Endüstri 4.0 Perspektifinde Bulut Bilişim Kullanımı
Endüstri 4.0 denildiğinde akla ilk olarak “veri” gelmektedir. Akıllı fabrikalar, akıllı üniversiteler, birbirleriyle haberleşebilen cihazlar, ne yapacağına otomatik karar veren otonom robotlar gibi bütün sistemlerin temelinde veri bulunmaktadır. Dolayısıyla bu verilerin depolanması, işlenmesi, faydalı bilgiye dönüştürülmesi için alanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bulut bilişim bu noktada kilit bir role sahiptir. Aşağıdaki şekilde özet olarak bulut bilişimin büyük veri, IoT, siber güvenlik gibi bileşenlerle nasıl bağının olduğuna dair bir şema gösterilmiştir.
Yazının bundan sonraki bölümünde, bulut bilişimin Endüstri 4.0 perspektifinde kullanıldığı çeşitli alanlardan çeşitli çalışmalara yer verilmiştir.
Tarım alanında yapılan Endüstri 4.0 perspektifindeki çalışmalarda bulut bilişim etkin rol oynamaktadır. Örneğin Duman ve Özsoy (2019), yaptıkları akıllı tarım konulu çalışmalarında bir tarım bulut sistemi kurmuşlardır. Çalışmada akıllı tarım teknolojisinin bileşenleri olan GPS, GIS, uzaktan algılama ve ürün verim görüntüleme sistemleri tarla üzerindeki farklılıkların tespit edilmesi için kullanılmaktadır. Tespit edilen veriler değerlendirilmekte ve akıllı tarımın en son ve en hayati halkasını oluşturan değişken oranlı uygulama sistemi yardımı ile sonuçlandırılmaktadır. Akıllı tarım teknolojisi ile sistemlerden toplanan verilerin bir havuzda toplanması, toplanan verilerin analiz edilmesi ve en önemlisi sonuçların konuyla ilgili kişilerin kullanımına açılması gibi konular bulut bilişim ile çözüme kavuşmaktadır.
Bulut bilişimin sağlık alanında kullanımına örnek vermek gerekirse IBM’in geliştirdiği yapay zekâ uygulaması Watson, bulut bilişim altyapısı kullanarak gerçek zamanlı veri işleme ve sunma, kişiye özel çözüm üretme, kişinin tüm sağlık kayıtlarını entegre ederek olası hastalıkları öngörme, toplum sağlığını geliştirmek için modeller sunabilme gibi işlemler yapabilmektedir. Watson, Sadece bir bilgisayar veya doktor robot değil bulut teknolojisi üzerinde yer alan devasa bir platformdur. Watson, 2017 yılında 20 farklı ülkede 50’den fazla bulut işlemci ve veri merkezi üzerinden hizmetlerini sunmaktadır.
Anlık veriler ile tüm soruların cevabını alarak bütün üretim sürecini kolaylıkla yönetmeye olanak sağlayan bir Üretim Yönetim Sistemi kurulmasında da bulut bilişimin gerekliliklerinden ve faydalarından bahsedilebilir. Üretim Yönetim Sistemi ile üretimin her aşaması kolaylıkla izlenebilir ve yönetilebilir.
Dijital tedarik zinciri oluşturulması konusunda da bulut bilişimin kilit bir rolü vardır. Tedarik zincirinin etkin olarak yönetilebilmesi için, tedarik zinciri ortakları arasında gerçek zamanlı bilgi paylaşımı ve koordinasyon sağlanması gerekmektedir. Endüstri 4.0’la aynı prensiplere sahip olan Dijital Tedarik Zinciri; Siber Fiziksel Sistemler, Artırılmış Gerçeklik, Büyük Veri, Bulut Bilişim, Robotik, Sensör Teknolojisi, Nesnelerin İnterneti, İnsansız Hava Aracı, 3D Baskı , Radyo Frekanslı Tanıma Sistemi, Yapay Zeka gibi geniş teknik bileşenleri kapsamaktadır (Yıldız, 2018). Niteliksel bir bakış açısıyla, bir prototipte bulut bilişimin bağımsızlık, esneklik, kontrol ve planlama, güvenlik, düşük maliyet gibi avantajları bulunmaktadır.
