Kolombiya’dan Notlar-3: Çıkardığım Dersler

Mine Ekinci

Tüm seyahat bittikten sonra Kolombiya’dan Türkiye’ye dönerken tüm notlarımın üzerinden geçip çıkardığım ana dersleri tekrardan listeledim. Şimdi son olarak bir de bu notlarımı paylaşmak istiyorum. İşte Kolombiya seyahatinin bana öğrettikleri ve hatırlattıkları:

Öğretmenlere dair…

1. Eğitimde herhangi bir değişim hedefleniyorsa öğretmenler bu değişimin merkezinde olmalı. Onların ne düşündükleri, ne hissettikleri, ne bildikleri ne bilmedikleri, ne istedikleri değerlendirilmeden planlama yapılmamalı.
2. Öğretmenler okullarında ve sınıflarında değişim yaratabilmeleri için yalnız bırakılmamalı. Dışarıdan mentorluk okullarda büyük fark yaratabilir.,
3. Öğretmenlerle çalışılırken uzman desteğini tecrübeli öğretmenlerden almak çoğu zaman akademisyenlerden almaya göre daha etkili sonuç verebiliyor.
4. Köy okullarını kümelendirerek idare etmek, yani her okulun müdür yetkili bir öğretmeni olması yerine, örneğin, 10 öğretmenden sorumlu bir müdür ya da müdür yardımcısının olması, köy öğretmenlerinin üzerinden en azından idari yüklerini alarak öğretmenlere büyük rahatlık sağlıyor. Aynı zamanda bu sistemde bir kümedeki öğretmenler bir okulun öğretmenleriymiş gibi yakın ilişkiler geliştirebiliyor, bu şekilde hem kendilerini daha az yalnız hissediyor hem de meslektaşlarından daha kolaylıkla destek alabiliyorlar. Ödeneklerin küçük köy okullarına paylaştırılması da bu şekilde daha kolay ve ihtiyaç temelli oluyor.

Köye dair…

5. Evet, öğretmenler ve öğretmenlerin eğitim modelini içselleştirmeleri çok önemli ama okulda yaratılan değişim kalıcı kılınmak isteniyorsa çocuklar ve aileler de modeli çok iyi tanımalı ve içselleştirilmeli. Yaratılan değişimin sürdürülebilir olmasının anahtarı bu.

6. Bir okulu çevresinden koparmamak, içinde bulunduğu bölgenin kültürünü, dilini, sanatını, zanaatını okulun içinde yaşatmamak okul iklimini ve okul-köy ilişkilerini olumlu etkileyen en önemli faktörlerden biri.

Projenin başlangıç aşamasına dair…

7. Daha projeye başlarken projeyi uzun soluklu kurgulamak da fark yaratan bir başka faktör. Ne yazık ki günümüzde sivil toplum kuruluşlarının çoğu, kısa dönemli projeler üzerinden fon aramak zorunda. Oysa, en az 10 yıllık hedefler ve fon garantisi yapılan işin niteliğini ciddi biçimde etkiliyor.

8. En azından başlangıç için, kırsalda insanlar büyük kompleks sorunlara karşı oluşturduğunuz büyük, kompleks çözümleri hayata geçirmek için yeterince uzun süre ve sabırla sizinle beraber çalışamayabilirler. Kırsalda değişime basit sorunlara hızlı, pratik çözümler getirerek başlamak en kolayı ve etkilisi.

9. Yine kırsalda değişim için gerçek hayat örneklerini ortaya koymak çok önemli. Bahsedilen bir ideal ya da başka yerlerden verilen örneklerin etkisi çok kısıtlı kalabilirken, o köyde değişen bir insan ya da mekan bir anda bir seri değişikliği tetikleyebiliyor.

Ve bunlar da olmasa olmaz…

10. Sivil toplum tarafından yapılan müdahalelerin kalıcı olması için özel sektörle ve devletle sağlam ilişkiler çok kritik. Özellikle yerelde özel sektörden güçlü birkaç aktörün desteğini almak, yapılan işlerin sürdürülebilirliğini sağlamanın en etkili yollarından biri de bu.

11. Siyasi çalkantılar, sürekli yer değiştiren bürokratlar sebebiyle yapılan çalışmaların aksamaması için alınabilecek en önemli tedbirlerden biri tüm siyasi taraflarla ilişkilerin sürekli olarak korunması.

Son olarak…

12. Sistemler, modeller, planlar ne kadar mükemmel olursa olsun sonunda özellikle akıntıya karşı yapılan sosyal işlerin başarısını o yola baş koymuş insanların tutkusu belirliyor. Doğru kurulan ilişki ağlarıyla o tutku hedef kitlede yer alan kişilere de bulaşıyor, o zaman da gerçek başarı yakalanabiliyor.