ZkSync Nedir?

0xDogukan
Kyrr.io Türkiye
Published in
4 min readJan 30, 2024

zkSync, ölçeklenebilirliği ve verimliliği artırmak için zk-rollup teknolojisini kullanan Ethereum blok zinciri için bir Layer 2 ölçeklendirme çözümüdür. Zk rollups Ethereum ana ağından işlemleri toplar ve işlem kanıtlarını Ethereum’a gönderir. Bu, yüzlerce işlemin Ethereum tarafından doğrulanıp güvence altına alınan tek bir işlemde toplandığı anlamına gelir böylelikle Ethereum’un işlem hacmini önemli ölçüde artırır. Özellikle, bu yaklaşım ağ tıkanıklığını hafifletmeye ve gas ücretlerini düşürmeye yardımcı olarak kullanıcıların Ethereum akıllı sözleşmeleriyle etkileşime girmesini ve token göndermesini daha uygun maliyetli hale getiriyor. Zincir dışı işlemesine rağmen zkSync, işlem kesinliğini Ethereum ana ağına bağlayarak yüksek düzeyde güvenlik sağlar ve kullanıcı varlıklarının güvenliğini sağlar. Kısaca Zksync Ethereum üzerinde ki yoğunluğu hafifrletmeye çalışan bunu yaparken de ethereum ana ağına bağlı kalarak güvenlik sağlayan bir ethereum ölçeklendirme projesidir.

İşlemleri Topla > Kanıtlar Oluştur > L1'e Gönder

Zksync ethereum’u ölçekleyebilmek için Zero-knowledge-proof (Sıfır bilgi kanıtı) teknolojisini kullanıyor. Zero-knowledge-proof teknolojisi ise; kriptografik güvenliğe sahip kanıt sunmadan işlem doğrulama yöntemi olarak adlandırılabilir kısaca Sıfır Bilgi Kanıtı da denir. Örneğin zk-rollup çözümleri, kanıtını açıklamadan belirli bir işlemin doğru olduğunu tespit eder. Basit bir ifadeyle zk-rollup’lar “bu konuda bana güvenin” yaklaşımını izler . Bu, sıradan bir kişi için tutarsız gibi görünse de Zero-knowledge-proof, Ethereum için en umut verici ölçeklendirme ve gizlilik çözümlerinden biri olarak kabul edilir.

zkSync 2.0

Platform daha önceden zkEVM’yi piyasaya sürdü; bu zkSync’in hem EVM uyumlu hem de EVM’ye eşdeğer olduğu ve çoğu Ethereum işlem kodunun desteği sayesinde akıllı sözleşmeler yürütebileceği anlamına geliyor. zkSync 2.0'ın önemli bir unsuru, zincir dışı bir veri kullanılabilirliği bileşeni sunarak protokolün toplama bileşenini güçlendirmek için tasarlanan zkPorter’dır. Zincir üzerinde veri kullanılabilirliği güvence altına alınan zkSync ile tamamen uyumlu ve birlikte çalışabilir olacaktır. Basit bir dille ifade edersek bu, projenin blockchain kullanımı için daha hızlı ve daha ucuz seçenekler sunarak kitlesel benimsenmeye doğru bir adım daha attığı anlamına geliyor. zkSync 2.0, zkPorter kullanıcıları için 20.000 tps hız ve 100 kat daha ücret indirimi sunduğunu iddia ediyor .

ZKSync Tokenı

ZKSync’in henüz yerel bir belirteci yok. Ancak şirket, tokenomik sayfasında staking için kullanılacak ve zkSync ağında doğrulayıcı olacak bir zkSync yerel tokeninin olacağını açıkça belirtiyor. Ayrıca başta Drogon Fly, Alchemy, OKX Ventures, ConsenSys, 1kx, Crypto.com ve a16z gibi yatırımcılardan toplamda 458m$ yatırım topladı

ZkSync’in diğer Katman-2 ağlarından farkı nedir?

zkSync, diğer Layer-2 ölçeklendirme çözümleri gibi, Ethereum blok zincirinin ölçeklenebilirliğini ve verimliliğini artırmayı amaçlamaktadır. Ancak zkSync’i Optimism ve StarkNet gibi diğer popüler Katman-2 ağlarından ayıran bazı önemli farklılıklar vardır.

ZkSync,Optimism, ve Starknet , Ethereum için layer 2 ölçeklendirme çözümleridir ancak temel teknoloji ve güvenlik modelleri bakımından farklılık gösterirler. zkSync, sağlam güvenlik için sıfır bilgi kanıtlarıyla zk-Rollup teknolojisini kullanır. İşlemleri zincir dışı olarak işler ve bunların kesinliğini Ethereum ana ağına bağlar. Polygon ise yan zincirler, bunların özel Süpernet’leri ve en yeni zkEVM gibi çeşitli seçeneklerle çok yönlü bir ölçeklendirme çerçevesi sağlar. Bu çok yönlülük, geliştiricilerin çözümlerini kendi benzersiz ihtiyaçlarına ve hedeflerine göre ince ayar yapmalarına olanak tanır. Öte yandan Optimism, Optimistic Rollup teknolojisini kullanıyor. Kanıt olarak işlemin geçerliliğini varsayar ve zincirdeki anlaşmazlıkları sahtekar(fraud) kanıtları aracılığıyla çözer. Optimistic Rollup aynı zamanda yüksek verim ve ölçeklenebilirlik sunarken zkSync’e göre farklı bir güvenlik modeline sahiptir. StarkNette ise Starknet, zk-STARK’lara güvenirken, zkSync zk-SNARK’ları kullanır. Bu, kurulum prosedürlerinde, ölçeklenebilirlikte ve potansiyel kuantum bilgisayar saldırılarına karşı dirençte farklılıklara neden olur. Ayrıca zk hız bakımından da farklılaşır özellikle zkSync’teki işlemler, zkSync bloğunun SNARK kanıtı oluşturulduğunda ve akıllı sözleşme tarafından kabul edildiğinde Ethereuma ulaşır . Kanıt süresinin oluşturulmasının yaklaşık 10 dakika olması beklenir, yani gönderildikten 10 dakika sonra, zkSync (kanıt) işlemi, kanıtı içeren işlemle aynı Ethereum bloğunda yer alan herhangi bir L1 Ethereum işlemi kadar hızlı olur.

ZkSync ve diğer l2 için ödenen ortalama fee ücretleri:

ZkSync’nin Özellikleri Nelerdir?

İçinde 161 dapp olan koca bır ekosisteme sahiptir.

Kripto paralarınızı kolaylıkla layer 1 ile layer 2 arasında taşıyabilirsiniz.

İşlemler, saniyede 2.000 işlem gibi inanılmaz bir hız ile L1'e göre 142 kat daha hızlıdır.

Gaz ücreti L1'e göre 100 kat daha azdır (optimistic rollups kullanmaktan bile daha ucuzdur)

zkSync, Ethereum ana zinciri kadar güvenlidir.

Toplamda 458m dolar olmak üzere 4 farklı turda yatırım toplamıştır.

Anlaşmalı borsalarda (Bybit, OKX, Bitget) http://Kyrr.io ile hesap oluşturduğunuzda ödediğiniz komisyonun %45'ini kullanabilirsiniz!

Daha fazla bilgi için tıklayın: https://kyrr.io/home

Ortak borsalarımızda (Bybit, OKX, Bitget) http://Kyrr.io ile bir hesap açın ve ödediğiniz komisyonlarda %45 oranında iade alın! Daha fazla ayrıntı için buraya tıklayın: https://kyrr.io/home .

--

--