İŞ HUKUKUNDA UZAKTAN ÇALIŞMA
Covid-19 salgını ile hayatımıza giren uzaktan çalışma modeli her ne kadar yeni bir çalışma modeli gibi görünse aslında pandemi öncesinde de uygulanan bir yöntemdi.
Hem çalışanların hem de işverenlerin birçok noktada hayatını kolaylaştıran ve kimi sektörlerde verimliliği daha da arttıran bir çalışma modeli olduğu görüldüğünden pandemi öncesinde de çokça tercih edilmiştir.
Aslında, hayatımıza yeni girmiş gibi görünen uzaktan çalışma modeli 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 14. maddesi “çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma” başlığı altında yer alan çok da yeni olmayan bir çalışma şeklidir.
Kanun’un 14. Maddesinde;
“Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu içerisinde iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında bir yerde ifa etmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.
Dördüncü fıkraya göre yapılacak iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.”
Denilmektedir.
Pandemi sonrasında artış gösteren uzaktan çalışma modeli karşısında, 10.03.2021 tarihinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından Uzaktan Çalışma Yönetmeliği yayınlanarak uzaktan çalışmanın usul ve esasları belirlenmiştir.
Uzaktan çalışmanın hukuki tanımı; yasa ile düzenlenen çalışanın iş görme borcunu işyerinde değil de işyeri dışında bir ortamda yerine getirmesidir. Bir diğer değişle, çalışanın teknolojik araçları kullanarak işyeri dışında her türlü ortamda işini ifa etmesidir.
Çalışanın normal çalışma düzeninde çalışması sırasında çalışma düzeninin değiştirilerek uzaktan çalışmaya geçilmesi de mümkündür. Uzaktan çalışma talebinde bulunan tarafın çalışan olması durumunda bunu yazılı olarak işverene iletmesi gereklidir. İşveren işin ve çalışanın niteliğine göre bir değerlendirme yaparak 30 gün içerisinde yazılı olarak çalışan talebine cevap vermelidir. İşveren tarafından talebin kabul edilmesi halinde uzaktan çalışmaya geçilebilir. Aksi halde çalışanın bu talebi reddedilerek normal çalışma düzeninde çalışmaya devam etmesi gerekir.
Uzaktan çalışma yapılabilmesi için gerekli araç ve gereçler kimi zaman çalışan kimi zaman işveren tarafından temin edilebilmektedir. Kimin tarafından temin edileceği ne kadar süre ile ne şekilde kullanacağı taraflarca kararlaştırılır. Araç ve gereçler işveren tarafından temin edilecekse bunların liste halinde ve teslim tesellüm tutanağı düzenlemek suretiyle teslimi gerekmektedir.
Uzaktan çalışmada çalışma süresi, mevzuatta ve taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinde belirlenen haftalık çalışma saatlerine uygun olarak yapılmadır. Uzaktan çalışma sırasında fazla mesai yapılması söz konusu olacak ise bunun yazılı olarak ve taraflarca karşılıklı kabul ile yapılması gereklidir.
Uzaktan çalışma, İş Kanunu’nda ayrı bir madde olarak düzenlenmiş olsa da işçi ve işveren açısından işyerinde çalışma yapılması ile işyerinden uzakta çalışma yapılması arasında tarafların yükümlülükleri itibariyle bir farklılık bulunmamaktadır.
Pandemi sonrası artış gösteren uzaktan çalışma modelinin olumlu sonuçları sonrasında gerek çalışanlar ve gerekse işverenler tarafından daha uzun yıllar tercih edilecek gibi görünmektedir.