Bulut bilişim, Endüstri 4.0 bileşenlerinden olan IoT ve büyük veri alanlarının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Çünkü bu teknolojilerde anlık erişim, hızlı veri aktarımı ve güvenilir bilgi işleme gibi konular büyük önem arz etmektedir. Bulut bilişim sayesinde, büyük verilerin internet üzerinde depolanabilirliği ve bu verilerin erişilebilirliği olanaklı hale gelmiştir. Her geçen gün daha fazla miktarda üretilen verilerin depolanmasının yanında işlenmesi ve analiz edilmesi için de bulut bilişimin sağladığı imkanlar oldukça önemlidir.
Gartner’ın raporuna göre, kurumların %70’inden fazlasında bulut uygulama çalıştırıcısı bulunmaktadır. Bu oran 2011’de %50 civarında iken, 2020 öngörüleri işletmelerin %90’ının bulut uygulamaları kullanacağını göstermektedir. Buna göre bir kurum için “bulutsuz” bir altyapı, günümüzde “internetsiz” bir altyapı kurmayla eşdeğer olarak gözükmektedir. Bulut teknolojisine yönelimde %43 oranla büyük veri analizi, veri depolama ve veri yönetimi rol oynamaktadır. %22 analiz nedeniyle tercih ederken, %21 ise depolama ve işletme sebepleriyle kullanmaktadır.
Yapılan çalışmalar incelendiğinde, bulut bilişimin her sektörden şirketlere büyük faydalar sağladığı görülmektedir. Bulut bilişimin getirdikleri şöyle sıralanabilir:
- Uygun maliyetli yatırıma ve maliyet yönetimi yapabilmeye olanak sağlamaktadır.
- Esneklik, yedeklilik, ölçeklenebilirlik ve kolay erişim gibi özellikleri sayesinde daha yüksek verimde çalışmayı sağlamaktadır.
- Ölçeklenebilir ve kolay yönetilebilir bir altyapı sunmaktadır.
- Her yerden ve her zaman kolay ulaşım sağlamaktadır.
- Verilerin risksiz bir şekilde saklanması için yedekli altyapı sunmaktadır.
Genel çerçeveye bakıldığında, bulut bilişimin Endüstri 4.0’ın en temel bileşeni olduğu, herhangi bir Endüstri 4.0 sürecinin bulut bilişim olmadan düşünülemeyeceği görülmektedir. Günümüzde veri bütün süreçlerde etkin rol oynadığından veri depolama, işleme, erişim gibi olaylar için bulut bilişimin kullanılması kaçınılmazdır.
Kaynaklar
Duman, B., & Özsoy, K. (2019). Endüstri 4.0 Perspektifinde Akıllı Tarım. 4th International Congress On 3d Printing (Additive Manufacturing) Technologies And Digital Industry.
Fortune Turkey. http://www.fortuneturkey.com/ezber-bozan-bulut-her-seyi-birbirine-baglayacak-45881 (15.03.2022).
Gupta, M., Abdelsalam, M., Khorsandroo, S., & Mittal, S. (2020). Security and privacy in smart farming: Challenges and opportunities. IEEE Access, 8, 34564–34584.
Magg4. https://magg4.com/bulut-bilisim-endustri-4-0i-nasil-yonlendiriyor/ (15.03.2022).
PLCdesign. https://plcdesign.xyz/en/industry-4-0-for-beginners/ (13.03.2022).
Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu. http://www.sdplatform.com/Dergi/1083/Dr-Watson-ile-sagliga-artirilmis-bir-bakis.aspx (15.03.2022).
Yıldız, A. (2018). Endüstri 4.0 ile bütünleştirilmiş dijital tedarik zinciri. Business and Management Studies: An International Journal.
