કંડિશનિંગ તોડવાના કાવતરા

(મહેન્દ્ર સર સાથે ફોન પર થએલી વાતચીત ઉપરથી)

શિક્ષકે પોતાનું કંડિશનિંગ તોડવાનું હોય એમાં બે રીત હોઈ શકે

1. રિફ્લેક્શન

2. એક્શન

એક્શનની રીત એવી હોય કે ,

• You should start your class with a joke
• બધા બાળકોને સાથે કોઈ પિક્ચરના ગીત પર ગાંડો — ઘેલો ડાન્સ કરીને કલાસ શરૂ કરવાનો
• એક બીજાને ગ્રીટ કરીએ ત્યારે ‘ગુડ મોર્નિંગ’ કહેવાને બદલે ભયંકર રીતે મોઢા બગાડવાના
• કોઈ જગ્યાએ જવું હોય તો છોકરાઓ અને શિક્ષકે ઊંધા પગે ચાલીને જવાનું

આ બધું વાહિયાત લાગે પણ વાહિયાત નથી. આ તમને શક્તિ આપે છે. “જો તમે પહેલા ફિઝીકલી પેટર્ન્સ તોડી શકશો તો પછી આગળ જતા મેન્ટલ પેટર્ન્સ તોડી શકશો”

અન્નમય કોષ માંથી મનોમય કોષમાં જવાનું છે.

• રોજિંદા કામો ડાબા હાથે કરવાના
• રોજ એક એવી વસ્તુ કરો જેનાથી થી તમને ડર લાગે છે
• રોજ એક કોઈ રેન્ડમ વસ્તુ કરો
• અડધું શર્ટ ઈન અને અડધું બહાર કરીને સ્કૂલમાં જવાનું
• શર્ટ ઊંધો પહેરીને સ્કૂલમાં જવાનું, છોકરાઓને પણ કહેવાનું કે શર્ટ ઊંધો કરીદો
• ગમે એવો ગાંડો ઘેલો ડાન્સ કરવાનો
• જિબ્રીશ ગેમ, માઈન્ડ જોગ જેવી થીએટર ગેમ
• છોકરાઓ કલાસમાં આવે ત્યારે કમ ઈન બોલવાની જગ્યાએ શિક્ષકે છોકરાને ‘વેલકમ સર’ કહીને બોલવાનો
• રમત — પ્રશ્ન પૂછે એનો ખોટો જવાબ આપવાનો

જેમકે ક્યાં ફરવા ગયો હતો = આકાશ માં, બકરીને કેટલા પગ હોય = રીંગણનું શાક (પ્રશ્ન થી જેટલો દૂરનો જવાબ હોય, લાગતો વળગતો ન હોય એવો જવાબ હોય તો વધારે સારું )

આવી રીતે હિંમત ઉભી થાય

અવલોકન કરતા શીખવાની પ્રવૃતિઓ

• છોકરાઓને એક પાંદડું આપીને જોવાનું કહેવાનું , ઝીણું ઝીણું જોવાનું કહેવાનું
• રમત

ચપ્પા ચપ્પા છાન મારો — એક છોકરો ચહેરા ઉપર કાંઈક નિશાની કરીને આવે અને બીજા છોકરો એ ચહેરો ધ્યાન થી જોઈને શોધી કાઢે

• એક આખું વાક્ય લખવાનું જેમાં એક જગ્યાએ સાચો શબ્દ બનતો હોય જે બાળકો શોધી કાઢે

જેમકે — હરકકદહલગાયલકમસદનમહલઓ

શિક્ષકો માટે

• તમારું ડેઇલી રૂટિન ડિટેઇલ માં લખો (2 પેજ ભરીને), તમે રોજ કેટલા વાગે શું કામ કરો છો અને પછી જોવાનું કે આ રૂટિન માં કેવી રીતે બદલાવ લાવી શકાય

જેમકે — રોજ સવારે નાહવાની જરૂર નથી ગમે ત્યારે નાહવાનું , ખાવામાં આ જ અને આટલું જ જોઈએ એવું નહિ, વાળ ઓઢ્યા વગર સ્કૂલે જવાનું , ઊંધો શર્ટ પહેરીને બજારમાં નીકળવાનું

આ બધું પહેલા નક્કી કરીને કરવું પડે પછી જાતે આવતું જાય

માન્યતાઓ પર કામ કરવાનું

• આગળનું સ્ટેપ છે કે તમારી માન્યતાઓ ઉપર કામ કરવાનું

તમે શું માનો છો — પોતાના જીવન વિષે, બીજાના જીવન વિષે, સુખાકારી વિષે, માન આપવા વિષે, સંબંધો વિષે

• માન્યતાઓની યાદ કરો પછી એના ઉપર ભેગા થઈ વિચાર કરો

નો રિએક્શન

• you should be quite neutral to any criticism

તમારી કોઈ ટીકા કરે તો તમને કઈ થવું ન જોઈએ (ઈરાદા પૂર્વક પણ બીજાની ટીકા કરીને જોવું જઈએ)

જેમકે,

મિહિરને કહેવાનું

“મિહિર એ આજે સાવ ભંગાર કામ કર્યું…”

પછી મિહિરને પૂછવાનું કે કેવું લાગ્યું ?

કઈ જ પણ રિસ્પોન્સ નથી આપવાનો , હાવ ભાવ પણ નથી બદલવાના

આ વખતે જોવાનું છે કે હું ખરેખર સાંભળું છું ને ? ડિસ્ટર્બ નથી થઈ જતો ને ?

• last but not the least — મિર્ચી મુર્ગા માં નંબર આપી દેવાનો :)