Design voor Langer Thuis Kunnen Wonen in Overbetuwe

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat alle mensen in Overbetuwe zo lang mogelijk — goed — thuis kunnen blijven wonen? Iedereen die deze vraag belangrijk vindt en/of (ervarings)kennis heeft werd in oktober 2017 uitgenodigd om mee te denken en mee te doen. Voor een radicaal nieuwe en integrale aanpak van langer thuis kunnen wonen in Overbetuwe. Benaderd vanuit de leefwereld van de mensen die niet zomaar thuis kunnen wonen.

In november 2017 organiseerde een netwerk van Gemeente Overbetuwe, Driestroom, Naar Huus Toe en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen drie sessies met 24 mensen met zeer diverse betrokkenheid bij langer thuis kunnen wonen in Overbetuwe (beroepskrachten, mantelzorgers, vrijwilligers, bestuurders, bewoners). In deze sessies zochten we m.b.v. de social design methode naar een nieuwe benadering van langer thuis kunnen wonen vanuit perspectief van de mensen voor wie dit niet vanzelfsprekend is. En we creëerden gewenste toekomstscenario’s vanuit de nieuwe benadering, die we ter plekke wat uitprobeerden: wat zijn sterke elementen van de scenario’s en waar moeten we op door?

Vanuit Analyse van menselijke thema’s naar Frames, Scenario’s en Oplossingsrichtingen

Het waren drie energieke sessies waarin urgentiebesef om samen nieuwe oplossingen te vinden voor langer thuis kunnen wonen nadrukkelijk gedeeld werd.

Bijgaand storyboard geeft een leuke impressie van de sessies: https://www.powtoon.com/online-presentation/f8YCmhGvwLP/?mode=movie#/

Inhoudelijk leverden de sessies een aantal bruikbare inzichten en perspectieven op:

• Langer thuis kunnen wonen gaat eigenlijk over goed samenleven. Hoe kunnen we dit verder stimuleren in Overbetuwe?
• Mensen voor wie het niet vanzelfsprekend is dat ze thuis kunnen wonen hebben dezelfde wensen als mensen voor wie dat wel vanzelfsprekend is: regie over het eigen leven, sociale steun ervaren, kwetsbaar mogen zijn, gewaardeerd worden, zich veilig voelen en van betekenis kunnen zijn. Hoe kunnen we deze wensen voor álle mensen realiseren?
• Hoe zou het zijn om Overbetuwe te gaan ontwikkelen als een ‘hof , met de structuurkenmerken die daarbij horen (schutting-loos, zicht op elkaar) als ook de bijbehorende cultuurkenmerken (elkaar kennen, dingen doen voor elkaar, oogje in het zeil, laagdrempelig ontmoeten, acceptatie van verschil, durven te vragen).
• Hoe zou het zijn als we (informele) zorg in Overbetuwe rondom mensen (vanuit klantperspectief) organiseren — en over de grenzen van organisaties heen -, in plaats van van mensen vragen om zich te verhouden tot de zorgaanbieders? Overbetuwe als ‘atomium’.

De sessies leiden tot de volgende ‘belofte’ die het netwerk in december 2017 deed aan de Gemeenteraad in Overbetuwe. Gevraagd werd regelruimte in een kleine context in Overbetuwe om de belofte waar te maken.

‘Belofte’ van het netwerk waarin inzichten over langer thuis wonen vanuit bewonersperspectief samengevat zijn.

In januari 2018 kwam het netwerk nogmaals bij elkaar om de inzichten te delen met mensen die tot dan toe nog niet betrokken waren geweest, maar die óók mee willen denken en doen om langer thuis kunnen wonen in Overbetuwe mogelijk te maken. Het was een druk bezochte bijeenkomst met zo’n 50 mensen. Een gewenst toekomstscenario voor Overbetuwe werd uitvergroot nagespeeld en daarop hebben alle deelnemers gereflecteerd: wat zijn de sterke kanten van dit scenario en wat moeten we niet willen?

Dit leverde een programma van eisen op, uitgedrukt in twee ‘manifesten voor langer thuis kunnen wonen in Overbetuwe’. In de manifesten werden de eerder geformuleerde inzichten bevestigd en verder verfijnd. Ontleed met de ‘golden circle’ van Simon Sinek kenden de manifesten de volgende ingrediënten:

• Waarom investeren langer thuis kunnen wonen in Overbetuwe? Zodat: mensen eigen regie kunnen behouden, zodat mensen elkaar ontmoeten en kennen, zodat mensen veiligheid ervaren, zodat mensen anders mogen zijn en geaccepteerd worden.
• Hoe langer thuis kunnen wonen in Overbetuwe te realiseren? Door: efficiënter en betere samenwerking tussen partijen, minder regelgeving, op basis van vertrouwen en wederkerigheid samenwerken en het aansluiten van professionele hulp bij de behoefte van mensen (empathizeren). Maar ook door: betere bereikbaarheid en beschikbaarheid van voorzieningen in Overbetuwe
• Wat moeten we realiseren in Overbetuwe om alle mensen langer thuis te kunnen laten wonen? Nieuwe vormen van samenwerken of nieuwe vormen van samenleven, nieuwe rollen, nieuwe diensten.

De bijeenkomst werd afgesloten door iedereen aan te laten geven in welke rol hij/zij betrokken wilde zijn bij het waarmaken van langer thuis kunnen wonen in Overbetuwe: coördineren/communiceren, experimenteren, adviseren of anders. Er ontstond een kleine kerngroep die zou gaan coördineren, een mooie klankbordgroep die wilde adviseren en een bevlogen actiegroep die wilde gaan experimenteren. Er waren zoveel ideeën dat de actiegroep besloot om op korte termijn samen hierop verder te gaan.

Iedereen werd opgeroepen om de eigen groep zelf te organiseren en iedereen werd uitgenodigd voor een volgende bijeenkomst in oktober. Er is energie aangewakkerd!!