Fazla Yakın Bir Arkadaş
Sizi sürekli takip eden, nelerden hoşlandığınızı bilen, yediğinizi içtiğinizi hatta en son satın aldıklarınızı not eden biri olsaydı nasıl hissederdiniz? Bunları yapan biri değil ama bir şey var: İnternet.
Herhangi bir web sitesinin, kayıt olurken sizden istediği bazı temel bilgiler vardır. Mesela yaşınız, cinsiyetiniz, adresiniz… Sizinle alakalı sahip oldukları bilginin bu kadar olduğunu düşünebilirsiniz. Ama gerçek farklı. Üstelik sizin verdiğiniz ya da dolaylı yoldan edinilen bu bilgiler bazen çok değerli olabiliyor. Milyonlarca dolar kadar!
‘200 milyon doların üzerinde taahhütte bulunan Beyaz Saray, büyük miktarda dijital veriyi keşfetmek ve organize etmek için gerekli araç ve teknikleri büyük ölçüde artıracak.’ (Reuven Cohen, Forbes, 2012)
Büyük veri nedir?
İnternet üzerinde, herhangi bir gönderiyi beğenmekten uçak bileti almaya kadar yapılan tüm işlemlerde bazı bilgiler toplanır. Örneğin, en sevdiğiniz alışveriş sitesinden aldığınız kazak ya da otobüs yolculuğunuzun varış noktası gibi bilgiler devasa depolarda bir araya getirilip analiz edilir. Yalnızca sizin bilgileriniz değil, internet kullanan herkesin bilgileri toplanır.
İnternet kullanımının gittikçe arttığı 21. yüzyılda, toplanan verinin ne kadar çok olacağını tahmin edebilirsiniz. İşte bu yüzden ‘Büyük Veri’ diye adlandırılır.
Neden bu kadar önemli?
Günde kaç saat internet kullandığınız ya da hangi renk gömlek aldığınız neden bu kadar önemli? Aslında bu verilerin birçok kullanım alanı var. Devletler bu bilgileri kamuoyu analizleri için kullanırken şirketler daha verimli reklamlar için büyük veriye başvuruyor.
Yani doğru kişiye doğru reklamı ulaştırmak için yaş, cinsiyet ve en son nereye uçak yolculuğu yaptığınız önemli. Örneğin, internetten pembe bir biberon almanız sizin bir kız bebek sahibi olduğunuz anlamına geliyor ve kız bebek eşyaları reklamlarının hedefi oluyorsunuz.
Büyük veri yalnızca bu durumlar için kullanılmıyor.
‘Trendleri öngörüyor ve gelecekte oluşacak talep için hazırlıyor.’ David Pittman (Eski IBM Program Direktörü)
Çok çeşitli bilgiler toplandığından, firmalar büyük veriyi farklı amaçlar için kullanabiliyor.
Ulusal muhasebe ve denetim firması BDO, büyük veri analizlerini, denetimler sırasında risk ve dolandırıcılık tespitinde kullanıyor. (Eleanor O’Neill, CA Today)
Korkutucu mu? Rahatlatıcı mı?
Almak isteyebileceğiniz bir ürüne daha siz istemeden ulaşabilmeniz bir kolaylık. Ama şu anda büyük verinin, bireysel internet kullanıcılarına bunun dışında bir faydası bulunmuyor.
Gelecekte ise büyük verinin, şirketlerin insan kaynakları bölümünü yok edeceği, hatta insanların bütün aktivitelerinin değerlendirilerek ‘iyi vatandaşlık puanı’ sistemi gibi sistemlere geçileceği düşünülmeye başladı.
Bu ihtimal artık dizilerde de karşımıza çıkıyor. Örneğin Black Mirror isimli internet dizisinin bir bölümünde, insanlara sosyal medyada yaptığı paylaşımlar değerlendirilerek puan veriliyor. Yüksek puan alanlar, alışverişte indirimlerden yararlanabiliyor. Fakat bir suç işlediklerinde puanları düşüyor.
Kısacası internet, her anınızı takip edip not alan, ‘fazla yakın bir arkadaşa’ dönüşmüş durumda. Üstelik sizin dedikodunuzu yaparak çok para kazandırıyor!
