Girişimci Kurumlar Konferansı-Aralık, 2018
Benim için senenin son blog yazısında Müşteri deneyimini artırırken maliyet düşürmek mümkün mü başlıklı yazımda değindiğim ve 5 Aralık’ta Özyeğin Üniversitesi tarafından düzenlenen “Costovation” temalı Girişimci Kurumlar Konferansı’nın öne çıkan notlarını paylaşmanın önemli olduğu kanısındayım.
İyi okumalar…
2013 yılından itibaren Özyeğin Üniversitesi tarafından düzenlenen ve bu yıl ISTKA destekli Girişimcilik 4.0 Platformu Projesi kapsamında ve Girişimci Kurumlar Platformu desteğiyle düzenlenen “Girişimci Kurumlar Konferansı” 5 Aralık’ta Kolektif House Maslak’ta gerçekleşti. İlginin yoğun olduğu konferansa 80’e yakın firmadan 168 kişi katıldı.
Gelelim günün öne çıkan başlıklarına…
Açılış konuşmasında Özyeğin Üniversitesi Girişimcilik 4.0 Platformu Proje Yöneticisi İhsan Elgin son dönemde bu konuda yazılan kitapla birlikte dünyadaki önemli kavramlardan biri haline gelen “Costovation” kavramının Türkiye’de yaygınlaşması amacıyla Özyeğin Üniversitesi çatısı altında düzenledikleri Girişimci Kurumlar Konferansı programında kitapta yer alan 20 costovation stratejisi içinden 9 tanesinin ele alındığını ve konuda Türkiye’den en iyi örneklerin yer aldığını dile getirdi. Elgin ayrıca “costovation” kavramının iş süreçlerini iyileştirmeyi kastetmediğine, yeni iş modeli kurgulayarak aynı işi maliyet düşürerek yapmak olduğuna dikkat çekti.
Konferansın ana çerçevesini çizen konuşmasını Core Strateji ortağı Jason Lau yaparak “costovation” tanımı ve costovation yapmak için 20 önemli stratejiyi aktardı (Aşağıda 9 ayrı başlık olarak ele alındı). Yıl sonunda tüm şirketlerin daha çok tasarrufa odaklandığını, Google Trends üzerinden Aralık ayında dünya genelinde inovasyon aramalarında bir düşüş olduğunu ancak Türkiye’de bu trendin aksine inovasyon aramalarının tavan yaptığını gözlemlediğini belirtti. Lau ayrıca tasarruf aramalarının da inovasyon ile benzer bir grafik çizdiğine değinerek konferansın zamanlamasına dikkat çekti. Lau Costovation ve inovasyonu bir araya getirmeyi çalışıyorsak “Daha fazla her zaman daha mı iyi?” diyerek iş modellerinin sorgulanması gerektiğini belirtti. Kurumlar için müşteri ve iş modeli üzerinde yalın yaklaşımı kullanmak ve her zaman daha fazlanın daha iyi olmadığını, bazen hedefin daha az=daha iyi olması gerektiğini belirtti. Bunu yaparken de iş modelinde değer zinciri içinde fazla adımlar var mı, bu adımlar basitleştirilebilir mi, tüm kaynaklara sahip olmak gerekli mi yoksa, bazılarını paylaşılabilir mi, tedarikçilerle farklı iş birlikleri geliştirilebilir mi bunların sorgulanması gerektiğini belirtti.
Costovation stratejileri
Lokasyonları yeni bir gözle değerlendir
Konferans keynote konuşmacısı Fibabanka CEO’su Ömert Mert, yeni şube ve lokasyona gerek olmadan iş birlikleriyle büyümenin mümkün olduğunu, iş birliğinde kritik olan müşterinin olduğu yerde olmak gerektiğini ifade etti. Fibabanka’nın yeni nesil bankacılık anlayışı ile şube bakış açısını değiştirerek banka dışında her yerde bankacılık sloganıyla yaptıkları yeni iş birliklerine değindi. Ayrıca bankaların doğru teknolojik harcamalar yaparak artık teknoloji şirketleri gibi olmaları gerektiğinin altını çizdi. Vatan Bilgisayar ile geliştirdikleri iş birliği ile müşterilere 5 dakikadan kısa sürede kredi verebildiklerini belirten Mert, yeni şube açmaksızın son bir yılda 480 bin müşteri kazandıklarını ifade etti.
