Een energierekening van nul euro: hoe doe je dat?

Er zijn mensen die maandelijks geen cent kwijt zijn aan hun energieverbruik. Dat krijgen ze voor elkaar door een slimme combinatie van energiebesparing en energieopwekking. Een nul-op de meter-woning wordt dat genoemd. Is zo’n woonconcept alleen weggelegd voor een handjevol pioniers of wonen we straks allemaal in een energieneutraal huis?

In 2030 gaat de gaskraan in Groningen dicht. Dat betekent dat in onze huizen niet meer standaard een cv-ketel hangt. Daarnaast moet volgens de afspraken uit het Parijse klimaatakkoord de CO2-uitstoot in ons land flink omlaag. In het Nationale Energieakkoord heeft Nederland bovendien afgesproken dat gebouwen in 2050 (bijna) energieneutraal zijn. Dat wil zeggen dat een gebouw niet méér energie verbruikt dan het zelf kan opwekken, bijvoorbeeld met behulp van zonnepanelen op het dak.

Om alle doelen en afspraken te halen, wordt er hard gewerkt om huizen beter te isoleren (zodat ze minder energie nodig hebben) en van duurzame alternatieven voor gas te voorzien. Zogenoemde nul-op-de-meter-woningen zijn hiervan het toonbeeld: deze goed geïsoleerde huizen kunnen het kleine beetje energie dat toch nog nodig is om het huishouden te runnen zelf opwekken, zonder dat er gas aan te pas komt. Zo’n huis is goed voor het milieu én de portemonnee, want de energierekening gaat er flink mee omlaag. Koplopers weten de maandelijkse energiekosten tot nul te reduceren, of zelfs geld terug te krijgen.

Duurzaam en betaalbaar wonen, klinkt dat te mooi om waar te zijn? Nul-op-de-meterhuizen zijn zeker niet op elke straathoek te vinden. Maar er zijn al voorbeelden van woningen, wooncomplexen en zelfs hele wijken die energienotaloos zijn. Enthousiast? We zetten de mogelijkheden op een rij.

Bouwpakket

Even naar het begin: wat is een nul-op-de-meter-woning precies? Het uitgangspunt van zo’n energiezuinig huis is dat het geen elektriciteit of aardgas van het net nodig heeft. Door een uitgebreid isolatiepakket is er sowieso weinig brandstof nodig voor verwarming. Zonnepanelen, elektriciteitsopwekkende HR-ketels of elektrische warmtepompen zorgen voor de warmte en energie die toch nog nodig zijn. Bouwbedrijven bieden inmiddels pakketten aan waarmee je een nieuwbouwhuis nul-op-de-meter opgeleverd kunt krijgen. Dat kost gemiddeld vijftienduizend tot twintigduizend euro extra. Dat bedrag verdien je in een aantal jaren terug doordat je geen maandelijkse energiekosten meer hebt. (Ook fijn: de investeringskosten komen in aanmerking voor de hypotheekrenteaftrek). Volgens energiecommissaris Ruud Koornstra is een bestaande woning van rond de negentig vierkante meter voor minder dan twintigduizend euro energieneutraal te maken.

Technisch mogelijk, maar…

Uitmuntende isolatie, zonnepanelen op het dak, warmtepompen, warmteterugwinning … Er zijn steeds meer methoden om een woning energiezuinig te maken en het huis tegelijkertijd elektriciteit voor stroom en warmte te laten opwekken. Het is dan ook zeker technisch mogelijk om een energienotaloze woning te bouwen, of een bestaande woning tot nul-op-de-meter te transformeren.

