NEDİR: Web3 Nedir?
“Web 3.0” önermesi, Ethereum’un 2014'te piyasaya sürülmesinden kısa bir süre sonra Ethereum’un kurucu ortağı Gavin Wood tarafından ortaya atıldı. Gavin, kripto para birimini ilk benimseyen çoğu kişinin hissettiği bir soruna bir çözüm getirdi: İnternet çok fazla güven gerektiriyordu. Yani bugün insanların bildiği ve kullandığı internetin büyük bölümü bir avuç özel şirketin halkın çıkarları doğrultusunda hareket edeceklerine güvenmemize dayanıyor. Web3 özünde gücü kullanıcılara mülkiyet biçiminde geri vermek için blok zincirleri, kripto para birimlerini ve NFT’leri kullanır. Yani kısacası Web3 kullanıcılara internetteki verilere sahip olma imkanı tanır. Gelin detaylara birlikte dalalım 🧐.
Web 1.0
Bundan 10 -20 sene kadar önce web 1.0 diye adlandırılan internetin ilkel zamanlarında bir çok veri salt okunurdu yani içeriğe bizlerin katkısı çok çok azdı web sitesi sahipleri sitelerine belirli içerikleri ekliyordu bizler ise sadece o internet sitesine erişip o bilgileri okuyorduk.
Web 2.0
Ancak hayatımıza bugün de sıkça kullandığımız ve iyi bildiğimiz sosyal medya sitelerinin ve onlardan önce forumların vb. girmesiyle beraber biz kullanıcılar da web’de içerik üretmeye başladık öyle ki internette yer alan içeriklerin büyük kısmını biz kullanıcılar oluşturmaya başladık. Ancak sorun şuydu ki web sitelerine yüklediğimiz bu fotoğraflar, yazdığımız yorumlar, yazılar hiçbiri bize ait değildi. Yani hangi platformu kullanırsak kullanalım fotoğraf (içerik) bizim fotoğrafımız olsa da veri platformun verisi oluyordu. -di’li geçmiş zaman kullanmama aldırmayın hala böyle zaten 🤨.
Şirketler kullanıcılara içerik sağlamak yerine kullanıcı tarafından oluşturulan içeriğin paylaşılması ve kullanıcılar arasında etkileşim kurulabilmesi için platformlar sağlamaya başladılar. Daha fazla insan çevrimiçi hale geldikçe bir avuç önde gelen şirket web’de oluşturulan trafik ve değerin orantısız bir miktarını kontrol etmeye başladı.
Web 3.0
Web3 ile beraber hayatımıza verilerin sahibi olmak diye bir kavram girdi. Yani herhangi bir verinin sahibi herhangi bir kullanıcı olabilir ve bunu herkes aynı anda bilir. Bu sayede hangi platformu kullanarsak kullanalım içerik bizimse veri de bizim olabilir. Web3, dijital varlıklarınızın mülkiyet hakkını benzeri görülmemiş bir şekilde size verir 🤟.
Web3'ün ne olduğuna dair kesin bir tanım yapmak zor olsa da yaratılışına birkaç temel ilke rehberlik eder.
Web3 merkeziyetsiz bir yapıya sahiptir: Merkezi kuruluşlar tarafından kontrol edilen ve sahip olunan geniş internet alanları yerine, mülkiyet onu inşa edenler ve kullanıcılar arasında dağıtılır.
Web3 izne tabi değildir: Herkesin Web3'e katılmak için eşit erişimi vardır ve hiç kimse dışlanmaz.
Web3'ün yerel ödemeleri vardır: Bankaların ve ödeme işlemcilerinin modası geçmiş altyapısına güvenmek yerine çevrimiçi para harcamak ve göndermek için kripto para birimini kullanır.
Web3 güvene tabi değildir: Güvenilir üçüncü taraflara güvenmek yerine teşviklere ve ekonomik mekanizmalara dayalı olarak çalışır.
Web3 her geçen gün daha da gelişiyor. Geliştiriciler Web3 ile daha iyi bir internet yaratmanın henüz başında olduklarını dile getiriyorlar. Ama şöyle bir düşününce kişisel verilerimizi elinde tutan dünya devi şirketlerin bu kadar geniş kitlelerin verileriyle yapabilecekleri sizleri de ürkütmüyor mu? Sosyal medya platformlarının bildikleri haricinde her gün evinizin ihtiyaçlarını sipariş ettiğimiz hızlı teslimat uygulamaları bütün satın alma alışkanlarımızı bilen e-ticaret uygulamaları ve daha niceleri… Bu platformlardaki verilerin sahipliği, korunması vb. konularda ne gibi gelişmeler olacak henüz bilmiyoruz ancak web3'ün bir çok yaraya derman olan daha iyi bir internet olacağı kesin gibi görünüyor.
Not: Yazıyı hazırlarken bazı yerlerde etherium.org’un bir yazısından direk alıntılar yapılmıştır. İlgili metne ulaşmak isteyenler burayı tıklayabilirler.