Ürün basitleştirme
Pegasus Genel Müdür Yardımcısı Güliz Öztürk, Türk Havacılık sektörüne yeni bir bakış açısı sloganıyla maliyet ve verimlilik odaklı yenilikçi iş modelini anlattı. Uçuş içinde sunulan bazı müşteri beklentilerini değiştirerek temel ihtiyaca odaklandıklarını ve diğer maliyetleri ayırdıklarını belirtti. Böylelikle operasyonel olarak bazı basamakları azaltarak daha fazla sefer, zamanında uçuş, daha fazla koltuğu bir gün içinde satarak müşteriye daha uygun fiyat sunabildiklerini ifade etti. Rakiplerin olduğu bir pazarda var olan iş modelini temelden değiştirerek, değer zincirinde maliyet yaratan, hızın önüne geçen noktaların revize edilmesi ile uyguladıkları bu model ile $257M tasarruf ettiklerini belirten Öztürk günün en önemli costovation örneklerinden biri oldu.
Zincirdeki en pahalı noktaya odaklan
Aygaz İnovasyon Direktörü Esin Çınar 81 ilde 2300 tüplü gaz olmak üzere toplam 4300 bayisi ile Aygaz’ın sahadaki küçülen iş yoğunluğunu, bayilerini kargo dağıtım noktaları olarak yapılandırarak yeni bir iş koluna dönüştürdüklerini anlattı. ve bunu daha düşük maliyetler ile yapmalarını sağlayan yeni projelerini anlattı. Tüp ve su satarken bunun yanında ne yapabiliriz sorusuna cevap ararken iki kurumiçi girişimciden bayileri kargo noktaları olarak kullanma fikri geldiğini belirtti. Bu sayede Aygaz en güçlü kası olan bayii ağını kullanarak daha düşük maliyetle yeni iş modeli geliştirdiğini ve daha önce ulaşmadıkları müşterilere de bu sayede ulaşabildiklerini belirtti. Çınar ayrıca bu yeni iş modeli ile araç, insan kaynağı ve şubeleri verimli olarak kullandıklarını ifade etti.
Maliyet düşüren teknoloji kullan
UiPath Genel Müdürü Tansu Yeğen dünyada beyaz yakalı çalışanların vakitlerinin günde ortalama %50sini aslında robotların yapması gereken işlerle geçirdiklerini belirterek Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) ile insan kaynakları (bordrolar, rapor, izinler), finans (yıl sonu kapanışları vs.) satış pazarlama (sosyal medya taranması) ve IT sistemlerinde elle yapılan birçok işlemi robotik sistemlerle çok daha hızlı yapmak mümkün olduğuna dikkat çekti. Bu şekilde hata oranının azaldığını, maliyet düşerken verimlilik arttığını ifade etti. Çalışanlarsa bu sayede daha kritik işlere odaklanabiliyor.
Startuplar ile costovation yapmak mümkün
Ussal Şahbaz’ın moderatörlüğündeki Yapay Zeka ile Maliyet Düşürme Paneli’nde startuplar ile iş birliği kurarak costovation yapmak mümkün mü, yapay zekanın buradaki rolü nedir üzerine konuşma yapıldı. Neozeka CEO’su Görkem Öğüt yapay zekanın gayrimenkul değerleme sürecinde risk ölçümü, lokasyon verileri gibi girdileri otomatize ederek işgücüne bağlı maliyetleri düşürerek süreci hızlandırdığını belirtti. Tapu.com CEO’su Emre Erşahin Tapu.com’un iş modeli ile gayrimenkul fiyatlarında şişkinliğin önüne geçilerek şeffaflık sağladığını ve gayrimenkul ile ilgili eksik bilgi sorununu çözdüklerini belirtti. Finansal kurumlar, varlık yönetimi ve leasing şirketleri için yapay zekanın satışı hızlandırdığı (pazarlık, evrak süreci gibi), nakde çevrilmeyen gayrimenkulleri hızlı şekilde nakde dönüştürüp şirketlerinin fonlama maliyetlerini düşürdüğünü belirtti. Veri-zeka CEO’su Aykut Sarıbıyık ise makinaların aksine insanlar deterministik değil, davranışsal ve zihinsel bariyerleri olduğunu, yapay zekanın bunun önüne geçerek daha doğru karar verilmesini ve aynı zamanda zamandan tasarruf etmeyi sağladığını belirtti. Sarıbıyık 4estRobot’un fon yöneticisinin yaptığı işleri brokera emir verme ve raporlama yaptığını. BotViser’ın ise danışman robot olarak, chatbot yapısı ile tavsiye modellerinin dijital dönüşümü olarak açıklanabileceğine değindi.