Toch is een nul-op-de-meter-woningen bepaald (nog) geen vanzelfsprekendheid in Nederland. Op dit moment gaat slechts een klein deel van de nieuwbouw — naar schatting vijf tot tien procent — een eind richting nul-op-de-meter. De energienota is nog geen nul, maar de kosten zijn dankzij uitvoerige isolatie wel flink teruggebracht. Onder de noemer Stroomversnelling werken woningcorporaties, bouwbedrijven, gemeenten, netbeheerders, kennisinstellingen en andere betrokkenen samen om het nul-op-de-meter-concept op grote schaal mogelijk te maken voor bestaande bouw en nieuwbouw. De partijen ontwikkelen innovatieve producten, realiseren slimme projecten en delen onderling kennis daarover. Het idee is dat de pilots duidelijk maken hoe nul-op-de-meter in de praktijk werkt en welke hobbels daarbij genomen moeten worden. Zo ligt er bij woningcorporaties niet altijd geld op de plank om een renovatie te betalen. Daarnaast is er nu een regeling waarmee je als particulier (tegen een vergoeding) energie kunt leveren aan het elektriciteitsnet, bijvoorbeeld als je zonnepanelen op het dak hebt die meer stroom leveren dan je zelf gebruikt. Het is nog onduidelijk of dit in de toekomst mogelijk blijft.

Energieneutraal of luxe douchen

Nul-op-de-meter-huizen zijn op dit moment vooral in trek bij groene koplopers en early adopters. Veel kopers hebben binnen de hypotheekruimte geen budget voor extra investeringen in de energiehuishouding. Of ze kiezen liever voor een uitbouw, dure keuken of luxe badkamer. Een aantal woningcorporaties gaat op eigen initiatief aan de slag om huizen die ze verhuren nul-op-de-meter te maken. De investeringen die ze daarvoor doen, verdienen ze terug via de huur. Huurders betalen in sommige gevallen dan wat meer huur. Maar omdat bewoners geld besparen op de energiekosten, zijn ze aan het einde van de maand niet duurder uit.

Aan de slag?

Het moge duidelijk zijn: energienotaloos wonen is vooralsnog iets voor pioniers. Nul-op-de-meter is vooral te vinden bij nieuwbouwhuizen in de vrije koopsector en bij sociale woningbouw. Je kunt ook aan de slag met je eigen huis, als je de investeringskosten daarvoor voor je rekening neemt. Een risico daarbij is dat je investeert in een technologie die over een paar jaar toch niet zo efficiënt of betrouwbaar blijkt. De technologische ontwikkelingen in duurzame energie gaan namelijk heel snel: oude systemen verdwijnen en slimme nieuwe technieken zijn in opmars. Zo is de zonneboiler, die bekend stond als duurzame optie om warm tapwater in huis te krijgen, inmiddels al uit de gratie bij veel bouwers die met nul-op-de-meter bezig zijn.

Bovendien leren de ervaringen uit pilots dat de hoogte van de energierekening niet gegarandeerd jarenlang op nul euro uitkomt. De tarieven voor teruglevering van zonnestroom aan het net kunnen dalen, waardoor je er minder rendement uit haalt. En in een extreem strenge winter kan het warmteverbruik hoger liggen dan in de berekeningen is voorzien. Soms blijkt de warmtepomp dan niet voldoende om de woning behaaglijk te verwarmen en is er ter aanvulling een infraroodverwarming of een elektrische kachel nodig. Met alle kosten van dien. Tot slot is ook ons eigen gedrag van invloed: als we wekelijks een uurtje in de jacuzzi zitten, of dagelijks de wasdroger op volle toeren laten draaien, dan kan de energiemeter aan het einde van het jaar bijna onmogelijk op nul staan. Daar kan geen top isolatie of dak vol zonnepanelen tegenop.

Vond je dit een fijn artikel? Vergeet dan niet te ‘klappen’ hier links, zodat zoveel mogelijk lezers dit artikel tegenkomen.

Interessant? Lees dan ook: ‘Millennials vinden zichzelf heel ‘groen’, maar zijn ze dat ook?’.

Moneyou Magazine

Vond je dit een fijn artikel? We hebben nog veel meer van dit voor je. Van praktische artikelen over de huizenmarkt tot prikkelende stukken over virtual reality. En alles ertussenin. Lees lekker verder in ons Moneyou Magazine.