Kripto Para Transfer Serüveni
Kripto para gönderme serüveni aslında teorik anlatımdan daha çok teknik tarafın daha ağır bastığı bir konu. Bu yüzden biraz ilgisi olmayan kişi konu içerisinde boğulabilir. Fakat devam ediniz. Biz gönderdiğimiz kripto paranın her yeni başlayanın ya da kripto para dünyasına ilgi duyanın duyduğu Bitcoin olarak düşünelim.
Şimdi öncelikle bu sistemin hepsinin belli başlı makineler üzerinden teyit edilerek yapıldığını unutmayalım. Nedir bu makineler derseniz kripto paralar blockchain ağı denilen bir yerde konumlandırılmış projelerdir. İşte burada bulunan validatorler gibi makineler bu işlemleri onaylarlar.
Kripto para gönderim ve alım işlemleri ile çevreniz de uğraşan birileri varsa gönderim işlemleri 5 dk sürmüyor, ben buradan dünyanın diğer ucuna 5 dk içerisinde paramı gönderebiliyorum tarzı cümlelere maruz kalmış olabilirsiniz. Bunların hepsi doğrudur. Bu süre ağ üzerinde işleminizin doğrulanma süresiyle doğru orantılıdır. Fakat bunun cok uzaması cok ufak bir olasılıktır.
Aslında neden kripto para dünyasının genişlediğini ve popülaritesini kaybetmediğinin ana temeline gelirsek;
Kripto para birimleri , kişilerin sahip olduğu varlıkları birden çok harcama yapmasına olanak vermez. Yani varlığınız kadar işlem yapmanızı sağlar. Ayrıca kripto para gönderimi sırasında bütün işlemler kayıt altına alınır. Değiştirilemez ve silinemezler. Ve kullanıcılara kullanılan uygulamalar ve ya diğer sistemler çok eski tarihlere kadar bu hizmeti gösterirler.
Kripto para işlemi aslında kendi temelinde sahip olduğunuz kripto varlığın başka birine aktarılması demektir.
Şimdi bir fotoğraf üzerinden size bir kripto para gönderimi sırasında bakılması ve dikkat edilmesi gerekenleri ve bize sunulan ve aslında bir nevi dekonta benzeyen sistemde yazanların neyi anlatmak istediğini açıklayacağım.
Transaction ID ( İşlem Numarası )
Şuan ki banka sistemlerini düşünün orada işlemleriniz kayıt altına alınıyor. İşte burada bunu yapan en temel unsurlardan birisi işlem numarasıdır. Her işlemin kendisine ait benzersiz bir ıd si vardır. Bu Id yi kullanarak herhangi bir kripto para işlemi kayıt sunan bir websitesi veya uygulamaya girin bütün resimde gördüğümüz gibi işlem detaylarını görebilirsiniz.
Bir yazı da okuduğum ve gördüğüm ;
f4184fc596403b9d638783cf57adfe4c75c605f6356fbc91338530e9831e9e16 id yi koplayalıp transaction infosu veren bir websitesine girdiğinizde Ocak 2009 yılında yapılmış olan ilk bitcoin transferini görebilirsiniz.
Gönderilen - Alıcının adresi: ( Output Adress) : Gönderdiğiniz kripto parayı alanın adresi. Yukarıda sağ tarafta yeşil renk ile işaretlenmiş alan. Farkındaysan banka sistemlerinden farklı kişinin adı yok, ağ olusturduğu network yok, kartın hangı bankaya kayıtlı olduğu gibi durumlar yok. İşte aslında kripto paralar ile alakalı durmadan söylenen gizlilik burada sağlanıyor. Bu durumu daha detaylı bir şekilde açıklayacağım.
Göndericinin adresi: Sahip olduğunuz kripto para varlığı bir adrese gelir. Fakat siz bu adresten başka bir adrese gönderim yapmak istediğiniz de bir cüzdana ihtiyaç duyarsınız. Cüzdan belirlenen kurallara göre özel anahtar ile acabildiğiniz ve gönderim işlemleri yapabildiğiniz bir yer gibi düşünebilirsiniz. Peki adresten adrese gönderim yapabiliyorsak neden cüzdana ihtiyaç duyalım. Bunu aslında daha sonrasında açıklamaya çalışacağım.
Kullanılan para (Total input): Bir işlem içerisinde alıcının cüzdanından gönderilecek olan toplam paradır. Yeşil renk ile gösterilmiştir. Şimdi burada sunu sorabilirsiniz. Total Input ve Toptal Output değerleri arasında fark var bu nereden olusuyor. Unutmayın, banka sistemlerinde ki gibi sizin transfer sırasında bir miktar işlem ücreti gibi bir ücret ödemeniz gerekiyor. Bunu aslında bütün ağ sistemine dağıtıyorsunuz. Gas/fee olarak adlandırılan bu sistem sizden çok az bir miktarda ( baya az ) işlem ücreti alıyor. Bu işlem ücreti sabit degil. O an kullanılan ağın ve işlem sıklığına göre değişen parametreleri var.
Çıkan para (Total output): Alıcıya gönderilecek olan toplam miktardır. Total inputdan daha az olmasının sebebi yukarıda belirttiğimiz gibi bir işlem ücreti bulunmasıdır. (gas/fee).
Şimdi bir kaç terim öğrendik, fakat tam olarak kripto para gönderme işleminin altında yatan temel nedir diye öğrenmek isterseniz kısa bir şekilde anlatmaya çalışacağım;
Şimdi kripto para gönderimi sırasında bir kaç tane durum vardır. Birincisi bu kripto paraların gönderim sırasında karışmaması gerekiyor ve ekstra olarak o kadar gizlilikten bahsediliyor peki bu takip edilmeme durumu nasıl sağlanıyor.
Şimdi size gelen kripto paralar aslında ayrı ayrı dururlar. Yani farklı yerlerde dururlar size indexlenmiş olabilir ama aslında birbiriyle karışmazlar. Fiziksel cüzdanınız gibi bütün paranız bir yerde olmaz.
Aslında indexlenmiş olan örneğin bitcoin, sadece bir kez kullanılır. Miktar önemsiz o para birimi bir kez kullanılır.
Şimdi bunu bir örnek ile acıklamaya çalışacağım. Daha öncesinde blockchain ile alakalı bir dergide okudugum örnek üzerinden yola çıkacağım;
Methmet’e 0,3 BTC gönderme işlemi
Şimdi Şerifhan dan gelmiş 0,5 BTC alındı. Sonrasında bu paranın 0,3 BTC’si Mehmet’e gönderilir, kalan 0,2 BTC Serifhan adına yaratılan yeni bir Bitcoin adresine gönderilir (ve cüzdanıma geri döner). Yani bir nevi elimde 0,5 BTC bütün banknot var, Mehmet’e 0,3 BTC verdim, kalan 0,2 BTC de “paranın üstü” olarak bana geri döndü. Bu ortaya çıkan iki paraya (0,3 BTC ve 0,2 BTC) UTXO Unspent Transaction Amount denir. Yani benim cüzdanımda duran 0,5 BTC yok edildi, yerine bende ve Mehmet’de iki parça halinde 0,5 BTC (eksi komisyon) yaratıldı.
Gizlilik ve takip edilememezlik burada kendini gösteriyor, para bir adrese geliyor ama çıkarken cüzdandan çıkıyor. Ve gönderilen paranın üstünün geri alınması cüzdana — yeni yaratılan adrese- aktarılıyor. Gönderilen adres ne oluyor derseniz, yok oldu bile.