Self-servis gücünü kullan
“’Power of Zero’ En iyi masraf sıfır masraf” diyen Enpara.com direktörü Kürşat Abit yeni nesil dijital bankacılığı anlattı. Abit, Enpara.com’un şubesiz olması nedeniyle lisans ödemeleri ve bina, elektrik gibi diğer masraflardan muaf oldukları için elde ettikleri maliyet avantajını müşteriye yansıtarak yaptıkları işlemlerde masraf almadıklarını belirtti. Müşteri deneyimini mükemmelleştirmek ve klasik bankacılık hizmeti dışına çıkmak ana hedefleri olan Enpara.com müşterileri segmente etmeden herkese eşit hizmet sunan yeni nesil dijital bankacılığın en önemli örneklerinden birini oluşturuyor.
Değer zincirindeki fazla adımları atla
Rafinera Yönetici Ortağı Didem Altınbaşak Tulgan her gün müşterilere istedikleri şekilde ve zamanında öğünler sağladıklarını, bunu yaparken müşteriye giden yolda neyi değiştirebilirim diyerek değer zincirine odaklandıkları belirtti. Kişisel ve özel hizmet deneyimi ile piyasaya çıkan Rafinera iş modelinde değişikliğe giderek ürünü yeniden tasarladıklarını, basit hale getirerek değer teklifini değiştirdiklerini ifade etti. Diyetisyenler tarafından standart paketler hazırlatılarak, paket içindeki çatal, bıçak, menü gibi ekstraları çıkardıklarını ve en önemli maliyeti yaratan lojistik operasyonlarını yeniden tasarlayarak değer zincirinde fazla adımları çıkarıp, revize ederek yeni iş modeli geliştirdiklerini anlattı.
Değer zincirinde tamamlayıcı iş birlikleri
Bizim Hesap kurucu ortağı Mehmet Çelik BizimHesap’ın KOBİ’lerin e-fatura, sanal pos, ücretsiz çek sorgulama gibi tüm ticari faaliyetleri takip edebildikleri bir platform olan Bizim Hesap’ın indirimli akaryakıt, kasko gibi kazandırdığı finansal faydalar ile müşteri abonelik bedelini geri ödeyen iyi bir costovation modeli olduğuna dikkat çekti. Şu an Türkiye’de faaliyet gösteren neredeyse tüm e-ticaret platformları ile entegre olan BizimHesap, şirketlerin bu e-ticaret sitelerinden yaptıkları siparişlerin otomatik olarak BizimHesap’a akmasını sağladıklarını ve bu sayede şirketlere maliyet avantajı sağladıklarını belirtti.
Platform kullan & tedarik zincirini tamamlayacı strateji
Birleşik Ödeme Sistemleri CEO’su İlker Sözdinler yurtdışına para transferinde ters yönde transfer yapmak isteyen kullanıcıların işlemlerini eşleyerek transfer süresini 1 saate düşürdüklerini ve 0.5 işlem ücreti ile maliyet düşürdükleri ve aynı zamanda müşteri memnuniyeti sağladıkları iş modelini anlattı. Transferwise ile Avrupa’dan ve 89 ülkeden banka transferi yapabildiklerini belirtti.
Paylaşım ekonomisiyle maliyeti paylaş
Kolektif House’tan Sanem İkinci paylaşımlı ofis mantığıyla alan verimliliğine odaklanarak maliyet paylaşımı ve tasarrufu ön plana aldıklarını belirtti. Ortak alan kullanımı ile tek servis (sekreterlik, IT, bakım-onarım) sunduklarını ve bunun da maliyet avantajı sağladığını belirtti. İçeride bir community geliştirmeye önem verdiklerini belirten İkinci, üyelerin iş birlikleri ve network geliştirdiklerinin altını çizdi.
Günün kapanış konuşmasını yapan İhsan Elgin şirketlerin bulundukları endüstri dışında başka iş modellerini inceleyerek o iş modelini kendi sektörlerine uygulayabileceklerini düşünmeleri gerektiğini ancak bu sayede fark yaratabileceklerini belirtti. Elgin son olarak günü şu üç maddeyle özetledi:
“Endüstrinin mevcut işleyişini kabul etmek zorunda değiliz, sektörde oyun böyle oynanıyor olabilir, bunu sorgulamalıyız.
İş modeli bir kez kurmakla bitmiyor değişen koşullara ayak uydurarak sürekli sorgulamak ve neyi değiştirebileceğimizi düşünmek önemli.
Yetkinliklerimize odaklanıp güçlü yanlarımızla daha fazla ne yapabileceğimizi düşünerek sürekli diğer sektörlere bakalım.”
