar 2’ bin kuvveti şeklinde yazılır örneğin; dört dikitten oluşan bir sayı (1101) = 1.²³+ 1.²² + 0.²¹ + 1.2º
Sekizlik Sayı Sistemi (Octal)
Octal sayı sisteminde 8 adet rakam bulunmaktadır bunlar 0 1 2 3 4 5 6 7 ‘dir. Taban sayısı 8’ dir. Ve (118)8 olarak ifade edilir.
Onluk sayı sitemi (Decimal)
Onluk (decimal) sayı sistemleri normal sayılar olarak ifade edilir. 10 adet rakam bulunmaktadır bunlar 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ‘dur. Günlük hayatımızda kullandığımız sistemdir. (567)10 şeklinde yazılır.
On Altılık Sayı Sistemi (Hexadecimal)
Hexadecimal sayı sisteminde 16 adet rakam bulunur. Bunlar 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F ‘dir.
A = 10, B = 11, C = 12, D = 13, E = 14, f = 15 ‘e karşılık gelir. Örnek olarak hexadecimal sayılar (4F6A)16 şeklinde yazılmaktadır.
